Kambiyo senetleri hakkında haciz yolu ile takipte borca itiraz İİK. 169-169/a maddelerinde, imzaya itiraz aynı kanunun 170.maddesinde, borçlunun kambiyo hukuku bakımından şikayeti ise yine aynı kanunun 170/a maddesinde düzenlenmiştir. Görüldüğü üzere İİK. 170/a maddesinde, şikayet ya da itiraza konu edilen takip dayanağı senedin kambiyo senedi olma vasfına ve alacaklının takip hakkına yönelik hususların re'sen nazara alınarak takibin iptaline karar verileceği öngörülmüş, imza itirazına bu madde kapsamında yer verilmemiştir. Aynı kanunun 168.maddesinin 4.bendi ise "borçlu takip müstenidi kambiyo senedindeki imza kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi..." ihtarını içermektedir. İhtiyati haciz ve icra takibi birbirinden ayrı hukuki düzenlemeler olup ayrı ayrı hukuki sonuçlar doğurur. İhtiyati haciz bir icra takip işlemi olmayıp icra takibinden veya açılacak davadan önce uygulanan bir nevi tedbir işlemidir....
Hukuk Dairesinin 17/12/2018 tarih ve 2018/1948 E.-2018/3056 K. sayılı kararı ile; davacı borçluya ödeme emrinin 29/01/2018 tarihinde tebliğ edidiği ancak davanın 01/04/2018 tarihinde açıldığı, davacının ödeme emrinin usulsüz tebliğ edildiğine yönelik bir şikayetinin de bulunmadığı gözetilerek davanın süresinde açılmadığı gerekçesi ile 6100 sayılı HMK’nun 353/1-b-2 maddesine gereğince, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve süresinde açılmayan davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 168/5. maddesi hükmü gereği, kambiyo sentlerine mahsus haciz yoluyla takipte, borçlunun, borcu olmadığını veya borcun itfa edildiğini, mehil verildiğini, alacağın zamanaşımına uğradığını, yetki itirazını sebepleri ile birlikte beş gün içinde icra mahkemesine bildirmesi gerekir. Yine kambiyo hukuku bakımından şikayet de aynı Kanunun 168/3. maddesi açık hükmüne göre 5 günlük süreye tâbidir....
Hayri Domaniç TTK. şerhi- Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması, sayfa 413). Tanzim edildiği tarihten önce veya sonraki bir tarihi taşıyan bono da geçerlidir. TTK'nun 592. maddesi uyarınca açık bono düzenlenmesi mümkündür. Alacaklı bonoyu tedavüle çıkarırken tanzim tarihini doldurabilir. Borçlunun bononun anlaşmaya aykırı doldurulduğu iddiasını bir belge ile kanıtlaması gerekir. Somut olayda; takip konusu bonoda düzenleme tarihinin yazılı olmadığı görülmektedir. Bu durumda takibe dayanak bonoda düzenleme tarihi yazılı olmadığından bononun kambiyo senedi vasfı bulunmamaktadır. İİK'nun 170/a maddesi gereğince icra mahkemesi, müddetinde yapılan şikayet ve itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını re'sen nazara alarak bu fasla göre yapılan takibi iptal edebilir....
Bununla birlikte, alacaklı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip talebinde bulunduğu halde, icra dairesi; borçluya (10 ... nolu ödeme emri yerine) yanlışlıkla genel haciz yolu ile takibe ilişkin 7 ... nolu ödeme emri göndermiş ve alacaklı buna karşı şikayet yoluna başvurup 7 ... nolu ödeme emrini iptal ettirmemiş ise, icra takibine (artık) genel haciz yolu ile takip olarak devam edilir (Prof.Dr. ..., İcra ve İflas Hukuku El Kitabı ikinci baskı, 815. sayfa). Somut olayda; ... 1. İcra Müdürlüğü'nce borçluya 10 ... nolu ödeme emrinin tebliğe gönderildiği, borçlu vekilinin yetki itirazında bulunduğu, mahkemece yetki itirazının kabul edilmesi üzerine takip dosyasının ... ... İcra Müdürlüğüne gönderildiği,takip dosyası kendisine gönderilen (yetkili) ... ... 7....
Düzenlenme yeri unsuru bulunmayan dayanak belge bono olarak kabul edilemeyeceğinden, bu belgeye dayanılarak borçlu hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapılması da mümkün değildir. Diğer taraftan, İİK'nun 170/a-2 maddesine göre; “İcra mahkemesi müddetinde yapılan şikayet veya itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını re'sen nazara alarak bu fasla göre yapılan takibi iptal edebilir.” Somut olayda, takibe dayanak senetler üzerinde, düzenlenme tarihinin üst kısmında İzmir ibaresinin yer aldığı, dolayısıyla düzenlenme yerinin İzmir olarak kabulü gerektiği, bu sebeple senedin kambiyo vasfında olduğu anlaşılmaktadır....
İİK.nun 170/a-2. maddesi gereğince, icra mahkemesi, müddetinde yapılan şikayet veya itiraz dolayısıyla, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını re'sen dikkate alır. Somut olayda, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile yapılan takibin dayanağı olan senette, lehtarın ... olmasına rağmen ... olarak yazıldığı tüzel kişiliğinin senette gösterilmediği, bu sebeple senedin kambiyo senedi vasfında olmadığı anlaşılmaktadır. Bu belgeye dayanılarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapılamayacağı hususunun mahkemece re'sen gözetilerek takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, imzaya itirazın esası incelenerek sonuca gidilmesi doğru değil ise de, alacaklı temyiz talebinde bulunduğundan, aleyhe bozma ilkesi gereğince takibin durdurulmasına karar verilmesi bozma nedeni yapılmamıştır....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince; "Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte borca itiraz, İİK.nun 169/a maddesinde, kambiyo hukuku bakımından şikayet ise aynı Kanunun 170/a maddesinde düzenlenmiş olup, borçlu, borcu olmadığını veya senedin kambiyo vasfını haiz olmadığını ya da takip alacaklısının yetkili hamil olmadığını iddia ediyor ise, bu itirazını ve şikayetini İİK. nun 168. maddesi uyarınca ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 günlük sürede icra mahkemesine bildirmelidir. Mahkememiz nezdinde açılan davanın süresinde olduğu görülmüştür. Davacı tarafından İstanbul 19....
Davacı tarafın duruşmaya katılmamasına rağmen davacının yokluğunda yargılama yapılarak davanın karara bağlanmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmiş ise de; dava dilekçesinde senetlerin senet olma niteliğinin bulunmadığının ileri sürüldüğü ve bu hususun kambiyo vasfına yönelik şikayet niteliğinde bulunduğu, İİK.nun 18/3. Maddesine göre taraflar gelmese bile şikayet hakkında karar verilmesi gerektiği, diğer taraftan İİK.nun 170/a-2. Maddesine göre İcra mahkemesinin müddetinde yapılan şikayet veya itiraz dolayısıyle, usulü dairesinde kendisine intikal eden işlerde takibin müstenidi olan kambiyo senedinin bu vasfı haiz olmadığı veya alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkına sahip bulunmadığı hususlarını re’sen nazara alacağı anlaşıldığından söz konusu istinaf sebebi isabetsizdir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Borçlunun İcra Mahkemesine başvurusu, takip dayanağı senedin kambiyo vasfı bulunmadığı gerekçesi ile takibin iptali istemine ilişkin şikayet niteliğindedir. Sakarya 4. İcra Müdürlüğünün 2021/2927 Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı T4 tarafından borçlu Ersin Kınalı, Raşit Kınalı aleyhine 07/04/2021 tarihinde toplam 85.327,08 TL miktarında ödeme emri ile icra takibi başlatıldığı, ödeme emrinin kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile yapılabilecek takipte ödeme emri olduğu görülmüştür....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; takip dayanağı belgede TTK md. 776- 779 arasında sayılan zorunlu unsurlardan düzenleme yeri unsuru olmadığını, bu nedenle takip dayanağı belgenin kambiyo senedi vasfına haiz olmadığını, ödeme emrinin tebliğ alınmasından itibaren 5 günlük itiraz süresi olsa da kamu düzenine aykırı işlemlerin süresiz olarak şikayet edilebileceğini, kambiyo vasfı taşımayan belgeyle kambiyo senedine ilişkin takip başlatmanın kamu düzenine aykırı olduğundan süresiz şikayete tabi olduğunu belirterek yerel mahkemenin usule aykırı kararının kaldırılarak şikayetin kabulüne, takibin iptaline ve müvekkilin malvarlığına konulan hacizlerin kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir....
