"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 30.04.2010 gününde verilen dilekçe ile ipotek bedelinin arttırılması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12.05.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen payı nedeniyle ilk davacı ... lehine tesis edilen daha sonra ... mirasçıları tarafından ...’a temlik edilen ipotek karşılığının artırılması istemine ilişkindir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 28/01/2021 NUMARASI : 2018/339 ESAS, 2021/18 KARAR DAVA KONUSU : İpotek (Tescil İstemli) KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı davalı T3 vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla HMK' nın 352 ve devamı maddeleri uyarınca dosya incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili ilk derece mahkemesine vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; davacı adına kayıtlı Mersin İli, Toroslar ilçesi, 6944/7 parselde, 2. Derece kanuni imar İpoteği konulduğu, konulan 1.080,00TL ipotek bedelinin gerçeği yansıtmadığından bahisle ipotek bedelinin artırılmasına karar verilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili ilk derece mahkemesine vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
Davacılar-karşı davalılar vekili, davaya konu 3312 ada 29 parseldeki 21 no'lu bağımsız bölümün 19.04.1989 tarihli satışında o zamanki para ile 10.000.000TL bedel üzerinden anlaşıldığını, bunun 2.100.000TL’sinin peşin, ödenmeyen 7.900.000TL’si için ise ... ..., ... ..., ..., ..., ... ve ... ... lehlerine bu taşınmaz üzerinde ipotek tesis edildiğini, ipotek alacaklılarından ... ... ... ve ...’ın vefat etmesiyle geriye mirasçılarının kaldığını, davalının ... ... İcra Müdürlüğüne başvurup 7.900.000TL bedelden 6 sıfır atılarak 7.9TL şeklinde ipotek bedelinin depo edilmesini istediğini, ipotek bedelinin günümüz koşullarına uyarlanması gerektiğini ve ipoteğin tesisinden itibaren 27 yılın geçtiğini belirterek ipotek bedelinin günümüz ekonomik koşullarına uyarlanmasını talep etmiştir....
Bir kısım davalılar, taşınmazda kanuni ipotek tesis edildiğini, ipotek bedeli ödenmediği için fekkedilmediğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, ipoteğin fekki ile depo edilen 27,42 TL bedelin davalılara ödenmesine karar verilmiştir. Hükmü, bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir. İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Türk Medeni Kanunu maliklerin mülkiyeti satış yoluyla devretmeleri sırasında doğan alacaklılarını koruma gereği duyduğundan alacaklarını teminat altına alabilmeleri için taşınmaz üzerinde ipotek tesis hakkı sağlamıştır. Somut uyuşmazlıkta, ipoteğin tescilini sağlayan 08.09.1986 tarihli resmi senetten, taşınmazın tam maliki olan ...’ın payının tamamını davacıya 3.000.000,00 ETL bedel ile sattığı, satıştan doğan alacağı için de taşınmaza kanuni ipotek tesis edildiği anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 06.03.2013 ve 30.09.2013 gününde verilen dilekçeler ile asıl davada ipoteğin kaldırılması, birleştirilen karşı davada ipotek bedelinin artırılması, tescil olmazsa ipotek bedelinin güncellenerek ödenmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 05.02.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı-birleştirilen dava davalısı ... vekili ile davalılar-birleştirilen dava davacıları vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenlere yükletilmesine, kararın tebliğinden itibaren...
GEREKÇE VE DEĞERLENDİRME : Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri, istinaf sebepleriyle bağlılık ve kamu düzeni ilkesi de dikkate alındığında; Arsa niteliğindeki taşınmaza imar uygulamasının tapuya tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi esas alınarak tespit edilen ipotek bedelinin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu uygulanarak dava tarihine güncellenmek suretiyle ipotek bedelinin artırılmasına karar verilmesi doğru olduğu gibi 3194 sayılı İmar Kanununun 17/son maddesinin "Bu madddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun hükümlerine göre yapılır" hükmü dikkate alınarak adli yargının görevli olduğu, dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre dava konusu taşınmazın davalı idarenin yetki ve sorumluluk alanında kaldığı ve husumetin doğru yöneltildiği, ipotek bedelinin artırılması davalarının hak düşürücü süreye tabi olmadığı, davanın niteliği gereği ıslahla...
Davalı ..., imar uygulaması sonucu konulan ipoteğin bedelinin ödendiğinde kaldırılmasına itirazının bulunmadığını söylemiş, diğer davalılar savunma yapmamışlardır. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş, hükmü davalılar temyiz etmiştir. Dava, ipotek şerhinin kaldırılması istemine ilişkindir. İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Somut olayda, davacıya ait 115 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydından “(B), ipotek: 06.11.1991 tarihli, birinci dereceden, 9YKrş. bedelli faizsiz ve (C), ipotek: 06.11.1991 tarihli, birinci dereceden, 76,50 YKrş. bedelli faizsiz davalılar yararına” kanuni ipotek şerhi bulunduğu anlaşılmaktadır. İmar uygulaması nedeniyle tesis edilmiş olan kanuni ipoteğin bedeli karşılığında kaldırılması talep edildiğine göre ipotek bedelinin dava tarihindeki rayiç bedeli belirlenerek hüküm kurulması gerekir....
Davalı vekili cevap dilekçesindeözetle; Dava konusu taşınmaz ile ilgili olarak 05/11/1998 tarih ve 8136 yevmiye no ile tesis edilmiş bulunan ipoteğin 13/04/2011 tarih ve 5867 yevmiye numarası ile kaldırıldığını, idare tarafından 24/09/2013 tarihli 729 sayılı Belediye Encümen kararı ile söz konusu ipotek bedelinin 34.545,00- TL olarak güncellenmesi işlemin iptali için idari yargıda dava açıldığını, davacının ipotek bedelini belediyeye ödediği ve ipoteğin terkinine ilişkin yazının belediye tarafından tapuya verildiği halde aynı belediye tarafından ipotek fek işleminin usulsüz olduğunu iddia etmesinin doğru olmadığını, 24/09/2013 tarihli 792 sayılı kararın iptali için İstanbul 1. İdare Mahkemesinin 2014/16 esas sayılı dosyası ile belediye aleyhine dava aç beyanla davanın reddini talep etmiştir....
İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Taraflar mevcut ipoteği iradeleriyle tapuda yapacakları işlem sonucu kaldırabilecekleri gibi bir tarafın terkine rıza göstermemesi halinde ipotek bedelinin ödenmesi koşulu ile kaldırılmasını mahkemeden de isteyebilir. İpotek bedelinin tespiti; Bu bilgiler ışığında somut olayda ,davaya konu ipoteğin bedelinin Kamulaştırma Kanununun kıymet takdir esaslarını belirten 11. Maddesinin 1. Fıkrasının arsalara ilişkin ( g ) bendi uyarınca, arsaların bedelinin değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması zorunludur. Bu itibarla, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin nerede ve neler olduğunu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekir....
O yüzden, imar uygulama cetvellerinden dava dışı Halil Karakaş'ın taşınmazından kaç m² yer alındığı tespit edilerek, kanuni ipotek bedelinin, alınan bu miktar taşınmazın dava tarihindeki değerine göre belirlenmesi gerekir. Zira, kanuni ipotekler tarafların serbest iradeleriyle değil, kanundan kaynaklanan bazı zorunlu durumlar sebebiyle tesis edilir....
