Davalı vekili, dava konusu çeklerinin davacının ortağı olduğu ve kuruluş aşamasında bulunan Kale Asansör A.Ş’ye teslim edilen malzemeler karşılığı olarak, davacı tarafından kargo ile gönderildiğini, davacının şahsi çekleri olduğunu sahtecilik iddiasının doğru olmadığını öne sürerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Antalya 4.Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan menfi tespit ve istirdat davasında bu dosya ile birleştirilmesine karar verilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda, dava ve takip dayanağı çeklerdeki davacı keşideci adına atılan imzaların davacının eli mahsulü olmayıp sahte imza olarak atıldığının tespit edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir....
Sayılı ilamı ile "Hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporu kendi içinde çelişkili olduğu gibi, Yargıtay denetimine de elverişli değildir...Bu durumda mahkemece yeni bir bilirkişi heyetinden iddia ve savunma çerçevesinde ayrıntılı ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınıp deliller hepbirlikte değerlendirilerek varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir." gerekçesiyle bozulmuştur. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davacının takip tarihi itibariyle 16.665 TL 'lik borca karşı takip tarihi itibariyle 32.324,86 TL ödeme yaptığı davacının takip tarihi itibariyle davalıya borcunun olmadığı aksine 15.659,86 TL fazla ödemesinin olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava kambiyo senedine dayalı başlatılan icra takibine karşı menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir....
DELİLLER VE GEREKÇE : Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, Dava; Kıymetli evraktan kaynaklanan menfi tespit ve istirdat davası hususundadır. İ.İ.K 72 son maddesi " Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazımgelmediğini ispata mecburdur". HMK 7/1 maddesi " Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir....
Dava dilekçesinde 12.300,00 TL bakımından davanın istirdat talebi olarak kabulü talep edilmiş ise de; İİK'nın 72. maddesinin beşinci fıkrası gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda borçlunun menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülerek devam edilmesi için bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Borcun ödenmiş olduğunu öğrenen mahkemenin yukarıda yazılı yasa hükmü gereğince davaya kendiliğinden istirdat davası olarak devam etmesi gerekir (Çavdar, S.: İtirazın İptali, Borçtan Kurtulma, Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara, 2007, s. 803). Nitekim aynı ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 18.12.2018 tarihli ve 2017/3- 1526 E., 2018/1948 K., sayılı kararında da benimsenmiştir....
DELİLLER : Ankara Batı İcra Müdürlüğünün ..., ..., ...-...-... ve ... esas sayılı takip dosyası, Ankara ... İcra Müdürlüğünün ... ve ... esas sayılı takip dosyası, davacının ticaret sicil kaydı ve vergi dairesi kayıtları ile tüm dosya kapsamı. GEREKÇE : Asıl dava ve birleşen dava menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Davacı yan açmış olduğu asıl ve birleşen dava ile menfi tespit ve istirdat talebinde bulunmuş ancak dilekçe içeriğinden hangi takipteki hangi alacak sebebiyle ne tutar için menfi tespit, hangi takipteki alacak sebebiyle ödenen ne tutar için istirdat talep edildiği takibe konu edilmeyen hangi senetler sebebiyle menfi tespit talep edildiği hususları anlaşılmamıştır. Bu sebeple davacıya asıl davada tensip zaptı 6 nolu ara kararı ile birleşen davada tensip zaptı 5 nolu ara kararı ile açıklama yapmak üzere kesin süre verilmiştir. Ancak davacı tarafça istenilen hususta açık ve net bir beyanda bulunulmamıştır....
Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, menfi tespit davası icra takibinden önce sonuçlanmaz ve menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder (Kuru, B: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2017, s. 146). Bu durumda İİK’nın 72/6 maddesi gereğince bedele dönüşen isteminin temeli menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davası devam ederken, icra takibi konusu borcun bir kısmı ödenirse, menfi tespit davası ödenen borç kesimi için (kısmi) istirdata dönüşür. Ödenmeyen borç kesimi için ise menfi tespit davası olarak kalmakta devam eder. Yani bu halde menfi tespit davasına kısmi tespit davası ve kısmi istirdat davası olarak devam edilir....
Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit ve istirdat davalarına ilişkin hususlar 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 72. maddesinde; ''Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazım gelmediğini ispata mecburdur.'' şeklinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere menfi tespit davasında amaç bir hukuki ilişkinin veya bir hakkın gerçekten mevcut olmadığının tespitine yöneliktir....
e yönelik olarak açtığı istirdat talebi bakımından istirdat talebinin ancak ödeme yapılan kişiye yöneltilebileceği, davacı tarafından icra dosyasında ...'e değil diğer davalıya ödeme yaptığı, bu nedenle istirdat talebinin yerinde olmadığı, ancak davacının davalıya yönelik menfi tespit isteminin ise yerinde olduğu, söz konusu senet nedeniyle davacının adı geçen davalıya borçlu olmadığı, davalı ...'na karşı açılan menfi tespit ve istirdat istemi bakımından ise senet borçlusu davacının öncelikle senedi elinde bulunduran hamilin iyiniyetli hamil olmayıp, bonoyu iktisabında bile bile borçlunun zararına hareket ettiğini kanıtlaması gerektiği, dosyada bu yönde delil bulunmadığı, bu nedenle adı geçen davalıya karşı açmış olduğu davasını ispat edemediği belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir....
Davacı şirket tarafından asıl davada eksik ve ayıplı yapılan işler nedeni ile verilen çeklerden borçlu olunmadığının tespiti , ödenen çekler nedeni ile istirdat ve artan ayıplı iş nedeni ile fazla ödemenin istirdadı, birleşen davada ise çekler nedeni ile borçlu olunmadığının tespiti ve istirdat talep edilmektedir. Bozma ilamında da isabetle belirtildiği üzere birleşen dosya davalısı ...Yapı Elemanları Taah. San. ve Tic. A.Ş.’nin eksik ve ayıplı yaptığını bilmesi gerektiğinden iyi niyetli hamil olarak kabulü mümkün değildir. Bu nedenle davacı menfi tespit ve istirdat istemini birleşen dosya davacısına da ileri sürebilir. Menfi tespit istemi ile ilgili olarak da yargılamanın devamı sırasında menfi tespite konu olan alacak karşı tarafa ödenmiş olursa menfi tespit davası kendiliğinden istirdat davasına dönüşür ve bu halde davanın kabulü durumunda ödenen bedelin ödeme tarihinden itibaren faizi ile birlikte istirdadına karar verilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 05.04.2010 gününde verilen dilekçe ile menfi tespit - istirdat istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 17.02.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, menfi tespit istemiyle açılmış, çek bedellerinin ödenmesi nedeniyle istirdat davasına dönüşmüştür. Davalı, davacıya mobilya, dekorasyon ve çatı onarım işi yaptığını, davacının keşide ettiği çeklerin bu işlerin bedeli olduğunu, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, mali konularda uzman bilirkişiye inceleme yaptırılmış, dava reddedilmiştir. Hükmü, davacı temyiz etmiştir. Vurgulandığı üzere dava, istirdat davasıdır....
