Hukuk Dairesi'nin 2016/3568 esas, 2016/6425 karar sayılı ilamında da açıklandığı üzere "İİK 89. maddesindeki haciz ihbarnamesi üzerine açılan menfi tespit davalarında görevli mahkeme genel mahkemelerdir." İİK 89. maddesindeki haciz ihbarnamesi üzerine açılan menfi tespit davalarında görevli mahkeme genel mahkemelerdir. Somut olayda, taraflar arasında doğrudan bir ticari ilişki bulunmadığı gibi uyuşmazlık, davalı alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde çıkarılan haciz ihbarnameleri nedeniyle borçtan davacının sorumlu olup olmadığının tespitine ilişkindir. 01.10.2011 tarihinden sonra açılan menfi tespit davaları için görevli mahkeme, HMK'nın 2. maddesi uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesidir. İİK 89. maddesindeki özel düzenleme ile İİK 72. maddesindeki menfi tespit davasına ilişkin genel düzenleme gözetildiğinde genel düzenleme hükmünün İİK 89. maddesini işlevsiz bırakacak biçimde uygulanamayacağı da açıktır....
Böyle bir ayrım yapılmasının en önemli nedeni açılacak menfi tespit davasında davacı borçlunun icra takibini ihtiyati tedbir yoluyla durdurabilip durdurmayacağıdır. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında davacı borçlu devam eden takibi ihtiyati tedbirle durduramamakta sadece %15 teminat ödeyerek icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmesini ihtiyati tedbirle önleyebilmektedir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında hukuki yararın belirlenmesi icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına göre daha kolaydır....
Davacı taraf kısmi olarak açtığı iş bu dava itibariyle dava tarihinde itiraz sebeplerini öğrendiği kabul edilse dahi 1 yıldan fazla süre geçtiğinden ıslah ile arttırılan miktar itibariyle açılan itirazın iptali davasının reddine karar verilmesi gerektiği kanaati gelmiş olmakla aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. Birleşen Bakırköy 1. ATM 2018/285 Esas , 2018/205 Karar sayılı dosyası itibariyle davacı ... Ltd şirketi tarafından açılan menfi tespit davası mahkememiz ana dosyası itibariyle aynı alacak ve borç kapsamında olduğundan mahkememiz dosyası ile birleştirilmiş, davacı taraf asıl dosya yargılama konu Bakırköy ... icra müdürlüğünün ... esas sayılı dosyası itibariyle 48.838,19 Euro icra takibi itibariyle kendi ticari defterleri itibariyle 24.763,10 Euro bakiye borcu bulunduğu tespit ederek ödeme yapıldığını beyan ederek bakiye miktar için menfi tespit davası açtıklarını beyan etmişlerdir....
DEĞERLENDİRME ve KARAR Dava, 3.Şahıs tarafından açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Somut olayda, dava icra iflas kanunu 89/3 maddesine dayalı açılan menfi tespit talebine ilişkin olup, bu tür uyuşmazlıklara ilişkin Yargıtay 11.Hukuk Dairesi 2023/5228 E- 2023/6468K sayılı ilamında ve dairemizin 2023/1312E- 2023/1350K sayılı ilamında vurgulandığı üzere, İcra İflas Kanunu 89 maddesi 3üncü fıkrasında düzenlenen 3.kişi tarafından açılan menfi tespit davasında görevli mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme olmayıp, taraflar arasında doğrudan bir ilişki bulunmaması, uyuşmazlığın takip hukukundan kaynaklanması dikkate alındığında görevli mahkeme genel hükümlere göre Asliye Hukuk Mahkemesi olup, Gebze 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin yargı yeri olarak belirlenmesine karar vermek gerekli ve yerinde görülmüştür....
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile yapılan takipte, takibe konu kambiyo senedi altındaki imzaya itiraz, İİK'nun 170. maddesinde özel olarak düzenlendiğinden, imza inkarı nedenine dayalı sahtelik iddiası hakkında, sonraki genel kanun olan HMK'nun 209. maddesi uygulanamaz. İmza itirazı, İİK'nun 170/1. maddesi uyarınca satıştan başka icra takip muamelelerini durdurmaz. Ancak icra mahkemesi itirazla ilgili kararına kadar takibin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir (İİK. M. 170/2). Borçlunun sahtelik nedenine dayalı olarak açtığı menfi tespit davası, İİK'nun 72. maddesi kapsamında bir dava olup, anılan maddedeki usule göre mahkemeden alınacak ihtiyati tedbir kararı ile icra takibi durdurulabilir. Sahtelik nedeniyle açılan menfi tespit davası, Cumhuriyet Savcılığına aynı nedenle yapılan şikayet ve ceza mahkemesinde açılan davada kendiliğinden icra takibini durdurmaz ve bekletici mesele yapılamaz....
Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 08/12/2023 tarih ve 2023/829 Esas sayılı ara kararıyla; "...Somut olaya bakıldığında; dava İİK 72. maddesi gereği icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olduğu, bu aşamada sunulan delillerden yola çıkılarak, davacı iddialarını yaklaşık ispat ölçüsünde doğrulayacak yeterlilikte delilin bulunmadığı görülmekle, davacı taraf icra takibinin yargılama sonuna kadar durdurulması istemiyle ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmişse de, İİK 72/3. madde kapsamında ve mevcut deliller ışığında icra takibinden sonra açılan huzurdaki davada ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemeyeceği sonuç ve kanaatine varılarak g ihtiyati tedbir talebinin reddine." karar verilmiştir....
Böyle bir ayrım yapılmasının en önemli nedeni açılacak menfi tespit davasında davacı borçlunun icra takibini ihtiyati tedbir yoluyla durdurabilip durdurmayacağıdır. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında davacı borçlu devam eden takibi ihtiyati tedbirle durduramamakta sadece %15 teminat ödeyerek icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmesini ihtiyati tedbirle önleyebilmektedir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında hukuki yararın belirlenmesi icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına göre daha kolaydır....
Böyle bir ayrım yapılmasının en önemli nedeni açılacak menfi tespit davasında davacı borçlunun icra takibini ihtiyati tedbir yoluyla durdurabilip durdurmayacağıdır. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında davacı borçlu devam eden takibi ihtiyati tedbirle durduramamakta sadece %15 teminat ödeyerek icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmesini ihtiyati tedbirle önleyebilmektedir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında hukuki yararın belirlenmesi icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına göre daha kolaydır....
Maddesi uyarınca re'sen merci tayini için dairemize gönderilmiştir. Dava İİK 72 madde kapsamında açılan menfi tespit davasıdır. Somut olayda; taraflar arasında imzalanan 10.12.2017 tarihli kira sözleşmesi çerçevesinde kiralanan 34 XX 670 plakalı aracın davacının sevk ve idaresindeyken 11.12.2017 tarihinde geçirdiği kaza sonrası hasarlandığı, hasar bedelinin tahsili amacıyla bonoya dayalı olarak başlatılan takibe karşı davacının borçlu olmadığı iddiasıyla iş bu davanın açıldığı, veriliş şekli ve zamanı ihtilaflı bononun davacı tarafından imzalanarak davalıya verildiği anlaşılmaktadır. Dava, taraflar arasında düzenlenen araç kiralama sözleşmelerinden kaynaklanmaktadır. Her ne kadar dava konusu kambiyo senetlerinden dolayı menfi tespit isteminde bulunulmuş ise de, her iki taraf da senedin kira sözleşmesi kapsamında kiralanan araca ilişkin olarak verildiğini kabul etmektedirler....
Karar sayılı ilamı ile, davanın menfi tespit davası olduğunu, davaya konu ihbarnamelerin gönderildiği icra dosyalarındaki borcun sebebinin kambiyo senedi olduğuna göre uyuşmazlığın Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, ticari iş niteliğindeki takip dosyasından gönderilen ihbarnameye karşı açılan menfi tespit davasının ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiğini, asliye hukuk mahkemesi ile asliye ticaret mahkemesi arasındaki ilişki görev ilişkisi olduğundan, HSK'nın 608 sayılı kararı gereği ... tarihinden sonra ticari uyuşmazlıklara ilişkin davaların Antalya Ticaret Mahkemelerinin görev alanı içerisinde kaldığını ve HSK Genel Kurulu'nun bu kararı kapsamında mahkemelerinin ticaret mahkemesi sıfatının kalmadığı gerekçeleriyle mahkememize yönelik görevsizlik kararı verilmiş, kararın istinaf edilmeksizin kesinleşmesi ve davacının başvurusu üzerine dosya mahkememize gönderilmiştir. Dava; İİK'nun 89/3-son maddesi uyarınca üçüncü kişinin açtığı menfi tespit davasıdır....
