Kural olarak kiracı kiralanana yapmış olduğu değer artırıcı imalat bedelini kiralayandan isteyebilir. Zorunlu ve faydalı masraf alacağına ilişkin uyuşmazlığın, dava tarihinde yürürlükte olup olaya uygulanacak 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 410 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekaletsiz iş görme hükümlerine göre çözülmesi gerekir. Mahkemece, davacının yaptığı iyileştirme giderlerine karşılık davaya konu taşınmazı devretme hakkına sahip olacağı bu nedenle yapılan faydalı ve zaruri masraf bedelinin davalıdan talep edilemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de iddia, savunma ve hükme esas alınan taraf tanıklarının beyanlarına göre kiralananın davacı kiracı tarafından yeni kiracı olan Ahmet Karabulut’a devredilmediği, davalı tarafından kiralanana girilerek taşınmazın ...’a kiraya verildiği anlaşılmaktadır....
Davacı kiracı tarafından, kira sözleşmesi, alışveriş merkezinin doluluk oranının %80'nin altına düşmesi nedeniyle feshedilmiş olup bu kapsamda kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, imalat ve tadilatların, imal tarihindeki değeri hesaplanmadığı gibi belirlenen imalat bedelinden kiracının kullanım süresi ile orantılı yıpranma payının da düşülmediği görülmüştür....
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davacı kiracının kiralananda yaptığı faydalı ve zorunlu imalatların dava tarihindeki bedelinden, davalının faydalandığı ve zenginleştiği oranda sorumlu olacağı belirtilmek suretiyle karar verilmiş ise de; yapılan imalatların dava tarihi itibariyle belirlenen değerine hükmedilmesi doğru değildir. Bu durumda Mahkemece; belirlenen zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 11/02/2014 NUMARASI : 2010/408-2014/54 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı itirazın iptali ve tazminat davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Asıl dava kira bedeli ve hor kullanma tazminat bedelinin tahsili için girişilen icra takibine yapılan itirazın iptali istemine, karşı dava ise kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu iyileştirme bedelinin tahsili istemine ilişkindir....
Bu durumda mahkemece, kiracı tarafından yapılan imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı ve kiraya veren tarafından benimsenen imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Fatsa Sulh Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 14/01/2015 NUMARASI : 2013/245-2015/32 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tazminat davasına dair karar, davalılar tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, sözleşmenin feshi nedeniyle peşin ödenen kira parasının iadesi ve kiralananda yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Taraflar arasında düzenlenen 20/01/2013 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Her ne kadar kira sözleşmesinin 12. Maddesinde; kiracının kiralanan yerin içinde ve dışında yaptıracağı tezyinat masraflarının kendisine ait olacağı ve sözleşme bittiğinde yapılan her türlü masraf için tazminat istemeye hakkı olmayacağı, inşaatın tamamının ise mal sahibinin olacağı kararlaştırılmış ise de; kira sözleşmesinin süresi sona ermeden kiralananı tahliye eden kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini isteyebilir. Somut olayda; davalı kiracı tarafından kiralanan taşınmazın kira sözleşmesinin süresi dolmadan sonlandırılmış olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda faydalı ve zorunlu imalatların belirtildiği ancak kiracının kullanım süresi ile orantılı yıpranma payı düşülmediği anlaşılmaktadır....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masraf bedelinin tahsili istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 530 uncu maddesi 3. Değerlendirme Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçeye, kira sözleşmesi devam ettiği müddetçe kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masraf bedellerinin vekaletsiz iş görme hükümleri uyarınca talep edilmeyecek olmasına, davalı olarak müteveffa kiraya verenin terekesi gösterilmiş olmakla tereke temsilcisinin adının yanlış gösterilmesinin mahallinde düzeltilebilecek maddi hata niteliğinde olduğunun anlaşılmasına göre; davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir. VI....
bilirkişi heyetinden rapor talep edildiği ve üçüncü bilirkişi heyetinden alınan raporlarda; taşınmazların metrekaresi üzerinden bina değeri hesaplanarak sonuca gidildiği, imalatların faydalı ya da zorunlu imalat olup olmadığı hususunun değerlendirilmediği ve çıkan bedelin ilk bilirkişi heyetinin ulaştığı sonuç rakamla uyumlu olduğunun belirtildiği görülmüştür....
Mahkemece, davacının idari belgeleri almak için makul sürede başvuruda bulunmamasının iyiniyet kuralları ile bağdaşmadığından bu eyleminin iyi niyet kapsamında korunamayacağını, bu doğrultuda oturduğu döneme ilişkin kira bedellerini istemesi hak ve ... kapsamı içerisinde bulunmadığını, ancak taşınmazda yaptığı faydalı ve zorunlu, kalıcı işlerden dolayı talepte bulunabileceğini, bu duruma göre Mahkememizin 01/.../2012 tarihli 2011/374-2012/391 E.K. sayılı kararındaki davacı talepleri olan faydalı ve zorunlu masraf olarak ....040,00 TL yönünden davanın kabulüne, kira bedeli toplamı ....375,00 TL yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozmaya karşı bu yönüyle kısmi direnme kararı verilmiştir....
