SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2021/1616(DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Antalya 1....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2021/1616(DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Antalya 1....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : UYARLAMA İSTEMLİ Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre, dava taraflar arasındaki kira sözleşmesine dayalı uyarlama istemine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 16.01.2016 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 26.02.2016 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2016 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 6.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hâl böyle olunca, 11.4.2015 tarihinde yürürlüğe giren, Yargıtay Kanunu ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki 6644 sayılı Kanun gereğince dosyanın Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu'na GÖNDERİLMESİNE,17.05.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki uyarlama davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın konusuz kaldığından reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalıya ait taşınmazı 15.5.2003 tarihli sözleşme ile kiraladığını, kira sözleşmesinde artışa ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığını, ancak aynı tarihli belge ile ileriki yıllara ilişkin % 20 artış yapılacağına ilişkin kira zam taahhütnamesi imzalatıldığını, 15.5.2006 tarihine kadar bu taahhütname dikkate alınmadan gerekli artışın yapıldığını ancak davalının bu dönem için taahhütname gereğince artışa göre kira bedeli talep ettiğini ileri sürerek, taahhütnamenin iptali ile kira bedelinin enflasyon oranında uyarlanmasına karar verilmesini istemiştir. Davalı, uyarlama koşullarının oluşmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir....
Uyarlama daha çok sözleşmenin içeriğinin, yani tarafların hak ve borçlarının değiştirilmesi şeklinde olur. Sürekli edimli sözleşmelerden olan kira sözleşmelerinde uyarlama talebi daha çok süre ve kira bedeli için yapılmaktadır. Sözleşme şartlarında sonradan meydana gelen olağanüstü durumlara bağlı genel bir uyarlama düzenlemesi 6098 sayılı TBK öncesinde mevzuatımızda bulunmadığından daha çok Yargıtay kararları ile uygulama yapılmıştır. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun da bazı sözleşme türleri için özel uyarlama düzenlemeleri bulunduğu gibi genel hükümler kısmında 138. maddesinde genel bir düzenleme yapılmıştır....
Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir....
Kural olarak uyarlama davalarında karar ileriye etkili şekilde verilebilecek olup geçmiş dönemlerin kira borcu yönünden uyarlama kararı verilmesine yasal olanak bulunmamaktadır. Uyarlama davasının açılma tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak uyarlama kararı verilemeyeceğinden davacının uyarlama talebinin dava tarihi olan 20/01/2021 tarihinden itibaren devam etmekte olan kira ilişkisi açısından değerlendirilmesi zorunlu iken mahkemece hatalı değerlendirme ile dava açılma tarihinden önceki döneme ilişkin uyarlama yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar davalı vekili istinaf dilekçesinde davacının 2021 ocak ayına kadarki döneme ilişkin uyarlama talebinde bulunduğunu ileri sürmüş ise de davacının talebinin pandemi sürecinde devam eden ayları da kapsadığı açıktır....
Kural olarak uyarlama davalarında karar ileriye etkili şekilde verilebilecek olup geçmiş dönemlerin kira borcu yönünden uyarlama kararı verilmesine yasal olanak bulunmamaktadır. Uyarlama davasının açılma tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak uyarlama kararı verilemeyeceğinden davacının uyarlama talebinin dava tarihi olan 20/01/2021 tarihinden itibaren devam etmekte olan kira ilişkisi açısından değerlendirilmesi zorunlu iken mahkemece hatalı değerlendirme ile dava açılma tarihinden önceki döneme ilişkin uyarlama yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar davalı vekili istinaf dilekçesinde davacının 2021 ocak ayına kadarki döneme ilişkin uyarlama talebinde bulunduğunu ileri sürmüş ise de davacının talebinin pandemi sürecinde devam eden ayları da kapsadığı açıktır....
Davalı ise davacı aleyhine yaptığı icra takibinde kira sözleşmesinin bitiminden sonraki uzayan dönem için yıllık 17160 TL kira bedeli istemiştir. Oysa ki az yukarıda belirtildiği gibi, sözleşmenin bitiminden sonrada kiracı olarak kalınması halinde, uzayan kira dönemi için ödenmesi gereken kira bedelinin artışlı ve zamlı olarak ödeneceğine dair bir hüküm bulunmadığı için, davalı uzayan kira dönemi içinde bir önceki yıl kira bedeli olan 13200 TL'nı isteyebilir. Mahkemece, davalının 25.10.2007 tarihinden sonraki ödenmesi gereken uzamış kira dönemine ait kira bedelinin 13200 TL olduğu kabul edilerek, davacının bu miktarın üstündeki miktardan sorumlu olmadığı benimsenmek suretiyle karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır. Bozmayı gerektirir....
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir." hükmünü içermektedir. Kira sözleşmesinde artış koşulu var ancak oranı veya miktarı belli değilse 2., 3., 4., 5. yıllara ait kira bedelleri hakim tarafından TÜFE oranını geçmemek üzere hakkaniyete göre belirlenir. Emsal kiralara ve kiralanın durumuna göre kira tespiti ancak sözleşmenin başından veya tespit tarihinden itibaren beş yıl geçmesinden sonra yani altıncı yılın başında istenebilir....
