"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki uyarlama davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. K A R A R Davacı, davalının 1.4.2000 başlanğıç tarihli kira sözleşmesi ile kiracısı olduğunu, davalının 2001 ekonomik krizini sebep göstererek uyarlama davası açtığını, mahkemece aylık kiranın 2.435 Dolar olarak tespit edilip sabitlendiğini, ödemenin günümüze kadar bu şekilde yapıldığını, 2002 Yılı Eylül ayı itibariyle enflasyonun etkilerinin ortadan kalktığını, ödemenin sözleşme ile belirlenen miktarın altında kaldığını, bu nedenle zarara uğradığını ileri sürerek kira sözleşmesinin 4. maddesinin aynen uygulanmasına ve sözleşmede yazılı kira ücretleri üzerinden sözleşmenin yeniden uyarlanmasına karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir....

Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. SOMUT DAVA : Bu genel açıklamanın ardından dairemizce kiranın uyarlanması talebi ile açılan somut davada uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmiştir. Taraflar arasında yapılan kira sözleşmesinin 01.05.2017 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli olduğu görülmektedir....

Mahkemece bozma doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılması yasal zorunluluk haline gelir.Davalılar gerek cevap dilekçelerinde ve gerekse yargılama sürecinde enflasyondaki düşüşün bina ve 2009/7013-11761 kira bedellerinde artışa neden olduğunu,kiralanın bulunduğu yörenin kıymetlendiğini ve kiralananın da değer kazandığını uyarlama şartlarının oluşmadığını savunmuşlardır....

kira sözleşmesinde kira ödeme günü ile ilgili herhangi bir tarihin bulunmadığını, bu durumda TBK'nun 314. maddesi uyarınca kira bedelinin her ayın son günü ödenmesi gerektiğini, nitekim müvekkilinin de ödemelerini her ayın son günü yaptığını, davacı kiralayanın bu ödeme şekline herhangi bir itirazının bulunmadığını, yine takibe konu ayların kira bedelinin takipten önce ödenmesi nedeniyle müvekkilinin herhangi bir faiz vs borcunun bulunmadığını, yeni dönem kirası olarak taraflarca yeni bir kira bedeli belirlenmediğini, her ne kadar kira sözleşmesinde kira artışına ilişkin madde yer almış ise de devreden kira dönemlerinde müvekkilinin artırım yapmadan kira ödemesi yaptığını, davacı kiralayananın herhangi bir ihtirazi kayıt sunmadan ödemeleri aldığını, kira artırımı konusunda müvekkiline herhangi bir bildirim ve ihtarda bulunmadığını, ayrıca derdest kira uyarlama davasının bekletici mesele yapılmamasının isabetsiz olduğunu, dava konusu kira bedelinin uyarlama davasındaki kesin nitelikli...

SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 15/12/2022 NUMARASI : 2021/1560 ESAS - 2022/2213 KARAR DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Konya 5....

Uyarlama daha çok sözleşmenin içeriğinin, yani tarafların hak ve borçlarının değiştirilmesi şeklinde olur. Sürekli edimli sözleşmelerden olan kira sözleşmelerinde uyarlama talebi daha çok süre ve kira bedeli için yapılmaktadır. Sözleşme şartlarında sonradan meydana gelen olağanüstü durumlara bağlı genel bir uyarlama düzenlemesi 6098 sayılı TBK öncesinde mevzuatımızda bulunmadığından daha çok Yargıtay kararları ile uygulama yapılmıştır. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun da bazı sözleşme türleri için özel uyarlama düzenlemeleri bulunduğu gibi genel hükümler kısmında 138. maddesinde genel bir düzenleme yapılmıştır....

Davacı uyarlama davası açtıktan sonra vaki icra takibi sebebiyle ödediği bedele, ödeme tarihinden itibaren faiz verilmesini isteyemez ise de davalı, uyarlama davasına ait kararın kesinleşmesi tarihi itibariyle fazla tahsilat yaptığını öğrendiğine göre bu tarihten itibaren faiz ödemek zorundadır. Mahkemece, fazla ödenen kira bedeline, uyarlama kararının kesinleştiği 10.2.2004 tarihinden takip tarihi olan 12.3.2004 tarihi arasındaki dönem için işleyecek faiz miktarı hesaplatılarak bulunacak miktar için davanın kabulüne karar vermek gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir. SONUÇ: 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının tüm, davacının sair temyiz itirazlarının reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen kararın davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde taraflara iadesine, 4.5.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi....

Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek uygulama da kabul edilen uyarlama davasının yasa maddesi haline getirilmiştir. Somut olayda; taraflar arasında geçerli kabul edilen kira sözleşmesi 20/10/2010 başlangıç tarihli ve on yıl süreli olup davacı, 20/10/2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 15/10/2015 tarihinde davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....

Şti arasında yapılan 01.10.2019 başlangıç tarihli kira sözleşmesi bulunduğunu, söz konusu taşınmazlarla ilgili kira sözleşmesinin uyarlanmasına dair ilgili şirkete 16.04.2021 tarihli ihtarnamenin gönderildiğini, yaşanan ekonomik krizle birlikte işlem temelinin çökmüş olması nedeniyle kira bedelinin ortaya çıkan yeni koşullara uyarlanmasını sağlamak amacıyla bu kira uyarlama davasının açılması zorunluluğunun doğduğunu, bu nedenlerle 01.10.2019 başlangıç tarihli kira sözleşmesinde bedele ilişkin bulunan "Aylık kira bedeli kiralananda faaliyet gösterecek satış mağazasının bir takvim ayına ait net satışın %4,25+KDV'sidir ." maddesinin kaldırılarak ihtarname tebliğ tarihi olan 16.04.2021 tarihinden itibaren "aylık kira bedelinin 24.000,00TL+KDV olarak değiştirilmesi ve 10 yıllık kira sözleşmesinin sonuna kadar yılda bir artış yapılması ve artışın her yıl ocak ayında açıklanan EFE+TÜFE ortalaması oranında artırım yapılması" şeklinde uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir....

Somut olayda davacı aralarındaki kira sözleşmesinin uzun süreli olduğunu, ödenen kira bedelinin çok düşük kalması nedeniyle sözleşmedeki dengenin kiralayan davacı aleyhine bozulması nedeniyle aylık kira bedelinin 180.000.00 YTL olarak uyarlanmısını istemiştir. Gerçekten de davalı kiracı ile taşınmazın önceki maliki arasında düzenlenen 1.8.1995 tarihli ek protokolde kira bedelinin her yıl banka yönetim kurulu kararı ile belirleneceği açıkca belirtilmiştir. Bu şekildeki bir kararlaştırma karşısında yani kira bedelinin belirlenmesi yetkisi mal sahibine tanındığına göre uyarlama davasının koşullarının oluşmadığı düşünülebilir. Ancak davalı kiralayan tarafından belirlenen kira bedeli davalı tarafından kabul edilmemekle taraflar arasında kira bedelinin miktarı yönünden bir muaraza yaratılmış olduğunun kabulü gerekir....