Bu durumda mahkemece, kiracı tarafından yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları, sabit nitelikte olup olmadıkları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zorunlu masrafların bedellerinin hüküm altına alınması gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verildiği bu defaki incelemeden anlaşılmakla, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacı tarafın sair karar düzeltme itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenle davacı tarafın karar düzeltme isteğinin kabulü ile Dairemizin 20.03.2018 günlü ve 2017/13407 E. 2018/2705 K. sayılı ilamının kaldırılmasına ve ... 9....
Mecurda bırakacakları için kiracı, kiralayandan herhangi bir bedel talep etmeyeceği gibi, kiralayan da mecurun eski hale getirilmesini istemeyecektir." şeklinde düzenleme mevcut ise de, kira sözleşmesi süresince kullanılacağına güvenilerek kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini isteyebilir....
Kiralananın tahliyesini müteakip davacı taraf lüks, zorunlu ve faydalı masraf iddiası ile kiralananda tespit yaptırmış, Kaş Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2017/5 Değişik İş sayılı dosyasına sunulan bilirkişi raporunda; davacı tarafından yapılan imalat ve tadilatlar açıklandıktan sonra yapılan tadilat, tamirat ve onarımların taşınmaza yaklaşık %20- 25 arasında değer kattığı belirtilmiştir. Yapılan işlerin maliyetinin daha sonra açılacak tazminat davasında hesaplanmasının daha uygun olacağı belirtilerek, maliyet hesabı ve lüks, faydalı, zorunlu imalat ayrımı yapılmamıştır....
Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa davacı kiracı, akdi ilişkinin devamı sırasında kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 527. maddesi kapsamında vekâletsiz iş görme hükümlerine göre kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Ancak, bu maddeye dayanılarak kiracı tarafından yapılan imalat bedellerinin kiraya verenden talep edilebilmesi için yapılan imalatların faydalı ve zorunlu olması gerektiği gibi davalı kiraya verenin bu imalatları benimsemesi ve sebepsiz zenginleşmesi gerekmektedir....
Denetime elverişli ve yerinde olduğu değerlendirilen ----- tarihli bilirkişi raporunda " Dava konusu taşınmazın market olarak kullanılan toplam alanı ---- olarak tespit edilmiş olup, taşınmazın tamamında yapılmış olan faydalı ve zorunlu imalat harcama tutarı olan ---- Onaylı projesine aykırı olarak iş yerine dahit edilmiş olan alan ---- olup, bu alan için yapılmış faydalı ve zorunl imalat harcama tutarı:----- olmaktadır. Bu durumda, onaylı projesine aykırı kısma yapılan harcamalar toplamı olan------, toplam faydalı ve zorunlu imalat tutarı olan ------ düşülmesi, bir başka deyişle, faydalı ve zorunlu masraf kalemine dahil edilmemesi halinde, davacı tarafından, dava konusu iş yerine----- yapılmış olan faydalı ve zorunlu imalat harcama tutarı: ------ olmaktadır....
Sulh Hukuk Mahkemesi 2016/39 D.İş sayılı dosyası ile tespit yapıldığını, 07/06/2016 tarihli bilirkişi raporu sonucunda taşınmaz içinde yapılan imalatların toplam değerinin 82.850,00- TL olarak belirlendiğini, kendi taraflarınca yaptırılan tespit sonucunda müvekkilinin kiralanan taşınmaz için yapmış olduğu faydalı ve zorunlu masrafların davalıdan tahsili gerektiğini bildirerek şimdilik kiralanan taşınmaza yapılan 10.000,00- TL faydalı ve zorunlu masrafın tespit talebi tarihleri olan 20/05/2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile Denizli 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2016/39 D.İş Esas sayılı dosyasında yapılan 700,00- TL yargılama giderinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir....
Davacı 16.5.2011 tarihinde açmış olduğu işbu dava ile, kira sözleşmesi gereğince kiralanana yapmış olduğu tesis ve imalatların bedelinin her iki davalıdan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsilini istemektedir. Kural olarak kiracı kendi ihtiyacı için ve işinin gereği olarak kiralanana yapmış olduğu değer artırıcı imalat bedelini kiralayandan isteyebilir. Zorunlu ve faydalı masraf alacağına ilişkin uyuşmazlığın dava tarihinde yürürlükte olup olaya uygulanacak 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 410 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekaletsiz iş görme hükümlerine göre çözülmesi gerekir. Kiralananın üçüncü kişiye satılması durumunda, satış tarihinden önce gerçekleştirilen zorunlu ve faydalı masrafların satış bedeli içinde kaldığı, taşınmazı satın alan üçüncü kişinin taşınmazı mevcut hali ile görerek aldığı kabul edildiğinden sebepsiz zenginleşen tarafın kiralananın eski maliki olduğu kabul edilmelidir....
İstinaf Sebepleri Davalı/birleşen davada davacı; dosyada net ve brüt kira bedellerinin hatalı tespit edildiğini, davacıya yapılan ödemelerin dikkate alınmadığını, ayrıca kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu imalatların bedellerinin tahsili gerektiğini ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir. C....
Hukuk Dairesinin 01.07.2014 tarihli kararında "Kira konusunun kullanım amacı sözleşmede "içkili müzikli turizm işletmesi " olarak belirtilmiştir.Sözleşmede "kiracı mesleğin icrasının gerektirdiği tadilat, tezyinat, ve dekorasyon için önceden kiralayandan yazılı izin almak zorundadır.Yapılacak tadilat ,tezyinat, ve dekarasyon için gerekiyorsa belediye ve ilgili mercilerden izin alınması ile bu işlere ait her türlü masraf kiracıya aittir. Hiçbir surette kira bedelinden tenzil edilmeyecektir....dekarosyon, tezyinat, ve tadilat için kiracı hiçbir hak talep edemez " hükmü bulunmaktadır.Tahliye sonrasında kiralananda bilirkişi marifetiyle yapılan tesbitte zorunlu ve faydalı imalat niteliğinde olan bir takım inşaat ve imalat işlerinin olduğu , özellikle davacının zorunlu inşaat işlerinden olarak binada deprem güçlendirmesi yaptığı bildirilmiştir....
ve zorunlu imalatlar bedeli için şimdilik 20.000 TL'nin, yıkım sonrası uğradığı gelir kaybı için ve zarar karşılığı ise şimdilik 5.000 TL'nin tahsilini istemiş, faydalı ve zorunlu imalatlar bedelini 217.000 TL'ye, kar kaybı zararının ise 53.000 TL'ye yükselterek dava değerini 270.000 TL olarak ıslah etmiştir....
