HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2022/1541 KARAR NO : 2022/1232 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : ALANYA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ : 23/03/2022 NUMARASI : 2021/898 Esas - 2022/812 Karar DAVA KONUSU : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) KARAR : DAVA :Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) İSTİNAF KARAR TARİHİ :23/05/2022 İSTİNAF KARAR YAZIM TARİHİ :23/05/2022 Tarafların İddia Ve Savunmalarının Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında yaş meyve alım satım sözleşmesi düzenlendiğini, müvekkili şirket tarafından sözleşme gereğince avans olarak ekli listede belirtilen çekleri verdiğini, çeklerin bedeli 1.855.285 TL olup bu miktarda ürün teslim edilmediği takdirde çeklerin bedelsiz kalacağını, davalının sözleşmede taahhüt ett,ği ürünleri müvekkiline teslim etmediğini iptalini istedikleri çekin davalı tarafından takasa verildiğini, haricen yapılan...
Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır.(Yargıtay 11.H.D nin 17/06/2019tarih ve 2018/2811 E- 2019/4422 K) Somut olayda davacı davaya konu çeklerin keşidecesi aleyhine talebe konu çeklerin poşet içinde çöpe atılması nedeniyle zayii olduğunu belirterek iptalini talep etmiştir. Zayi nedeniyle çek iptali davaları niteliği gereği çekişmesiz yargı işi ve hasımsız açılması gereken davalardan olup, hasımlı olarak açılması mümükün değildir. ( Y 11 H.D'nin 16/01/2015 tarih ve E: 2014/14341-K: 2015/515 ,Y11 H.D'nin 03/02/2014 tarih ve E: 2014/418- K: 2014/1830 )....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/360 Esas KARAR NO : 2022/614 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) DAVA TARİHİ : 24/05/2022 KARAR TARİHİ: 01/07/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonununda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ...Bankası ...şubesine ait ...keşide tarihli ...çek numaralı ... TL meblağlı ve ... keşide tarihli ...çek numaralı ...meblağlı 2 adet çek yaprağının kaybolduğunu, ihtiyati tedbir kararı verilerek çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı asil 30/06/2022 tarihli dilekçesi ile ; dava dilekçesi ile kaybolduğunu bildirdiği çeklerin bulunduğunu, davadan feragat ettiğini, yatırmış olduğu teminatın iadesini talep ettiğini bildirmiştir....
Şubesi Keşide Yeri İstanbul keşide tarihi 20/06/2022 olan 81.265,43-TL tutarlı ........ nolu çeklerin zayi edildiğini, söz konusu çek hakkında ödeme yasağı verilmesini ve iptaline karar verilmesini talep etmiştir. İşbu dava; zayii (kaybetme) nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi (çek) iptali davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir....
Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı anlaşılmıştır (hamil sıfatı ile açmadığı anlaşılmıştır). Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/36 Esas KARAR NO : 2022/1019 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) DAVA TARİHİ : 12/01/2022 KARAR TARİHİ : 31/10/2022 KARAR YAZIM TARİHİ : 21/11/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bakırköy ... Asliye Ticaret Mahkemesi’nin .... Esas ve .... Karar sayılı, .... Bankası A.Ş. ..., ..... Şubesi’ne ait 20.12.2016 tarihli 28.000,00-TL miktarlı .... nolu ve ..... Bankası A.Ş. ......, ..... Şubesi’ne ait 20.12.2017 tarihli 28.000,00-TL miktarlı .... nolu keşidecisinin ..... Tic. Ltd. Şti. olduğu iki adet çek hakkında verilen kararın kaldırılmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkil ..., 20/02/2017 Keşide Tarihli 28.000,00 TL meblağlı ......
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/67 KARAR NO : 2023/50 DAVA : KIYMETLİ EVRAK İPTALİ (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 30/01/2023 KARAR TARİHİ : 01/02/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesi ile; ... ve ... nolu iki adet çek yapraklarının iptalini talep etmiştir. Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde; İş bu dava; zayi nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/67 KARAR NO : 2023/50 DAVA : KIYMETLİ EVRAK İPTALİ (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 30/01/2023 KARAR TARİHİ : 01/02/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesi ile; ... ve ... nolu iki adet çek yapraklarının iptalini talep etmiştir. Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde; İş bu dava; zayi nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir....
ANKARA BATI ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR TÜRK MİLLETİ ADINA ESAS NO : 2019/270 Esas KARAR NO : 2019/723 HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 31/05/2019 KARAR TARİHİ : 21/11/2019 K.YAZIM TARİHİ : 05/12/2019 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ : Davacı vekili; müvekkili firmanın ... San. Tic. A.Ş. ile yapmış olduğu ticari faaliyet sonrası keşidecisi ... San. Tic. A.Ş. lehtarı müvekkili ... İnş. San. ve Tic. A.Ş. olan, ... Bankası ......
HD'nin 2014/6648 Esas 2014/12228 Karar sayılı ilamında; "Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, TTK’nın 651.maddesi uyarınca çek iptali davasını ancak hamil açabilir, keşideci açamaz." denilmektedir. Daire başka bir kararında ise; "Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu çekin iptaline karar verilmiş ise de keşideci, çekin kaybolması, çalınması gibi zayi nedenine dayanarak iptal davası açamaz. " şeklinde aynı doğrultuda içtihatta bulunmuştur. Dosya kapsamı incelendiğinde; dava dilekçesinde bilgilerine yer verilen çeklerin keşidecisinin davacı olduğu, davacının keşidecisi olduğu çekin zayi nedeniyle iptalini talep etmesine karşın, keşidecinin çek iptali davasını ikame edemeyeceği belirlenmiş olup; öte yandan hamili belli olan bir çeke ilişkin olarak lehtara husumet yöneltilerek ancak menfi tespit veya istirdat davası açılabileceği, böylece huzurdaki davanın hasımsız olarak görülemeyeceği; HMK 320....
