ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2024/166 Esas KARAR NO : 2024/220 DAVA : Menfi Tespit (Taşınmaz Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 05/03/2024 KARAR TARİHİ : 19/03/2024 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Taşınmaz Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı asil dava dilekçesinde özetle; Söz konusu senedin kiracısı olduğu ...' a kiras sözleşmesi akdedilirken teminat senedi olarak boş olarak imzalanarak verildiğini, kira sözleşmesi akdedileceği esnada daha öncesinde hiç bahsedilmemiş olmasına rağmen bir boş sened çıkarıldığını ve taşınmazı kiralayanın babası -alacaklı ... yıllık kira bedeli olarak bu senedin imzalanması gerektiğinini aksi takdirde kiraya vermekten vazgeçeceklerini dile getirdiğini, bu durum karşısında teminat olarak alınan ve bir yıllık kira bedeline denk gelen tutar için bu senedin tarafınca imzalandığını, senet alacaklısının ismi boş olarak imzalatıldığını, ilk kiranın peşin...
Her ne kadar Sulh Hukuk Mahkemeleri HUMK.nun 8/II-1 maddesi hükmünce, kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye, akdin feshi yahut tespit davaları, bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davaları ve bunlara karşılık olarak açılan davaları görmekte görevli ise de, ortada tahliye, akdin feshi yahut tespit istemiyle birlikte istenen kira alacağı davası değil, doğrudan kira alacağının tahsiline ilişkin dava bulunduğundan, müddeabihi 7.237.00 YTL olan davayı görmeye Sulh Hukuk Mahkemesi görevli değildir. Kamu düzeninden olan ve resen gözetilmesi zorunlu görev hususu bir yana bırakılarak çekişmenin esası hakkında hüküm kurulması doğru olmadığından karar bozulmalıdır. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 01.05.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Uyuşmazlık, davacının kiracı olarak bulunduğu kiralanan dolayısıyla kira borcunun bulunmadığının tespitine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmesi üzerine hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davacının, dava dışı kiralayan ... ile düzenlendiği 1.8.2009 başlangıç tarihli, bir yıl süreli ve aylık 250 TL bedelli kira sözleşmesi ile kiralananda kiracı olduğu olduğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmenin özel şartlar bölümü 6. maddesinde kiracının kontrat bitiminde kira bedelini TEFE-ÜFE ortalaması oranında artıracağı kararlaştırılmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TESPİT -KARAR- Dava, kira sözleşmesine dayalı tespit isteğine ilişkindir. Davanın açıklanan bu nitelendirmesine göre, 2797 Sayılı Yargıtay Yasasının 14.maddesi uyarınca temyiz incelemesi Yüksek 6.Hukuk Dairesine ait bulunduğundan dosyanın ilgisi yönünden anılan Daire Başkanlığına gönderilmesine, 07.09.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Yine davalı alacaklı tarafından dayanılan kira sözleşmesi dava dışı kiralayan Veli Arslan ile kiracı davacı ... arasında imzalanmış olup davalının bu sözleşmenin tarafı olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda faturaya göre davacının satış sözleşmesinin tarafı olmadığı ve davalı satıcının tarafı olmadığı kira sözleşmesine dayanamayacağı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine 13.12.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi....
gereği düşünüldü: K A R A R Asıl dava, tahsis hakkına dayalı elatmanın önlenmesi; birleştirilen dava, yap-işlet-devret sözleşmesine dayalı tespit ve alacak isteğine ilişkindir....
TTK' da düzenlendiğinden davanın mutlak ticari dava olarak nitelendirilmesi gerekmekte ise de; kambiyo senedinin düzenlenmesi bir alt ilişkiyi gerektirmekte ve bu alt ilişkinin ispatı her ne kadar dava menfi tespit davası ise de borçlu/davacı tarafa düşmektedir. Davacı keşideci bononun dava dışı kiracı ile davalı kiraya veren arasındaki kira sözleşmesinden kaynaklandığını iddia etmiş davalı taraf da cevap dilekçesi ile "Davacı dilekçesinde, ... Sosyal Hizmetler İnşaat Tarım Tekstil Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ... arasında yapılan araç kiralama sözleşmesine istinaden tüm kira bedellerinin ödendiğini, şirketin ve kendisinin herhangi borcu kalmadığını belirtmiştir. Söz konusu ödemeler senedin düzenleme tarihi olan 05.04.2022 tarihi öncesine ait ödemelerdir....
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; Yerel mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu mahkemenin davanın menfi tespit istemine ilişkin olup, tahliyeye ilişkin olmadığından bahisle tahliyenin tedbiren durdurulması taleplerini reddettiğini, Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2008/10415 Esas, 2008/12696 sayılı ilamında "...Ancak menfi tespit davasına bakan mahkeme borçlu kiracının talebi üzerine ve teminat karşılığında tahliye kararının icrasının durdurulması için İHTİYATİ TEDBİR KARAR VEREBİLİR. Kaldı ki borçlu kiracı icra mahkemesinin tahliye kararının kesinleşmesinden sonra menfi tespit davası açabilir ....
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; Yerel mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu mahkemenin davanın menfi tespit istemine ilişkin olup, tahliyeye ilişkin olmadığından bahisle tahliyenin tedbiren durdurulması taleplerini reddettiğini, Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2008/10415 Esas, 2008/12696 sayılı ilamında "...Ancak menfi tespit davasına bakan mahkeme borçlu kiracının talebi üzerine ve teminat karşılığında tahliye kararının icrasının durdurulması için İHTİYATİ TEDBİR KARAR VEREBİLİR. Kaldı ki borçlu kiracı icra mahkemesinin tahliye kararının kesinleşmesinden sonra menfi tespit davası açabilir ....
Bu sebeple, Mahkemece kira sözleşmesine konu mağazanın aynı şartlarla ne kadar süre içinde yeniden kiraya verilebileceği hususunda konusunda uzman bilirkişi heyetinden ( inşaatçı- emlakçı- kira bilirkişisi) rapor alınmak suretiyle belirlenecek makul süre kadar kira parasından davacının sorumlu tutulması gerekirken, yazılı şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı bilirkişi raporuna itibar edilerek davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir....
