Cezai şart, borçlunun alacaklıya karşı mevcut bir borcu hiç veya gereği gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi vaad ettiği, hukuki işlem ile belirlenmiş ekonomik değeri olan bir edimdir. Cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevketmektir. Cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güder. Bu bakımdan cezai şart, kuvvetlendirilecek asıl borcun mevcut olmasını gerektirir. Asıl borç yoksa cezai şart da söz konusu olamaz. Bu niteliği itibariyle cezai şart asıl borca bağlı fer'i bir borçtur. Asıl borç, mevcut ve geçerli ise, cezai şart da borç doğurur. Asıl borç sona ermiş ya da geçersiz doğmuşsa, cezai şart bağımsız bir borç oluşturamaz. Cezai şart, asıl borcun bağlı olduğu şekle tabidir. Asıl borç bir geçerlilik şekline bağlanmışsa, cezai şartın borç doğurabilmesi aynı şekilde kararlaştırılmış bulunmasına bağlıdır....

Davalı vekili, davacının sözleşmenin 21.4 maddesi uyarınca kar mahrumiyeti, 22.2 maddesi uyarınca da cezai şart ödemesi gerektiğini belirterek fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 4.000 TL kar mahrumiyeti ile 4.000 TL cezai şartın avans faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir....

- K A R A R - Davacı vekili, müvekkili ile davalılar arasında bayilik sözleşmesi bulunduğunu, davalıların sözleşmeye aykırı olarak dava dışı şirketin bayiliğini yaptıklarını ileri sürerek sözleşmenin feshine, 15.000 USD cezai şart alacağı ile 5000 YTL kar mahrumiyeti alacağı ve 5000 YTL manevi tazminatın reeskont faiziyle birlikte davalılardan tahsiline, davalıların işyeri telefonlarının kullanım hakkının devrine, davalıların diğer firmalarla yaptıkları bayilik sözleşmelerinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılar vekili taraflar arasındaki sözleşmenin şartlarının davacı yanca aleyhe uygulanması nedeniyle müvekkilleri tarafından haklı nedenle feshedildiğini, davacının istediği cezai şartın fahiş olduğunu beyan ederek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda davalıların davacıya ait ......

DELİLLER VE GEREKÇE Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesinin davalı bayi tarafından feshi sonrası, haksız fesih iddiasıyla cezai şart ve eksik ürün alımı nedeniyle kar mahrumiyeti alacağı talebine ilişkin davadır....

davacı şirketin haklı olduğu bir an için kabul edilse dahi bayilik sözleşmesinin sona ereceği tarihe kadar kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağının tamamının talep edilemeyeceğini, kar mahrumiyeti miktarının tespiti için Yargıtay'ın yerleşik uygulamaları, dağıtım şirketinin aynı bölgede başka bir bayi ile sözleşme imzalayıp imzalamadığı, imzalamadıysa imzalanması için gerekli makul sürenin hesaplanarak bu süreye ilişkin hesaplama yapılması gerektiği yönünde olduğunu, davacı şirketin, cezai şart yönünde de talepte bulunduğunu, bayilik sözleşmesinin müvekkili şirket tarafından haklı sebeplerle feshedildiği için cezai şart talep edilemeyeceğini, ancak sözleşmenin feshi konusunda aksi kanaat oluşması halinde, cezai şart miktarının müvekkili şirketin mahvına sebep olacak şekilde tespit edilmesi hukuki dayanaktan yoksun olacağı gibi ve Yargıtay uygulamalarına da aykırılık teşkil edeceğini, cezai şart, miktarı müvekkili şirketin mahvına sebep olacak seviyede olduğu takdirde tamamen veya kısmen...

davacı şirketin haklı olduğu bir an için kabul edilse dahi bayilik sözleşmesinin sona ereceği tarihe kadar kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağının tamamının talep edilemeyeceğini, kar mahrumiyeti miktarının tespiti için Yargıtay'ın yerleşik uygulamaları, dağıtım şirketinin aynı bölgede başka bir bayi ile sözleşme imzalayıp imzalamadığı, imzalamadıysa imzalanması için gerekli makul sürenin hesaplanarak bu süreye ilişkin hesaplama yapılması gerektiği yönünde olduğunu, davacı şirketin, cezai şart yönünde de talepte bulunduğunu, bayilik sözleşmesinin müvekkili şirket tarafından haklı sebeplerle feshedildiği için cezai şart talep edilemeyeceğini, ancak sözleşmenin feshi konusunda aksi kanaat oluşması halinde, cezai şart miktarının müvekkili şirketin mahvına sebep olacak şekilde tespit edilmesi hukuki dayanaktan yoksun olacağı gibi ve Yargıtay uygulamalarına da aykırılık teşkil edeceğini, cezai şart, miktarı müvekkili şirketin mahvına sebep olacak seviyede olduğu takdirde tamamen veya kısmen...

mahrumiyeti alacağının ve cezai şart tazminatı alacağın olmak üzere toplam ----- tarihinden itibaren avans faiziyle tahsilini talep etmiştir....

olan 01/12/2021 tarihine kadar olan dönem yönünden 80.500,00 TL cezai şart alacağı ile 01/12/2021 fesih tarihinden sözleşmenin süre bitim tarihi olan 28/08/2025 tarihine kadar olan dönem yönünden 80.500,00 TL kar mahrumiyeti alacağının davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini, cezai şart ve kar mahrumiyeti alacaklarına temerrüt tarihi olan 10/12/2021 tarihinden itibaren bayilik sözleşmesinin 21/5 maddesinde yazılı olan aylık %4 oranında akdi temerrüt faizi işletilmesine karar verilmesini; yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir....

Tarafların kabulündeki bayilik sözleşmesinin 8/a maddesi "....' a olan bütün borçları ( mal bedeli, kar mahrumiyeti, cezai şart, ecrimisil ve sair tüm borçları) bu sözleşmenin fesih tarihi itibari ile derhal muaccel olur. ... bu borçları bayi ye ait teminat mektupları ile diğer teminatı paraya çevirerek tahsil etme yetkisine sahiptir." şeklinde hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme ile aynı sözleşmenin 6/f maddesindeki düzenleme uyarınca davacının verdiği teminat mektubunun yalnızca cari hesap borcunu teminat altına aldığı, teminat mektubunun riziko kapsamının değiştirilerek, davalının kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağının da teminatı olarak görülmesinin yerinde olmadığı yönündeki istinaf nedenleri de yerinde değildir....

Bayinin Turkuaz' a olan bütün borçları ( mal bedeli, kar mahrumiyeti, cezai şart, ecrimisil ve sair tüm borçları) bu sözleşmenin fesih tarihi itibari ile derhal muaccel olur. Turkuaz bu borçları bayi ye ait teminat mektupları ile diğer teminatı paraya çevirerek tahsil etme yetkisine sahiptir." şeklinde hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme ile aynı sözleşmenin 6/f maddesindeki düzenleme uyarınca davacının verdiği teminat mektubunun yalnızca cari hesap borcunu teminat altına aldığı, teminat mektubunun riziko kapsamının değiştirilerek, davalının kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağının da teminatı olarak görülmesinin yerinde olmadığı yönündeki istinaf nedenleri de yerinde değildir....