Somut olayda; taraflar arasında yapılmış bulunan kira sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti ile ödenen kira bedelinin geri alınması ve borçlu bulunmadığının tespiti istenmektedir. HUMK’nun 8. maddesinin 2. fıkrasında yalnızca akdin feshi istemli davaların dava konusu olan şeyin değerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinde açılacağı öngörülmüştür. Buna karşılık kira sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti, başlangıçtan beri geçerli olmadığının saptanması davasında görevli mahkeme dava konusu değere göre belirlenecektir. Geçersizliğinin tespiti istenilen kira sözleşmesinde yıllık kira parası 15.000,00 TL olup, bu değerde sulh hukuk mahkemesinin görev sınırının üzerindedir. Bu durumda HUMK’nun 8. maddesinin 2 fıkrası kapsamında bulunmayan kira sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti, istirdat ve menfi tespit istemlerinden oluşan uyuşmazlığın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir....
DAVA : Menfi Tespit (Taşınır Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 01/12/2022 KARAR TARİHİ : 19/09/2023 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH :22/09/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Taşınır Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 2021 yılı Eylül ayında ... ... ... Cd. ...Adapazarı/Sakarya adresinde bulunan ......
Mahkememizce yapılan değerlendirmede, davanın kira sözleşmesinden kaynaklanan kira alacağına dayalı başlatılan------ Esas sayılı takiplerine konu (kira bedeli) alacağı nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti talepli menfi tespit davası olduğu, davanın her iki tarafının da tacir olması ve ticari işletmesini ilgilendirmesi nedeniyle davanın ticari dava niteliğinde olduğu, ancak ticari davalarda aksine hüküm bulunmadıkça, davanın değerine bakılmaksızın asliye ticaret mahkemelerinin görevli olduğu, aksi hükmün ise yukarıda atıf yapılan HMK'nun 4....
Dava takibe konu senedin kira sözleşmesinin teminatı olarak verildiği iddiasına dayalı menfi tespit davasıdır. 6100 Sayılı HMK'nun Sulh Hukuk Mahkemelerinin görevini düzenleyen 4. maddesinin 1/a bendi gereğince kiralanan taşınmazların İcra ve İflas Kanunu'na göre ilamsız icra yolu ile tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalar sulh hukuk mahkemesinin görevine girmektedir.Buna göre eldeki davada davacının savını, yani taraflar arasında kira ilişkisi bulunduğu ve senedin bu ilişki uyarınca verildiği yönündeki iddiasını sulh hukuk mahkemesinde ispatlaması gerektiği açıktır. Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesi 6....
DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiracı tarafından açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, davalıya hiçbir kira borcu olmadığı halde davalının ... 4. İcra Müdürlüğü’ nün 2009/4285 Esas dosyası ile icra takibi başlattığını, eşyalarının ve maaşının haczedildiğini, davalıya borçlu olmadıklarının tespitini istemiştir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davalı kiraya verenin kira alacağını somutlaştıramadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile davacı kiracının 1808,58 TL borcu olmadığının tespitine karar verilmiştir....
Bu kapsamda hükümsüzlük nedenine dayalı menfi tespit davalarında, uyuşmazlık temel ilişkiden değil, doğrudan doğruya kambiyo senetleri hukukundan kaynaklanmaktadır. Bu davalarda, kural olarak, davacının iddiası çoğu ----- karşı öne sürülebilen mutlak def’îlere dayanmaktadır. Örneğin; kambiyo senedinin ------içermemesi, ------ alacağının zamanaşımına uğraması, vadeyi beklemeden istemde bulunulması,--------- olması, senette ------ açıklaması, sorumsuzluk kayıtları ya da-------- taahhüdünün senet yapma iradesindeki bozukluk nedeniyle sahibini bağlamayacağı yönündeki iddialar hükümsüzlük nedenine dayalı menfi tespit talebine konu oluşturur. Borçlunun, temel borç ilişkisinden dolayı herhangi bir nedenle sorumlu tutulamayacağını ileri sürerek açtığı menfi tespit davası, öğreti ve uygulamada bedelsizliğe dayalı menfi tespit davası olarak adlandırılmaktadır....
Taraflar arasındaki uyuşmazlık icra takibine konu bonoların kira ilişkisine dayalı olup olmadığı eğer kira ilişkisine dayalı ise davacı tarafından ödenip ödenmediğine ilişkindir. ... Taraflar ticari defterlerinin incelenmesi için 27.09.2018 tarihli 5 nolu celse de resen mali müşavir bilirkişiye karar verilmiş ise de verilen kesin süre ye rağmen davacı taraf bilirkişi ücretini yatırmamış 12.02.2019 tarihli celse de müvekkilinin yurtdışında olduğunu irtibat kuramadıklarını belirterek tekrardan süre istemiş verilen süre içinde bilirkişi ücretini yine yatırmamıştır. ... Tarafların her ikisi de dilekçelerinde ve davalı taraf ise delil listesinde 21.08.2013 tarihli protokolden bahsetmişlerdir. 21.08.2013 tarihli Geçici Ön Protokol başlıklı belge incelendiğinde belgenin son parağrafında ' ...borç karşılığı vermiş olduğu senetler ..' ibaresi bulunmaktadır....
Taraflar arasındaki uyuşmazlık icra takibine konu bonoların kira ilişkisine dayalı olup olmadığı eğer kira ilişkisine dayalı ise davacı tarafından ödenip ödenmediğine ilişkindir. ... Taraflar ticari defterlerinin incelenmesi için 27.09.2018 tarihli 5 nolu celse de resen mali müşavir bilirkişiye karar verilmiş ise de verilen kesin süre ye rağmen davacı taraf bilirkişi ücretini yatırmamış 12.02.2019 tarihli celse de müvekkilinin yurtdışında olduğunu irtibat kuramadıklarını belirterek tekrardan süre istemiş verilen süre içinde bilirkişi ücretini yine yatırmamıştır. ... Tarafların her ikisi de dilekçelerinde ve davalı taraf ise delil listesinde 21.08.2013 tarihli protokolden bahsetmişlerdir. 21.08.2013 tarihli Geçici Ön Protokol başlıklı belge incelendiğinde belgenin son parağrafında ' ...borç karşılığı vermiş olduğu senetler ..' ibaresi bulunmaktadır....
un, kira sözleşmesini müvekkili şirket çalışanının huzurunda imzalamış, yeni kira sözleşmesi nedeniyle kendisinden talep edilen ve ikinci kira sözleşmesi ile aynı düzenleme tarihini taşıyan teminat senedini ise yanında hazır bir şekilde getirerek teslim etmiş olduğunu, davacı firma ile mevcut kira ilişkisine duyulan güven nedeniyle teminat senedinin huzurda imzalanmamasının sorun olarak görülmemiş olduğunu, Dünya gibi ülkemizi de etkileyen pandemi sürecinde davacı firmanın kira bedellerini ödemeyememesinin bir süre tolere edilmiş ve hatta kira indirimi dahi gündeme gelmişse de davacı firmanın taahhütlerini yerine getirmemesi ve müvekkilinin iyi niyetini suistimal etmesi üzerine aleyhine Büyükçekmece ... İcra Dairesinin ......
Dava kambiyo senetlerine dayalı olarak açılan menfi tespit istemine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nun 4. maddesi kapsamında mutlak ticari dava niteliğindedir. Aynı Yasanın 6335 sayılı Kanunla değişik 5. maddesi uyarınca asliye hukuk mahkemeleri ile ticaret mahkemeleri arasındaki ilişki işbölümü ilişkisi olmaktan çıkarılıp görev ilişkisine dönüştürülmüştür. Görev kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözetilmelidir. Bu durumda mahkemece dava tarihi de dikkate alınarak davanın asliye ticaret mahkemesinin görev alanına girdiği gözetilerek 6100 sayılı HMK'nın 114/1-c ve 115/1 ve 2. maddeleri uyarınca dava şartı noksanlığı nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken bu yönler gözetilmeden işin esasına girilerek yazılı şekilde hüküm tesisinde isabet görülmemiştir....
