Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2016/257 Esas sayılı Dava Dosyalarının hukuki sebep, konu ve talepleri birbirinden farklıdır. Menfi Tespit ve İstirdat Davaları 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72. maddesinde düzenlemiş olup: "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir. Dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar....
İcra Müdürlüğünün 2018/512 Esas sayılı dosya borçlusuna, borçlu olmadığının tespitine ve yine müvekkillerinin işbu dosya nezdinde davalı tarafa borçlu olmadığının tespitine, davalı taraf aleyhine %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde ; davaya konu İstanbul Anadolu 13. İcra Müdürlüğünün 2018/512 Esas sayılı dosyasının davacı 3.kişiler tarafından icra dosyasına ödendiğini ve dosyanın infaz edildiğini, dosya borcunun ödenmesi ile icra dosyasındaki tüm hacizlerin kaldırıldığını, icra dosyasının konusuz kalması nedeniyle işbu davanın açılmasına usul yönünden yer olmadığını, menfi tespit davasının şartları oluşmadığını, müvekkili tarafından borçlu T4 hakkında İstanbul Anadolu 13....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı dava dilekçesinin görev yönünden reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkilinin davalıdan aldığı hazır betonun ayıplı çıkması nedeniyle zarara uğradığını, davalının sattığı betona karşı aldığı çeki iade etmediği gibi icra takibine koyduğunu ileri sürerek 10.09.2008 keşide tarihli 6.750,00 YTL bedelli çekten dolayı davalıya borçlu olunmadığına karar verilmesini talep ve dava etmiş, 28.09.2009 tarihli duruşmada çeke dayalı olarak yapılan icra takibi sonucu davalıya 8.854,66 TL ödendiğini belirterek davanın istirdat davası olarak görülmesini istemiştir....
Dava, bankacılık işleminden kaynaklanan ve cebri icra baskısı altında haksız yere ödenen bedelin tahsili (istirdat) istemli davasınd........
ise 05/11/2018 olduğunu, davanın bu tarih itibariyle de 1 yıllık süre içinde açılmadığını, 02.10.2007 tarihi itibariyle 10 yıllık, 12.03.2015 tarihi itibariyle gerek 1 yıllık istirdat, gerekse de 2 yıllık sebepsiz zenginleşme zamanaşımı sürelerinin geçtiğini, bu nedenle davanın zamanaşımı yönünden reddinin gerektiğini, menfi tespit davası açılmasında davacının hukuki yararının bulunmadığını, müvekkili tarafından, mirasçı hazine aleyhine bir icra takibi başlatılmadığını, bu nedenle, işbu menfi tespit davasının "icra takibinden önce açılan olumsuz menfi tespit davası - İİK md. 72/II" olarak nitelendirilmesi gerekmekte olduğunu, bu davada borçlunun kendisinden alacak isteminde bulunan ve fakat henüz icra takibine geçmemiş olan kimseye karşı «borçlu bulunmadığının» tespitini istemekte olduğunu, ancak bu davada da kişinin menfi tespit davası açabilmesi için maddi hukuk açısından gerçekten borçlu olmadığının tespitinde korunmaya değer bir hukuki yararının olması gerektiğini, icra takibinin borçlusunun...
Hukuk Dairesi'nin 17/09/2020 tarih ve ... Esas ... Karar sayılı ilamı dikkate alınarak Bakırköy .... İcra Müdürlüğü ve İstanbul .... İcra Müdürlüğü dosyalarındaki borcun ödenmiş olması nedeniyle İİK.nın 72/6. maddesine göre dava istirdat davasına dönüşmüş olup davacı vekili ıslah dilekçesiyle de istirdat isteminde bulunmuş olduğu, bu kapsamda menfi tespit istemi ile istirdat istemi bakımından, dava tarihinden sonra ödeme yapılan icra takip dosyalarındaki ödeme tutarları hususunda bilirkişi incelemesi yaptırılmış olup tespit edilen miktarlar ve rapor dikkate alınarak Davalılardan ... Oyun Aletleri Oyuncak İma.Paz.Tic.Ltd. Yönünden açılan davanın kabulüne, Bakırköy .......
Taraflar arasındaki menfi tespit-istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı ve davacı şirket yetkilisi, haciz tehdidi altında verilen ...nin keşidecisi ... olan 05.10.2008 tarihli 12.000,00 TL'Iik ve T....nın...'ne ait 30.08.2008 tarihli hamiline yazılı 10.000,00TL'lik çeklerinden dolayı borçlu bulunmadıklarının tespitine ve çeklerin iptallerine, alacaklı vekiline yapılan 4.100,00 TL'Iik kısmi ödemelerin taraflarına iadesine, % 40 tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
İşin esasına girişilmeden öncelikli olarak davacının geç teslimi nedeniyle davalı idare tarafından tahakkuku yapılan cezai şart bedelinden borçlu olmadığının tespiti ile hak edişler üzerinden blokenin kaldırılması istemiyle açılan davada ön mesele olarak öncelikle, menfi tespit davası ile ilgili genel bir açıklama yapılmasında ve ilgili yasal düzenlemelerin irdelenmesinde yarar vardır: Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir....
Bu istisnai hükümlerden birisi de 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 72. maddesinin 4 ve 5. fıkralarında düzenlenmiştir. Buna göre, menfi tespit konulu ilamın anılan maddeler karşısında kesinleşmeden takibe konulabilmesi olanaklı değildir. Menfi tespit istemi yargılama aşamasında istirdata dönüşse de yasa gereği bu tür ilamların icrası için kesinleşme şartı aranmalıdır. Somut olayda takip dayanağı İstanbul 37....
İcra Müdürlüğünün ...... Esas sayılı dosyası ile Bursa ilinde açılmış ise de delil listesinde bildirilen Bursa İcra Hukuk Mahkemesinin ..... Esas ..... Karar sayılı kararı ile yetki itirazlarının kabulü ile yetkili icra müdürlüğünün Denizli İcra Müdürlüğü olduğuna karar verildiğini, işbu kararın 252/2020 tarihinde kesinleştiğini, takibi yapan Bursa İcra Dairesinin yetkisizliğinin de sabit hale geldiğini, hal böyle iken menfi tespit davasının takibi yapma yetkisinin Denizli İcra Müdürlüğüne geçtiğini, 13/01/2021 tarihinde menfi tespit davasını yetkili Denizli Mahkemesinde açılması zorunluluğunun doğduğunu, mahkemece yetki itirazının reddine karar vermek gerekirken eksik inceleme ile takibi yapan icra dairesinin Bursa İcra Dairesi olduğundan ve Denizli mahkemesinin yetkisiz olduğu gerekçesiyle verilen yerel mahkeme kararının ortadan kaldırılmasına ve tarafları ve konusu aynı olan sırf yetki itirazı nedeniyle tefrik edilen ........
