Bu nedenle de, hak ve nesafet esaslarına göre kira tespiti cihetine gidilecektir.Ancak, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, tespite dayanak olarak emsal kira sözleşmeleri değerlendirilmediği bu yönde re’sen emsal araştırması yapılmadığı da anlaşılmaktadır.Anayasa Mahkemesinin 6570 sayılı yasanın 2 ve 3.maddelerinin iptaline ilişkin 26.3.1963 tarih ve 3/67 sayılı kararı ile, 6570 sayılı yasanın kira parasındaki “sınırlı artış” ilkesini ortadan kaldırılmamıştır. Bununla birlikte kira parasının tesbiti yöntemini belirleyen 18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da kira parasının “hak ve nesafete uygun” seviyede takdiri ile “sınırlı artışı” öngörülmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.2007 gününden başlayarak aylık 4.636 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 4.514 TL olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada, 1.1.2007 tarihinde başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının tespiti istenilmiştir. Mahkemece, endeks uygulamasına göre 4.514 TL kira parasına hükmedilmiştir. Dava konusu taşınmazın, tesbiti istenen dönemden önceki 3 dönemde kira parasının yine mahkemece endeks uygulamasına göre belirlendiği anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 10.11.2007 gününden başlayarak aylık, 3.000 .TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada 01.01.2007 tarihinde başlayan dönem kira parasının tespiti istenilmiştir. Mahkemece, hak ve nesafet uygulamasına göre istem tarihi itibariyle kira parası tespit edilmiştir. Dosyada, davacı taraf 1999 tarihli kira sözleşmesini ibraz etmiş, davalı ise 01.08.2000 başlangıç tarihli noter onaylı kira sözleşmesini sunmuştur....
Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tespit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.04.2010 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 14.4.2009 gününden başlayarak aylık 400 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabul, kısmen reddi cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada , 14.4.2009 tarihinden itibaren aylık kiranın 400 TL. olarak tespitine karar verilmesi talep ve dava edilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir. 21.11.1966 gün ve 19/10 ... Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tespit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir....
Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tespit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir. Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Süresinde gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.10.2007 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin (01.01.2008) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (1.10.2008 tarihinden itibaren başlayan dönem) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak, istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür....
Mahkemece, Yargıtay’ın belirlediği kira artış oranlarına göre hesap yapılarak 2013 yılı için aylık kiranın 558,44-TL olduğu, bu bedel üzerinden kira parasının tespiti gerekirken davalının imzalı beyanıyla 1.174,00-TL ödemeyi kabul etmesi karşısında 01.09.2013 tarihinden itibaren aylık kiranın brüt 1.174,00-TL olarak tespitine karar verilmiştir. Yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre şartlar değişmediği ve özel gelişmelerin varlığı iddia ve ispat edilmedikçe, hak ve nesafet ilkesine göre kira parasının tespit edildiği dönemden sonra üç yıl için ard arda endeks uygulanarak bulunacak kira parasının o dönem için hak ve nesafete uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır....
No:18/A adresinde kayıtlı taşınmazın restoran olarak 13.10.2018 başlangıç tarihli, 1 yıl süreli, aylık 27.000,00 TL bedelli kira sözleşmesi ile davacıya kiralandığını, kira sözleşmesine uygun olarak her yıl kira kontratının kendiliğinden uzayarak şu an 29.000,00 TL olarak ödendiğini, Covid-19 salgın hastalığının etkisi nedeniyle müvekkili şirketin iş hacminde yaklaşık olarak % 70- 80 oranında bir daralma ve düşüş olduğunu beyan etmiş, mücbir sebep nedeniyle iş hacminin önemli ölçüde düşmüş olması dikkate alınarak, aylık kira parasının 01.04.2020 tarihinden itibaren 29.000,00 TL'den 15.000,00 TL'ye indirilerek uyarlanmasını ve bu tarihten geçerli olmak ve Covid-19 salgın hastalığının etkili olduğu dönem boyunca geçerli olmak üzere aylık kira parasının en az 15.000,00 TL olarak ödenmesi konusunda ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
Kira parasının tespiti davaları yasa boşluğu nedeniyle Yargıtay içtihatları ile doldurulmuştur. Kira parasının tespiti davaları kamu düzeni ile ilgili davalar kapsamındadır (HGK.31.5.2005 gün ve 2006/3-311-324) Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 70.maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1-f, 8/1-h, 10/f maddelerine göre kira geliri elde eden bir kısım kiralayanların Katma Değer Vergisi mükellefi olması ve elde ettiklei kira gelirinin bir bölümünü Katma Değer Vergisi olarak vergi dairelerine ödemeleri vergi yasalarınca düzenlenen bir konudur.Mahkemece KDV’den kiralayanın sorumlu olması nedeniyle kira parasının içinde Katma Değer Vergisinin de olduğu gözönünde bulundurularak kira parasının KDV dahil olmak üzere tesbitine karar verilmesi gerekirken, Katma Değer Vergisi hariç hesaplayan bilirkişi raporu ile (net olarak) tesbite karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Zira Hukuk Genel Kurulunun 21.3.1990 gün ve 13/193 sayılı kararında açıklandığı üzere 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi gereğince kira sözleşmesi yıldan yıla yenilenmekte olduğundan taşınmazın boş olduğu farz ve kabul edilerek sonuca gidilemez. Davada tespiti istenilen dönem mahkemeninde kabul ettiği gibi hak ve nesafet dönemi olup, bilirkişinin, taşınmazın boş olarak serbest koşullarda getirebileceğini bildirdiği kira bedelinden hakimce uygun bir hak nesafet indirimi yapılarak kira parasının tespiti gerekirken, taşınmazın boş olarak getirebileceği kira bedeline karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18/01/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
