Maddi tazminat bir kimsenin şahıs veya malvarlığında iradesi dışında meydana gelen eksilmenin, yani zararın telafisi için bundan sorumlu olan kimsenin yerine getirmesi gereken edimdir. Manevi tazminat ise duyulan ve duyulacak moral acı, elem ve ızdırap şeklinde ortaya çıkan zararın telafisi için yerine getirilmesi gereken bir edimdir. Maddi ve manevi zarar ister birlikte isterse ayrı ayrı meydana gelmiş olsun, bir kimsenin maddi ve manevi varlığında haksız tecavüz sonucu meydana gelen bir eksilmedir. Ancak maddi zarar miktar ve değer itibarıyla hesaplanabilir bir zarardır. Manevi zarar ise taktire dayalıdır. Maddi zarar gibi hesap edilemez. Manevi zarar maddi zarar kadar kolay paraya çevrilememesi, matematik cetvellerle hesaplanıp saptanamaması onun parasal maddi denkleştirme işleminin bir parçası olmasını zorlaştırmaktadır....
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR Uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği, haksız olarak feshedilip edilmediği, fesih nedeniyle davacının maddi manevi tazminat, yoksun kalınan kar, portföy tazminatı kapsamında alacaklı olup olmadığı, var ise kapsamı noktasında toplanmaktadır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Asıl ve birleşen dava, taraflar arasında "tek satıcılık" ilişkisi bulunduğu iddiasına dayalı olarak, sözleşmenin davalı tarafından haksız feshi nedeniyle davacı tarafından yapılan masraflara ilişkin maddî zarar, yoksun kalınan kâr ve davacı şirketin ticarî itibarı ve tanınmışlığından doğan portföy tazminatı ile manevî tazminat istemleri ve aşkın zarardan kanaklanan tazminat istemine ilişkindir. İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır....
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR Uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği, haksız olarak feshedilip edilmediği, fesih nedeniyle davacının maddi manevi tazminat, yoksun kalınan kar, portföy tazminatı kapsamında alacaklı olup olmadığı, var ise kapsamı noktasında toplanmaktadır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Asıl ve birleşen dava, taraflar arasında "tek satıcılık" ilişkisi bulunduğu iddiasına dayalı olarak, sözleşmenin davalı tarafından haksız feshi nedeniyle davacı tarafından yapılan masraflara ilişkin maddî zarar, yoksun kalınan kâr ve davacı şirketin ticarî itibarı ve tanınmışlığından doğan portföy tazminatı ile manevî tazminat istemleri ve aşkın zarardan kanaklanan tazminat istemine ilişkindir. İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır....
bulunmadığını, manevi tazminat talebinin de haksız olduğunu, rapel ve ek komisyon bedelinin mutlak bir hak olmadığını, acentelik sözleşmesinin 16. maddesi uyarınca ödenip ödenmeyeceğinin şirketin takdirinde olduğunu, acentelik sözleşmesinin 21. ve 25. maddeleri uyarınca masraf ve giderlerden acentenin sorumlu olduğunu beyanla, davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir....
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, davacı Şirket'in zarara uğradığı iddiasıyla ve zararların tazmini için öncelikle denkleştirme tazminatının tespiti ile davalı şirketlerden daha sonra artırılmak üzere şimdilik ---------- maddi tazminat, şimdilik ------ denkleştirme tazminatı ve -------- manevi tazminatına ilişkin olarak açılmış maddi ve manevi tazminat davasıdır.Dava konusu uyuşmazlığın, davacı ve davalı-------- şirketi arasındaki -------tarihli --------- kapsamında davacının dava dilekçesinde iddia ettiği hususlarda davalıların sözleşmeye aykırılık ve haksız rekabet teşkil eden eylemlerinin olup olmadığı, varsa bu eylemler dolayısıyla davacının zararının doğup doğmadığı, varsa miktarının tespiti ile dosya kapsamındaki taraf iddia ve savunmalarının yerinde olup olmadığının tespiti noktasında toplandığı anlaşılmıştır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE: Davacı tarafından açılan dava, acentelik sözleşmesinden kaynaklanan portföy (denkleştirme ) tazminatı ve manevi tazminat davasıdır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin davalı tarafından feshedilmesinin haklı olup olmadığı, sözleşmenin feshi nedeni ile davacının denkleştirme tazminatı ve manevi tazminatı talep edip edemeyeceği hususlarındadır. Tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde de inceleme yapılmak suretiyle uyuşmazlık konularında bilirkişi raporu düzenlenmesi için dosya mali müşavir ... ve sözleşme uzmanı Doç. ...'a tevdi edilmiş, bilirkişiler tarafından sunulan kök rapor ve itirazları karşılayan ek rapor, dosya kapsamına uygun, ayrıntılı, açıklayıcı ve denetime elverişli olup hükme esas alınmıştır. Taraflar arasında imzalanan 06.06.2011 tarihli Acentelik Sözleşmesi düzenlenmiştir....
Hemen belirtmek gerekir ki, taraflar arasındaki sözleşmede sözleşmeyi iptal hakkı sadece davalıya değil davacıya da tanınmış bir hak olup, tarafların tacir olması, sözleşme serbestisi ilkesi ve TTK 18/2 maddesi dikkate alındığında alınan sözleşme hükmünün geçerli olduğu anlaşılmaktadır. Davalı tarafından yapılan feshin sözleşmede kararlaştırılan usule de uygun olduğu anlaşıldığından feshin geçerli olduğu değerlendirilmiş, aksi yöndeki bilirkişi tespitine itibar edilmemiştir. Davalı tarafından yapılan feshin taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olduğu nazara alındığında davacının kar mahrumiyeti ve denkleştirme tazminat talebinin yerinde olmadığı, feshin geçerli olması sebebiyle davacının manevi tazminat talebinin de yerinde olmadığı anlaşılmış, davacının sübut bulmayan maddi ve manevi tazminat taleplerinin ayrı ayrı reddine karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Hukuk Dairesinin 2019/2802 esas, 2019/4398 karar sayılı içtihadı, yukarıda ayrıntıları verilen istinaf ilamları, bayilik sözleşmesi ile dosyamızda bulunan tüm bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; Taraflar arasında bayilik sözleşmesi akdedildiği, sözleşmenin süresinden önce davacı tarafından haksız feshedildiği iddiası ile kar kaybından kaynaklı maddi tazminat, denkleştirme(portföy) tazminatı ve manevi tazminat talepleri ile işbu maddi ve manevi tazminat davasının ikame edildiği, Sözleşmenin süresinden önce davalı tarafından feshedildiği, işbu feshin haklı nedenle yapıldığının davalı tarafından ispat edilemediği, Ancak taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre davacıya tekel hakkı tanınmadığından davacının denkleştirme tazminatı talep hakkının bulunmadığı, kar kaybı talebi yönünden davalının son dört yılda sürekli ve artan miktarda zarar ettiği, sözleşmenin devamı halinde kar edeceği yönündeki iddiasını ispatlayamadığı anlaşıldığından, dosyamız kapsamı ile uyumlu...
kalan kısmının ise ıslah tarihinde itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin ve manevi tazminat koşullarının oluşmadığı kanaatine varılmakla manevi tazminat talebinin de reddine karar verilmiş, verilen karara karşı davacı vekili ve davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin süresinden önce haksiz feshi iddiasına dayalı olarak açılmış kar kaybından kaynaklı maddi tazminat, denkleştirme tazminatı (portföy tazminatı) ve manevi tazminat taleplerine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yazılı gerekçe ile maddi tazminat isteminin ıslah doğrultusunda kabulüne, manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davalılardan ...A.Ş. Vekilince, yasal süresi içinde istianaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi gereğince, tarafların ileri sürdüğü istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Mahkemece sunulu deliller ve taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan inceleme sonucu alınan bilirkişi rapor içeriğindeki tespitler dikkate alınarak, davacı ile davalı ... A.Ş. arasında 01.01.2010 tarihli sözleşme düzenlendiği, talimatla alınan bilirkişi raporuyla ... A.Ş.'...
