"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki uyarlama davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacılar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacılar, ... Sulh Hukuk Mahkemesine verdiği dava dilekçesi ile; mülkiyeti kendilerine ait bulunan ... ilçesi ... Meydanı No:1 de ki bunanın davalı kuruma yurt olarak 03/09/2001 tarihli mukavele ile kiralandığını, sükut ile tecdit prensibi gereği aktin bu güne kadar kendiliğinden yenilendiğini, son olarak 2006-2007 kira parasının 20.900,00 YTL olarak ödendiğini, 2007-2008 kira dönemi için kira parasının uyarlanmasının talep edildiğini, kuruma yapılan başvurunun sonuç vermediğini, bu nedenle kira parasının uyarlanmasını ile yıllık kira parasının 50.000,00 YTL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir....

Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. SOMUT DAVA : Bu genel açıklamanın ardından dairemizce kiranın uyarlanması talebi ile açılan somut davada uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmiştir....

Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. Uyarlama davasında TBK.'nun 344/3.maddesinde olduğu üzere kira tespiti yapılamayacağından emsal kiraların ne olduğu ve emsal iş yerlerinde artış oranlarının ne olduğu bu davada sonuca etkili değildir....

Davalı ise davacı aleyhine yaptığı icra takibinde kira sözleşmesinin bitiminden sonraki uzayan dönem için yıllık 17160 TL kira bedeli istemiştir. Oysa ki az yukarıda belirtildiği gibi, sözleşmenin bitiminden sonrada kiracı olarak kalınması halinde, uzayan kira dönemi için ödenmesi gereken kira bedelinin artışlı ve zamlı olarak ödeneceğine dair bir hüküm bulunmadığı için, davalı uzayan kira dönemi içinde bir önceki yıl kira bedeli olan 13200 TL'nı isteyebilir. Mahkemece, davalının 25.10.2007 tarihinden sonraki ödenmesi gereken uzamış kira dönemine ait kira bedelinin 13200 TL olduğu kabul edilerek, davacının bu miktarın üstündeki miktardan sorumlu olmadığı benimsenmek suretiyle karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır. Bozmayı gerektirir....

Davalı vekili dava dilekçesinde özetle; tarafların serbest iradeleri ile 01.07.2013 tarihli kira sözleşmesi imzalanırken aylık kira bedelinin 3.300,00 TL net olarak belirlendiğini, yaklaşık 7 yıllık sürede kira bedelinin geçen bu süre zarfında hiç artmadığını, uyarlama için gerekli unsurların oluşmadığını, davacının iş yerinde faaliyetlerine eski yıllarda olduğu gibi aynen geç saatlere kadar devam ettirdiğini, davacının müvekkilinin rızası olmadan işyerinde büyük onarımlar yaptığını, kira uyarlama şartlarının oluşmadığından davanın reddine karar verilmesini savunmuştur....

KM Selçuklu Mahallesi, No:16- 18 Merkez/Afyonkarahisar adresinde bulunan Ticaret Borsası Hizmet Binasındaki taşınmazın 04.01.2019 tarihinde imzalanan kira sözleşmesi ile kiracısı olduğunu, 04.01.2020 tarihinde yeni kira dönemi için yıllık kira bedeli Aralık 2019 tarihinde açılanan TÜFE/ÜFE ortalaması ile %9,60 artırılarak yıllık 265.629,85 TL olduğunu, kiralayan tarafından kira sözleşmesine göre 6 aylık kira bedelinin 132.814,93 TL olduğu, kiracı şirketin ise 6 aylık kira bedeli karşılığının 121.181,50 TL olduğunu iddia ettiğini, davalı tarafından eksik kalan 11.633,43 TL ' nin tamamlanmasını talep edildiğini, yeni kira dönemi için yıllık kira bedelinin 298.249,20 TL olduğunu, covid-19 salgını nedeniyle davacı şirketin müşteri kapasitesinin düştüğü ve bir süre faaliyet gösterememesi nedeniyle 2020 yılında Nisan, Mayıs, Haziran, aylarına ait kira bedellerinin şirketin talebi ile alınmamasına karar verildiğini, ancak 2020 yılı Ekim, Kasım, Aralık aylarına ait kira bedellerinin...

Uyarlama davalarında amaç taraflar arasındaki sözleşmenin ayakta tutulması ile gerçekleşen olağanüstü durumlar karşısında başlangıçta var olan edimler arasındaki adaletin yeniden tesis edilmesidir. Uyarlama talepli olarak açılan davalarda ihtiyati tedbir kararı verilmediğinde, dava sonuna kadar kira sözleşmesinin ayakta tutulması bazı hallerde mümkün olmayabilir. Uyarlama davasından beklenen, sözleşmenin gerçekleşen olağanüstü duruma rağmen koşulların değiştirilmesi ile ayakta tutulmasıdır. Açılan davada esas hakkındaki hükme kadar taraflar açısından davanın uzamasından kaynaklanan sakıncaları gidermek ve geçici hukuki koruma sağlamak, böylelikle davacının açmış olduğu davayı kazanması halinde dava konusu olan şeye kavuşmasını daha dava sırasında güvence altına almak mağduriyetin önüne geçmek amacıyla tedbir kararı verilebilir....

şeklindeki düzenleme ile uyarlama kurumu düzenlenmiştir. TBK'nın 310. Maddesi gereğince; ''Sözleşmenin kurulmasından sonra kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur.'' Davacı tarafından evvelki malikle davalı kiracı arasındaki 01.04.1995 başlangıç tarihli, 1 yıl süreli işyeri kira sözleşmesine davacının taşınmazı 04.08.2015 tarihinde satın alması ile halef olduğu belirtilerek kira bedelinin yeni dönem için uyarlanması talebinde bulunulmuştur. Dava 14.04.2017 tarihinde açılmıştır. Davacı maliktir. Yargılama sırasında davacı taraf talep ettiği miktarı bildirmemiştir. Eski malikle yapılan kira sözleşmesine yeni malik olan davacı taraf halef olduğu için bu sözleşme tarafları bağlamaya devam edecektir....

Uyuşmazlık, kira parasının tahsiline yönelik icra takibine yapılan itirazın iptali ve icra inkar tazminatı istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmesi üzerine hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Davacı vekili, dava dilekçesinde, davalı hakkında kira parasının tahsiline ilişkin olarak yapılan icra takibine davalının usul ve yasaya aykırı şekilde itiraz ettiğini, taraflar arasında 31.12.2000 tarihli kira sözleşmesi bulunduğunu,bu sözleşmenin 6. maddesinde yıllık kira parasının 12.000 DM olduğunun kararlaştırıldığını, bunun dışında davalının 2001 yılında kira parasının tenzili için uyarlama davası açtığını, o davada dayanılan sözleşmeyi delil olarak sunduğunu, davalının itiraz dilekçesinde kira bedeline karşı çıkmadığını, kaldı ki 01.01.2006 - 31.12.2006 dönemine ait 7.200 Euro kira alacağının davalının damadı ......

Koleji" olduğu, kira sözleşmesinin başlangıcının 01.08.2003; kira süresinin 13 yıl olduğu; kira sözleşmesindeki yıllık kira bedelinin 36.000 TL olup, 12 aylık dönemler sonunda yıllık olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığı, davacının talebinde ise; ödenen aylık kiranın düşük olup, talep edilen kira bedelinin günün koşullarına uygun olduğunu belirttiği, bu durumda açılan davanın kira sözleşmesine dayanan tespit davası olmayıp uyarlama niteliğinde bulunduğu anlaşılmıştır. Davacının talebi kira tespitine yönelik değil, ödenen kira bedelinin ekonomik koşullara uyarlanarak belirlenmesine ilişkindir.Dava bu niteliği itibariyle, kira sözleşmesine dayanan kira tespit davası olmayıp, kira parasının günün ekonomik koşullarına uygun olarak düzenlenmesi istemini içeren uyarlama davasıdır....