"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira uyarlama Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira uyarlama davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA ve aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenden alınmasına, 03/03/2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Uyarlama daha çok sözleşmenin içeriğinin, yani tarafların hak ve borçlarının değiştirilmesi şeklinde olur. Sürekli edimli sözleşmelerden olan kira sözleşmelerinde uyarlama talebi daha çok süre ve kira bedeli için yapılmaktadır. Sözleşme şartlarında sonradan meydana gelen olağanüstü durumlara bağlı genel bir uyarlama düzenlemesi 6098 sayılı TBK öncesinde mevzuatımızda bulunmadığından daha çok Yargıtay kararları ile uygulama yapılmıştır. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun da bazı sözleşme türleri için özel uyarlama düzenlemeleri bulunduğu gibi genel hükümler kısmında 138. maddesinde genel bir düzenleme yapılmıştır....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
Davalı, kira sözleşmesine göre kira bedelinin aylık 300TL olduğunu,bu bedelin rayice uygun olduğunu,mecura yaptığı masraflar nedeniyle kira bedelinin düşük tutulduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir. 2011/9216 2012/8351 Mahkemece, uyarlama şartları gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
Kural olarak uyarlama davalarında karar ileriye etkili şekilde verilebilecek olup geçmiş dönemlerin kira borcu yönünden uyarlama kararı verilmesine yasal olanak bulunmamaktadır. Uyarlama davasının açılma tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak uyarlama kararı verilemeyeceğinden davacının uyarlama talebinin dava tarihi olan 20/01/2021 tarihinden itibaren devam etmekte olan kira ilişkisi açısından değerlendirilmesi zorunlu iken mahkemece hatalı değerlendirme ile dava açılma tarihinden önceki döneme ilişkin uyarlama yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar davalı vekili istinaf dilekçesinde davacının 2021 ocak ayına kadarki döneme ilişkin uyarlama talebinde bulunduğunu ileri sürmüş ise de davacının talebinin pandemi sürecinde devam eden ayları da kapsadığı açıktır....
Kural olarak uyarlama davalarında karar ileriye etkili şekilde verilebilecek olup geçmiş dönemlerin kira borcu yönünden uyarlama kararı verilmesine yasal olanak bulunmamaktadır. Uyarlama davasının açılma tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak uyarlama kararı verilemeyeceğinden davacının uyarlama talebinin dava tarihi olan 20/01/2021 tarihinden itibaren devam etmekte olan kira ilişkisi açısından değerlendirilmesi zorunlu iken mahkemece hatalı değerlendirme ile dava açılma tarihinden önceki döneme ilişkin uyarlama yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar davalı vekili istinaf dilekçesinde davacının 2021 ocak ayına kadarki döneme ilişkin uyarlama talebinde bulunduğunu ileri sürmüş ise de davacının talebinin pandemi sürecinde devam eden ayları da kapsadığı açıktır....
kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir....
devamı süresince, taşınmazın kullanım amacının değiştirilmesi, kira süresinin uzatımı, kira bedelinin indirilmesi, kiralanan alanın yüzölçümünün değiştirilmesi vs talebinde bulunamaz" yazdığını, 01.06.2021 itibariyle 1 yıllık kira süresinin dolduğu, geçen kira yılı ödemesinin muaccel hale gelmiş olduğundan davalı Belediyeye kira bedelinin düşürülmesinin talep edildiğini, tam kapanma süreci nedeniyle 17 günlük uzatma yapıldığı ancak kira indirimi hususunda gündeme alınması kabul edilmediğini, bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin 16.07.2021 tarihinde verilen İhtiyati tedbire ilişkin kısmen kabul kısmen red şeklindeki ara kararın kaldırılmasına ve ihtiyati tedbir karanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir....
MAHKEMESİ Taraflar arasındaki fesih- uyarlama davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı vekili dilekçesinde, taraflar arasındaki kira sözleşmesi uyarınca kira bedelinin ciroya göre belirlendiğini, davalı kiracının yeni şubeler açması nedeniyle cironun düştüğünü, kira bedelinin katlanamaz halde düşük kaldığını beyan ederek sözleşmenin bu nedenle feshi, bu olmadığı takdirde %... olan ciro kirasının %... olarak uyarlanmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili işlem temelinin çökmediğini, sözleşmenin geçerli olduğunu savunmuştur. Mahkemece, dosya üzerinden alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, niteliği itibariyle uyarlama davasıdır....
