DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Perşembe Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/158 esas, 2021/151 karar sayılı dava dosyasında verilen muhdesat aidiyetinin tespiti talebinin kısmen kabulüne karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; muhdesat aidiyetinin tespiti istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "......
Belediyesinin encümen kararını sunmuş ise de, hali hazırda davacının kayıt maliki olmadığı ve encümen kararına dayanarak tapu iptali ve tescili talebinin ayrı bir davanın konusu olduğu, tapu maliki olmayıp da taşınmaz üzerindeki muhdesatta hak iddiasında bulunan kişilerin tespit davası yerine eda davası açması gerektiği, başka bir anlatımla bu davada tapu maliki olmayan davacının muhdesat aidiyetinin tespiti davası açmakta hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. B....
Az yukarıda açıklandığı üzere, öğretide ve uygulamada kararlılık kazanan yerleşik görüşlere göre, bu nitelikteki eşyalar yönünden muhdesat aidiyeti davası açılamayacağı, ancak koşullarının varlığı halinde Borçlar Kanununun 61 ve devam eden maddeleri hükmüne ve sebepsiz zenginleşme kurallarına göre açılacak eda nitelikli bir alacak davası ile talep edilebileceğinin mümkün olduğu, eda davası açma hakkının bulunduğu hallerde de bu davaya öncü olacak bir tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı gözönünde bulundurularak, tespiti istenen makinalar yönünden ret kararı verilmesi gerekirken, yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir....
Muhdesat, sahibine arazi mülkiyetinden ayrı, bağımsız bir mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak sağlamaz. Muhdesat sahibinin hakkı, sadece şahsi bir haktır (TMK 722, 724, 729 m.ler). Taşınmaz üzerindeki bina, ağaç gibi bütünleyici parça niteliğindeki muhdesatların taşınmazın arzından ayrı bir mülkiyetinin varlığından söz edilemez. Açıklanan ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez. Ne var ki, çoğun içinde az da vardır kuralı gereğince, muhdesatın mülkiyetinin aidiyetinin tespiti isteği, muhdesatı meydana getirenin tespiti isteğini de kapsadığı kabul edilmelidir. Bu tür davalarda, güncel hukuki yararın mevcut olması ve iddianın kanıtlanması durumunda, muhdesatın davacı tarafça meydana getirildiğinin tespiti isteğinin kabulüne, karar verilmesi gerekir....
Davalı cevap dilekçesinde özetle, dava konusu taşınmaz ile ilgili açılmış bir izale-i şüyu davası veya kamulaştırma işlemi ya da davası bulunmadığını, muhdesat aidiyetinin tespiti davası açılabilmesi için gerekli olan dava şartının yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince; eda davası açılacak hallerde, tespit davası açmakta hukuki yarar bulunmadığı (Emsal Yargıtay HGK 2016/16- 2752 E., 2017/1111 K. Sayılı ilam), taşınmaz üzerinde meydana getirildiği iddia edilen muhdesat bedelinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre talep edilebileceği gerekçesiyle hukuki yarar yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin hukuki yararının bulunduğunun 11.09.2018 tarihli Bursa 10....
Temyiz Sebepleri Davacı vekili, taşınmazın 2 nci katında yer alan daire ve kuruluğun tamamının davacı tarafından inşa edildiğini, murisin çalışamayacak durumda olması nedeniyle muhdesatları yapamayacağını, iyileştirme ve tadilatlar yönünden de hatalı hüküm tesis edildiğini belirterek hükmün bozulmasını istemiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, muhdesat aidiyetinin tespiti istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur (4721 s.lı TMK. mad. 684/1). Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar....
zenginleşme davası açabileceği, şu aşamada muhdesat aidiyetinin tespiti davası çmasında hukuki yararının olmadığı bildirilerek davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir....
Bu nitelikteki eşyalar yönünden muhdesat aidiyeti davası açılamayacağı, iyileştirici nitelikteki giderlerden paya düşenden fazlasını ancak koşullarının varlığı halinde Türk Borçlar Kanunu'nun 77 ve devam eden maddeleri hükmüne ve sebepsiz zenginleşme kurallarına göre açılacak eda nitelikli bir alacak davası ile istenebileceği kuşkusuzdur. Eda davası açma hakkının bulunduğu hallerde bu davaya öncü olacak bir tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunduğundan söz edilemez. Hemen belirtmek gerekir ki hukuki yarar dava koşuludur. Somut olaya gelince; mahallinde yapılan keşif sonucunda, dosyaya ibraz edilen bilirkişi raporlarına göre; aidiyetinin tespiti istenen ve Mahkemece kabulüne karar verilen, kümes (1.52m2) çardak (48 m2) ve tel örgü (12,5 m2) vb. yapılar taşınmazın bütünleyici parçası, dolayısıyla muhdesat niteliğinde değildir....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI: "Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava muhdesatın davacı tarafından yapıldığının ve mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespiti talebine ilişkindir. Davaya konu taşınmazın taraflar adına tapuya kayıtlı olduğu, taraflar arasında Tufanbeyli Sulh Hukuk Mahkemesinin 2017/272 Esas sayılı dosyası ile davaya konu taşınmaza yönelik olarak devam eden ortaklığın giderilmesi davası sırasında taşınmaz üzerindeki evin aidiyeti konusunda çıkan uyuşmazlık nedeniyle davacı tarafından muhdesat aidiyeti davası açıldığı anlaşılmıştır....
Muhdesatın tespiti davaları, paylı mülkiyet ya da elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi taşınmazlarda, tapu paydaşları arasında hukuki yararın bulunması durumunda görülen bir davadır. Malik olmayan davacıların, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre talepte bulunması mümkün iken, muhdesatın tespiti davasını açmasında hukuki yararları bulunmamaktadır.Davacının açması gereken dava sebepsiz zenginleşme davasıdır. Ayrıca öğretide ve Yargıtay'ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir. Dosyada dava konusu taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunduğuna dair herhangi bir bilgi ve belge de bulunmamaktadır....
