Kural olarak kiracı, akti ilişkinin devamı sırasında kiralananda yaptığı değer arttırıcı masraf ve harcamalarını TBK'nın 526. ve devamı maddelerinde düzenlenen vekâletsiz işgörme hükümlerine göre kiraya verenden talep etme hakkına sahiptir. Sözleşmede aksi kararlaştırılmadığı sürece; kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden, yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı bulunmaktadır. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu zorunlu ve faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır....
Her ne kadar mahkemece, anılan gerekçeyle davanın kısmen reddine karar verilmiş ise de yerleşik içtihatlar doğrultusunda; kural olarak kiracı, kendi ihtiyacı için ve işinin gereği olarak, sözleşme ilişkisinin devamı sırasında kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları yapıldığı tarih itibariyle 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 530. maddesi (BK. 414.m) kapsamında vekaletsiz iş görme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkına sahiptir. Bu kapsamda mahkemece, kiracı tarafından kiralananda yapıldığı iddia edilen imalatların, imal tarihindeki değerlerinin, yıpranma durumlarının, faydalı ve zorunlu ya da lüks imalat olup olmadıklarının ayrıntılı olarak belirlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı ve zorunlu imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tazminat davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davalı ve davacı tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine belli günde temyiz eden davalı vekili Av. ... ile davacı vekili Av. ... geldiler. Hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, zorunlu ve faydalı imalat bedellerinin kiraya verenden tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir....
Davalı cevap dilekçesinde kiralanana kalebodur, çelik kapı değişimi, parke ve fayans döşenmesi, su tesisatının değiştirilmesi şeklinde gerçekleşen bakım ve onarımlar yaptığını iddia etmiş, bunları kiradan mahsup ettiğini belirterek delil listesinde faturalara , tanık beyanına ve bilirkişi deliline dayanmıştır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 526 ve devamındaki hükümleri vekaletsiz iş görmeyi düzenlemekte olup kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların imalat tarihleri itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir....
Hukuk Dairesi'nin gerekçeli kararına atıf yapılmış olup "Taşınmaza yapılacak herhangi bir dekorasyon işinin kiralayandan yazılı izni alınarak ve bedeli kiracıya ait olmak üzere kiracı tarafından yapılacağı düzenlenmiş olması karşısında davacı kiracının kira sözleşmesine dayanarak vekaletsiz iş görme kapsamında kiralanana yaptığı imalat bedelleri istenemez" şeklinde belirtildiğini, söz konusu beyan ile dava konusu taşınmazlara yapılan faydalı ve zorunlu masrafların kiracının yazılı izni olmadan yapıldığı ve davacı/kiracı tarafça iş bu imalat bedelleri ile masrafların kiraya veren/davalı taraftan istenemeyeceği belirtilmiş olsa da tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde, Davacı/kiralayan tarafça yapılan faydalı ve zorunlu masrafların, yapılan inşaat işinin uzun ve belirli bir süre aralığında yapıldığı, kiraya veren tarafça herhangi bir şekilde itiraz edilmediği, daha sonrasında dosya kapsamından da anlaşılacağı üzere kiraya veren tarafından başlatılan tahliye talepli icra takibi uyarınca...
Hukuk Dairesi'nin gerekçeli kararına atıf yapılmış olup "Taşınmaza yapılacak herhangi bir dekorasyon işinin kiralayandan yazılı izni alınarak ve bedeli kiracıya ait olmak üzere kiracı tarafından yapılacağı düzenlenmiş olması karşısında davacı kiracının kira sözleşmesine dayanarak vekaletsiz iş görme kapsamında kiralanana yaptığı imalat bedelleri istenemez" şeklinde belirtildiğini, söz konusu beyan ile dava konusu taşınmazlara yapılan faydalı ve zorunlu masrafların kiracının yazılı izni olmadan yapıldığı ve davacı/kiracı tarafça iş bu imalat bedelleri ile masrafların kiraya veren/davalı taraftan istenemeyeceği belirtilmiş olsa da tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde, Davacı/kiralayan tarafça yapılan faydalı ve zorunlu masrafların, yapılan inşaat işinin uzun ve belirli bir süre aralığında yapıldığı, kiraya veren tarafça herhangi bir şekilde itiraz edilmediği, daha sonrasında dosya kapsamından da anlaşılacağı üzere kiraya veren tarafından başlatılan tahliye talepli icra takibi uyarınca...
Asliye Hukuk Mahkemesi Mahalli Mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin kiralayandan tahsili istemine ilişkindir....
No:118 Yenimahalle/ANKARA" adresinde bulunan kiralanan taşınmazda yapmış olduğu faydalı ve zorunlu iş ve imalat bedellerine ilişkin olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL'nin ve taşınmazda yapmış olduğu faydalı ve zorunlu iş ve imalat bedellerinin taşınmazda yarattığı değer artışına ilişkin olarak şimdilik 100,00 TL'nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak müvekkile verilmesini; T5 ve T4 davacısı olduğu Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2020/1141 E. Sayılı davanın kabulü yada kısmen kabulü halinde; Müvekkilin "İvogsan Arı San. Sitesi 1475. Sk. ( eski 692. Sk.)...
Kural olarak bu gibi zorunlu vefaydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiralananın tahliyesi sonunda kiralayan bunları benimsemiş ve kiracı aleyhine sebepsiz zenginleşme meydana gelmiştir. Mahkemece yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, BK 414 maddesi (TBK 530 md) göre zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilerek bu tarihteki yıpranma payı düşülmüş rayiç bedel üzerinden değerlendirme yapılması gerekirken 2007 yılı itibariyle değerlendirme yapılarak bulunan bedele hükmedilmesi doğru olmadığından hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili tarafından ibraz edilen başvuru dilekçesi ile özetle; tahliye davasının kesinleştiğini, davalının taşınmaza yapılan masrafları yeni kiracıdan tahsil edilmesini istediğini, hukuken bunun mümkün olmadığını, faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin müvekkiline ödenmesi gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep ettiği anlaşılmıştır. DELİLLER : 6100 sayılı HMK ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Dava, kiracı tarafından açılan kiralanan yapılan faydalı ve zorunlu masrafların tahsili ile faydalı ve zorunlu masrafların kiralanan taşınmaza kattığı değer artışı için tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece; davanın reddine karar verilmiştir....
