ele geçirilenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabilir. Boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmamaktadır. TTK'nun 818 inci maddesi yollaması ile aynı yasanın 680. madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedaüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için TTK'nun 757,758,759 ve devamı maddeleri uyarınca iptalini istemek hakkı sadece hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci yani imzasını içeren fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi hâlinde aynı kanunun 792. maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak hakkına sahiptir. Çek iptali davası ile amaçlanan hamilin belgesiz olarak borçludan çek bedeli tahsil hakkı sağlamaktır. Keşidecinin böyle bir alacağı da söz konusu değildir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2021/381 Esas KARAR NO :2021/454 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:02/06/2021 KARAR TARİHİ:02/06/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali davasının HMK 320-(1) maddesince evrak üzerinden yapılan incelemesi sonunda aşağıdaki karar tesis edilmiştir. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin çek hesabının bulunduğu ... Bankası ... / ......
Alacaklı cevap dilekçesinde teminat amaçlı çek alınmadığını iddia etmiş ise de, menfi tespit davası karar gerekçesi, takip talebinde çek ile birlikte bayilik sözleşmesine dayanılması, alacaklının 31.12.2012 tarihinde borçluya açtığı borçlunun süresinden önce bayilik sözleşmesini fesih etmesi nedeniyle zararın önceden verilen çeklerden tahsil edileceğine ilişkin noter ihtarı ve 22.01.2015 tarihli duruşmada, alacaklı vekilinin menfi tespit davasının reddi ile takip konusu çek nedeniyle borçlunun borçlu olduğunun belgelendiği şeklindeki ifadesinden çekin bayilik sözleşmesi ile birlikte verildiği çekişmesiz olup, bayilik sözleşmesinin her iki tarafa borç yükleyen sözleşme olması nedeniyle sözleşme gereğince verilen çeklerden dolayı borçlunun borcunun olup olmadığı, çeklerin bedelsiz kalıp kalmadığı yargılamayı gerektirmektedir. Menfi tespit davası sonucunda verilen red kararı kesinleşince maddi anlamda kesin hüküm teşkil eder....
Faktoring AŞ'ye karşı "Çekin İstirdadı" amacı ile hasım gösterilerek dava açılması, B) Borçlu olunmadığı iddiasında iseler çekte yer alan tüm kişi ve şirketlere karşı "Menfi Tespit" davası açılmasına, C) Ödemek zorunda kalır iseler "Ödenen Bedelin İstirdadı" amacı ile dava açmaları gerekirken, olayın anlatılış şekli itibari ile hasımsız olarak çek iptali davası açmakta davacı sıfatları olmadığı gibi çekin kimin elinde olduğunu ve tüm unsurlarını bildikleri için istirdat ya da menfi tespit davalarını açmaları gerekirken hasımsız olarak çek iptali davası açmakta hukuki yararları bulunmadığı anlaşılmakla aşağıdaki hüküm oluşturulmuştur....
Tüm dosya kapsamı ve talep edenin iddiası ile talep konusu çeklerin talep edene ait olduğu ve işbu talebi keşideci sıfatı ile yaptığı anlaşılmıştır (hamil sıfatı ile yapmadığı anlaşılmıştır). Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle kıymetli evrak iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çek imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 23/02/2023 KARAR TARİHİ : 22/08/2023 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ..... 'nin hamili olduğu; Keşidecisi .....Tic. Ve San. Ltd. Şti. olan ve .....Makina emrine yazılı, .....Bankası .....Şubesine ait numaralı .....Hesap numaralı, .....Çek Seri Nolu, .....keşide tarihli .....-TL bedelli çeki kaybettiğini, Çekin kötü niyetli şahısların eline geçmiş olması ihtimaline binaen çek bedelinin talep edilebilmesi bakımından çekin iptalini ve dava sonuçlanıncaya kadar çekin bankaca ödenmemesi konusunda teminatsız olarak ihtiyadi tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi - K A R A R - Uyuşmazlığın sahte kimlikle başvuran dava dışı keşideciye yeterli araştırma yapmadan çek karnesi veren davalı bankanın uğranılan zarardan (çek bedelinden) sorumluluğu iddiasına dayanmasına, davanın menfi tespit ya da itirazın iptali biçiminde açılmamış bulunmasına göre, kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 15.3.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Uyuşmazlığın çek iptali kararının kaldırılması istemine ilişkin bulunmasına, davanın menfi tespit ya da itirazın iptali davası olmamasına göre, kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11. Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 06.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Zayi olmuş çekler hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Dava konusu çeklerin boş çek yaprağı olduğu, davacı aynı zamanda dava konusu çeklerin hesap sahibi olup, kendi çekleri hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından, davacının ... Şubesinde bulunan ... nolu hesaptan aldığı 30/07/2019 çek basım tarihli çek koçanını ve üzerinde bulunan ... , ... ve ... seri no'lu 3 adet boş çek yapraklarına ilişkin davasının dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine ilişkin aşağıdaki hükmün kurulması gerekmiştir. HÜKÜM : yukarıda açıklanan nedenler uyarınca ; Davacının davasının dava konusu yapılan çek iptaline konu ......
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre davacının çek hamilinin davalı olduğuna muttali olduğu daha sonraki tarihli zayi nedeniyle çek iptal kararına dayalı olarak yaptığı ödemenin davacıyı borçtan kurtarmayacağı ve çekin rıza dışı elden çıktığı iddiasının ispatlanamadığı gerekçeleriyle menfi tespit davasının, davacının davalıdan olan alacağını ispatlayamadığı gerekçesiyle de itirazın iptali davasının reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 05.05.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi....
