Davacı tarafından varlığı inkâr edilen bir hukukî ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için açılan davaya menfi (olumsuz) tespit davası denir (Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, İstanbul 2013, s. 346). Menfi tespit davası 2004 sayılı İİK'nın 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini isteyebilir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Uyuşmazlık, ihtiyati tedbir talebine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır. Dosyanın incelenmesinde; İhtiyati tedbir talep eden davacının Ereğli/Konya İcra Müdürlüğü’nün ...Esas sayılı dosyası ile takibe konu edilen 20.11.2021 tanzim, 20.05.2022 vade tarihli 90.000,00 TL bedelli senet nedeniyle borçlu olmadığını ileri sürerek ihtiyati tedbir talep ettiği, İcra ve İflas Kanunu’nun 72/3. maddesinde yer alan; “ İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Uyuşmazlık, ihtiyati tedbir talebine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır. Dosyanın incelenmesinde; İhtiyati tedbir talep eden davacının Ereğli/Konya İcra Müdürlüğü’nün 2022/4143 Esas sayılı dosyası ile takibe konu edilen 20.11.2021 tanzim, 20.05.2022 vade tarihli 90.000,00 TL bedelli senet nedeniyle borçlu olmadığını ileri sürerek ihtiyati tedbir talep ettiği, İcra ve İflas Kanunu’nun 72/3. maddesinde yer alan; “ İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
e ciro ettiğini, 15/02/2019 vade tarihli senet için icra takibi başlatıldığını, müvekkilinin davalılara borcunun bulunmadığını, aynı hukuki ilişki nedeniyle düzenlenen 15/11/2019 tarihli bono hakkında açılan menfi tespit davasında davanın kabul edildiğini, kararın istinaf aşamasında olduğunu belirterek icra takibinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ Mahkemece 20/09/2022 tarihli tensip zaptının 12.bendi uyarınca, İİK 72/3 maddesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında icra takibinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilemeyeceği gerekçesiyle talebin reddine karar verilmiştir....
Davacı vekili dava dilekçesi ve akabinde sunduğu ek beyan dilekçesinde, huzurdaki davada herhangi bir eda taleplerinin bulunmadığını, taleplerinin menfi tespit davası olduğunu, istirdat taleplerinin bulunmadığını belirtmiştir. Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir....
Şöyle ki; İİK'nun 72/1.maddesi gereği borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığının, gerçekte var olmayan bir borç nedeni ile kendisini tehdit eden veya kendisi aleyhine icra takibi yapan kişiye karşı herhangi bir borcunun olmadığının tespiti amacıyla menfi tespit davası açabilir. İİK'nun 72/2.maddesine göre; İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İİK'nun 72/5. maddesi gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış, veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir....
Nasıl ki davanın tarafı olmayan hakkın da hüküm verilemez ise; ihtiyati tedbir kararı da ancak davanın tarafı olanlar hakkında hüküm ifade edecek şekilde verilmelidir. Hukuksal durum nedeniyle ilk derece mahkemesinin 3. şahısları etkileyecek şekilde ihtiyati tedbir kararı verilmesi talebinin reddine karar vermesinde isabetsizlik bulunmamaktadır. Turkcell bakımından yapılacak tedbiren durdurulması talebinin reddine ilişkin karar yönünden yapılan istinaf incelemesinde ise; Derdest davanın icra takibinden önce açılmış olduğunun belirtilmesi, sözleşmeden dolayı menfi tespit davası olması, İİK'nın 72/1- 2. maddesine göre; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki ihtiyati tedbirin kaldırılması talebinin incelenmesi sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı talebin reddine yönelik olarak verilen kararın süresi içinde ihtiyati tedbire itiraz eden vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - İhtiyati tedbir isteyen (davacı) vekili, icra takibini konu bononun silah zoruyla imzalatıldığı iddiasıyla açmış olduğu menfi tespit davasında icra takibinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Mahkemece takip konusu bonodan dolayı silahla ve tehditle imzalattırılmış olduğu iddiasıyla ağır ceza mahkemesinde dava açılmış olduğundan teminatsız olarak ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilmiştir....
İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyle icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir." şeklinde düzenleme mevcuttur. Somut olaya bakıldığında; menfi tespit davasının icra takibinden sonra açıldığı sabittir. Tedbir yolu ile de olsa icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında takibin durdurulamayacağı yönündeki kanun hükmü açık olduğundan ilk derece mahkemesince verilen ihtiyati tedbir kararının reddi kararı yerindedir....
İSTİNAF SEBEPLERİ: İhtiyati tedbir talep eden davacılar vekili, her ne kadar mahkemece icra takibi başladıktan sonra takibin durdurulmasına yönelik ihtiyati tedbir kararı verilemeyeceği beyan edilmişse de, bu hususta İİK'da yer aldığı üzere mahkemece öngörülecek teminat mukabilinde dava sonuna kadar takibin geçici olarak durdurulmasına da karar verilebileceğini, bu nedenle iddia ettikleri hususlar ve somut deliller ışığında ihtiyati tedbir şartları oluştuğundan, mahkeme kararının kaldırılarak tedbir talebinin kabulünü talep etmiştir. GEREKÇ: Talep, icra takibi nedeniyle açılan menfi tespit davasında icra takibinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir istemine ilişkindir.İİK'nin 72/2 maddesi "borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir....
