"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Taşınmazın Aile Konutu Olduğunun Tespiti Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, davalılardan ... tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı, tarafların ortak murisi olan eşi ...'nin 01.09.1992 tarihinde vefat ettiğini, eşinin vefatından önce birlikte oturdukları dava konusu .... ilçesi Köprübaşı Mevkii 2691 parselde kayıtlı 1 nolu dairenin aile konutu olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Miras bırakan Musa'nın 01.09.1992 tarihinde ölümü ile evlilik birliğinin bu tarihte sona erdiği, miras bırakanın ölüm tarihinde 4721 sayılı yasanın 194. maddesinin yürürlükte olmadığı nazara alınarak aile konutuna yönelik isteminin reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Hukuk Dairesi'nin 2020/3517 Esas, 2020/6361 sayılı kararı ile, "Türk Medeni Kanunu'nun 193. maddesi hükmü ile eşlerin birbirleri ve üçüncü kişilerle olan hukuki işlemlerinde özgürlük alanı tanınmış olmakla birlikte Türk Medeni Kanunu’nun 194. madde hükmü ile eşlerin aile konutu ile ilgili bazı hukuksal işlemlerinin diğer eşin rızasına bağlı olduğu kuralı getirilerek eşlerin hukuki işlem özgürlüğü "Aile birliğinin korunması" amacıyla sınırlandırılmıştır. Buna göre, eşlerden biri diğer eşin "Açık rızası bulunmadıkça" aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez ve aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Bu cümleden hareketle, aile konutunun maliki olan eş, aile konutundaki yaşantıyı güçlüğe sokacak biçimde, aile konutunu devredemez. Bu işlem "Ancak diğer eşin açık rızası alınarak" yapılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi yetkili eşin izni için bir geçerlilik şekli öngörmemiştir....
Blok no:6 Kuşadası/Aydın adresindeki kooperatif olan taşınmazı yarı hisseli aldıklarını, evlilik birliği içinde aile konusu olarak kullanılan taşınmazın davalılardan müvekkilinin eşi ve eski kayıt maliki T6, diğer davalı T4 tapuda resmi olarak satıldığını, bu satış işlemine müvekkilinin rızasının bulunmadığını, aile konutu olan ve müvekkili ile davalı eşin tek konutu olan taşınmazın satışının ve devrinin muvazaalı olduğunu, bu nedenlerle; Karaova mahallesi T7 II 595 ada 127 parsel 16....
Hal böyle olmakla birlikte, ancak böyle bir tescil yüzünden ayni hakkı zedelenen kimse iyiniyetli olmayan üçüncü kişilere karşı tescilin yolsuz olduğunu ileri sürebilir (TMK md. 1024/3, 1025). Kanun, taşınmaz üzerinde ayni hakkı bulunmayanlara yolsuz tescilin düzeltilmesini isteme hakkı tanımamıştır. Davacının taşınmazda ayni bir hakkı bulunmamaktadır. Davacı, Türk Medeni Kanununun 194/1. maddesinin kendisine tanıdığı "olur" verme hakkına dayanarak üçüncü kişiye geçmiş olan taşınmazın tapu kaydının iptalini isteyemez. Bu bakımdan davanın reddi gerekir. Bu yön gözetilmeden kabul kararı verilmesi doğru bulunmamıştır. Bu sebeple sayın çoğunluk görüşüne katılamıyorum....
Mülkiyet hakkı gerek Anayasa ve yasalarla, gerekse Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleri ile kabul edilmiş temel haklardandır. Eşyaya bağlı ayni haklardan olan "mülkiyet hakkı" herkese karşı ileri sürülebileceği gibi, hakka yönelik bir müdahale durumunda ne zaman gerçekleştiğine bakılmaksızın, ileri sürüldüğü andaki hak sahibi tarafından her zaman koruma istenebileceği de kuşkusuzdur. Anılan korumanın istenmesi durumunda da "hakkın kötüye kullanıldığı"ndan söz edilebilmesine hukuken olanak yoktur. 4721 s. TMK'nun 683. maddesine göre malik, "aktif yetki" kapsamında mülkiyet hakkına konu olan eşya üzerinde kanuni sınırları içinde dilediği gibi tasarrufta bulunma; hem de "pasif yetki" kapsamında mülkiyet hakkına konu olan eşyayı 3. kişilerce yapılacak saldırılara karşı koruma haklarına sahiptir. Müdahalenin men'ine ilişkin bu dava ayni bir dava olup, tecavüz devam ettiği sürece açılabilir....
Öncelikle TMK 194 maddesinden bahsedebilmek için kayıt malikinin eşinin rızası hilafına aile konutu olan taşınmazı devretmesi, kira sözleşmesini feshetmesi veya taşınmaz üzerindeki hakları sınırlayan bir takım muameleler (ipotek, rehin v.b) yapması gerekmektedir. Oysaki somut olayda davacımız kayıt malikinin eşi değil, bizzat kayıt maliki olduğu için rızası dışında taşınmaz üzerinde kayıt maliki olmayan eşi tarafından herhangi bir tasarrufta bulunulması mümkün değildir (ki böyle bir durumda bulunmamaktadır). Burada bizzat kayıt maliki davacı mülkiyet hakkına dayanarak taşınmaz üzerine önceki kayıt maliki Yalçın Yem Gübre Hayvancılık ve San. Tic. LTD ŞTİ'nin borcu nedeniyle konulan haczin (Aile mahkemesinde görülen tapu iptali tescil davası sırasında verilen ihtiyati tedbir kararından sonra davalı lehine konulan haciz kaydının) hukuka aykırı olduğu ve bu nedenle kaldırılması isteminde bulunmaktadır....
Öncelikle TMK 194 maddesinden bahsedebilmek için kayıt malikinin eşinin rızası hilafına aile konutu olan taşınmazı devretmesi, kira sözleşmesini feshetmesi veya taşınmaz üzerindeki hakları sınırlayan bir takım muameleler (ipotek, rehin v.b) yapması gerekmektedir. Oysaki somut olayda davacımız kayıt malikinin eşi değil, bizzat kayıt maliki olduğu için rızası dışında taşınmaz üzerinde kayıt maliki olmayan eşi tarafından herhangi bir tasarrufta bulunulması mümkün değildir (ki böyle bir durumda bulunmamaktadır). Burada bizzat kayıt maliki davacı mülkiyet hakkına dayanarak taşınmaz üzerine önceki kayıt maliki Yalçın Yem Gübre Hayvancılık ve San. Tic. LTD ŞTİ'nin borcu nedeniyle konulan haczin (Aile mahkemesinde görülen tapu iptali tescil davası sırasında verilen ihtiyati tedbir kararından sonra davalı lehine konulan haciz kaydının) hukuka aykırı olduğu ve bu nedenle kaldırılması isteminde bulunmaktadır....
AİLE KONUTU ŞERHİ 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 194 ] "İçtihat Metni" Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup, gereği görüşülüp düşünüldü. Türk Medeni Kanunu'nun 194. maddesi gereğince aile konutu olan taşınmazın tapu kaydına, aile konutu şerhi verilmesi için, o konutun eşlerden birine ait olması zorunludur. Mülkiyeti üçüncü kişiye ait bir taşınmaz eşlerce aile konutu olarak kullanıyor olsa bile, hak sahibi olan üçüncü kişinin bu taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını sınırlayıcı şekilde tapu kütüğüne aile konutu şerhi verilemez. Aile konutu şerhi konulması istenen Tuzluçayır'ın 6534 ada 5 parseldeki 1. kat 5 nolu mesken, 16.09.2005 tarihinde Bayram'a, bu kişi tarafından da 11.06.2007 tarihinde Aşır'a satılmış ve halen bu kişi adına kayıtlı bulunmaktadır. Dava ise 08.08.2007 tarihinde açılmıştır....
Evlilik, boşanma ile sona ermiş ise, Türk Medeni Kanunu'nun 194. maddesinin "aile konutuna" sağladığı koruma da sona erer ve diğer eşin rızası alınmadan yapılan tasarruf işlemi yapıldığı andan itibaren geçerlilik kazanır. Dosya kapsamına göre, dava sırasında davacı ile davalı Ahmet'in Gebze 2. Aile Mahkemesinin 10/12/2019 tarihinde kesinleşen 2015/627 esas, 2016/1258 karar sayılı ilamı ile boşandıkları, buna göre taşınmazın aile konutu niteliğinin kalmadığı anlaşılmıştır....
Hukuk Dairesi'nin 2012/26800 Esas, 2013/18681 Karar sayılı ilamı) göz önüne alınarak davacı vekiline eksik harcı tamamlamak üzere kesin süre verilmiş, davacı vekilince eksik 1.707,75 TL harcın yatırılarak, makbuzun dosyaya sunulduğu anlaşılmakla işin esasının incelenmesine geçilmiştir. ''...4721 Sayılı TMK'nın 194/1. maddesi hükmü kapsamında aile konutu olarak özgülenen bir taşınmaza bu husustaki şerh “konulmuş olmasa da” eşlerin birlikte yaşadıkları aile konutu üzerindeki fiil ehliyetleri yasa koyucu tarafından zaten sınırlandırılmış olup bu sınırlandırma, aile konutu şerhi konulduğu için değil, zaten var olduğu için getirilmiştir. Bu sebeple tapuya aile konutu şerhi tescil edilmese bile o konutun aile konutu özelliğini kazanmadığı söylenemeyecektir. Başka bir ifadeyle, aile konutu olarak kullanılan taşınmaza şerh konulduğu için taşınmaz aile konutu özelliği kazanmayıp, aksine aile konutu olduğu için şerh konulabilmektedir....
