"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davalı ve davacı tarafından süresi içinde istenilmekle gün tayin edilerek taraflara gönderilen davetiyelerin tebliğ edilmesi üzerine belli günde davacı vekili Av.... geldi. Davalı taraftan gelen olmadı. Hazır bulunanın sözlü açıklaması dinlendikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiralanana yapılan faydalı masraf bedelinin tahsili ve kazanç kaybı istemine ilişkindir. Mahkemece bozma ilamına uyularak kazanç kaybı isteminin reddine, faydalı masraflara yönelik istemin kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 20/05/2014 NUMARASI : 2012/758-2014/231 Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı itirazın iptali davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiracının kiralananda yaptığı faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin tahsili amacıyla yapılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş , hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 Sayılı HMK'nun 4/1-a maddesine göre “Kiralanan taşınmazların, 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda” Sulh hukuk mahkemesidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiralanana yapılan faydalı gider alacağının tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın husumet yönünden reddine karar verilmiş, hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Kiralananın satılması ile kira sözleşmesinin süresi sona ermeden kiralananı tahliye eden davacı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların bedellerini isteyebilir. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, kiralanana yapılan bakım, yenileme ve geliştirme masrafların 94.327 TL olduğu belirtilmiş ise de yapılan araştırma ve hükme esas alınan bilirkişi raporu hüküm vermeye yeterli değildir....
Mahkemece mahallinde keşif yapılarak alınan 25.09.2013 tarihli bilirkişi raporu, tespit bilirkişisinin raporu esas alınarak hazırlanmış ve kira sözleşmesinin 13. maddesine göre yapılan işler bedelinin 19.500,00 TL, kira sözleşmesinde öngörülmeyen faydalı ve zorunlu imalat bedelinin ise 27.500,00 TL olduğu, kiralananın kira sözleşmesinin gereğince 1460 gün kullanılması gerekirken 999 gün kullanıldığı, 457 gün kullanılmadığı belirtilmiş ayrıca kira sözleşmesinde öngörülmeyen faydalı ve zorunlu imalat bedeli olan 27.500,00 TL'nin tamamından kiraya verenin sorumlu olamayacağı kira süresinin, kiralananın kullanılmadığı süre ile orantılanması suretiyle bulunan 8.607,87 TL faydalı ve zorunlu imalat bedelinden kiraya verenin sorumlu olduğu kabul edilerek toplam 28.107,87 TL faydalı imalat bedelinin tazminine karar verilmiştir....
Dava, kiracının kiraya veren aleyhine açtığı kiralanan taşınmazda yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin tahsili istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık kira ilişkisine dayanmaktadır. Davanın, 6100 Sayılı HMK.nun yürürlüğe girmesinden sonra 03/03/2014 tarihinde Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı anlaşılmıştır. Görev kamu düzenine ilişkin olup bu hususun yargılamanın her aşamasında re'sen gözetilmesi gerekir. Mahkemece dava dilekçesi görev yönünden ret edilerek görevsizlik kararı ile dosyanın görevli Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesi gerekirken, işin esasının incelenerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir....
Her ne kadar mahkemece, TBK'nın 321. maddesinin 3. fıkrası gereği, kiraya verenin bilgisi ve rızası dışında yapılan tadilat ve tamirat masraflarının talep edilemeyeceği belirtilmiş olsa da bu kural, kira ilişkisinin devamı süresince geçerlidir. Taşınmaz, davalı kiracı tarafından tahliye edilmiş olup, kiralanana yapıldığı iddia ve ispat edilen faydalı ve zorunlu masrafların, kiraya verenden talep edilmesine herhangi bir engel bulunmamaktadır. Nitekim; davalı, kendisinin de davacıdan alacaklı olduğunu belirterek takas savunmasında bulunmuştur....
Buna göre mahkemece tahliye tarihi tespit edilerek, tahliye sonrasındaki döneme ilişkin ödenmiş kira bedeli varsa bu tutarla sınırlı olarak iade kararı verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile sözleşmenin haklı feshine dayalı olarak ödenen kira bedellerinin tamamının iadesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. 2-) Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK'un 530, BK.nun 414.md.) Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir....
Bu durumda davacı kiracının kiralanana yaptığı imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, belirlenen zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespit edilerek davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle talebin reddine karar verilmesi, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir. Davacının kazanç kaybına yönelik istemi açısından; kiracının, dava konusu kiralanan ile aynı vasıf ve özelliklere sahip başka bir taşınmazı aynı şartlarda ne kadar sürede kiralayabileceğinin bilirkişi aracılığıyla tespit edilmesi ve bu süre ile sınırlı olarak kazanç kaybına hükmedilmesi gerekirken, bu talebinde tümden reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Bu durumda davacı kiracının kiralanana yaptığı imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, belirlenen zorunlu ve faydalı masraf kalemlerinin imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin, kalan kira süresi ile orantılı olarak tespit edilerek davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle talebin reddine karar verilmesi, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir. Davacının kazanç kaybına yönelik istemi açısından; kiracının, dava konusu kiralanan ile aynı vasıf ve özelliklere sahip başka bir taşınmazı aynı şartlarda ne kadar sürede kiralayabileceğinin bilirkişi aracılığıyla tespit edilmesi ve bu süre ile sınırlı olarak kazanç kaybına hükmedilmesi gerekirken, bu talebinde tümden reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir....
