"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 04.12.2007 gününde verilen dilekçe ile tapu kaydındaki vakıf şerhinin terkini talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 27.11.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, 1329 parsel iken ifrazen oluşan 1761 ve 1762 sayılı parsellerden 1761 sayılı parseldeki davacı ...'ın payı üzerine konulan “... Vakfı” şerhinin terkini istemi ile açılmıştır. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne, 1329 sayılı parseldeki gayrimenkulün taviz bedeline tabi olmadığının tespiti ile vakıf şerhinin bedelsiz olarak terkinine karar verilmiştir....
Davalı AYEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; irtifak bedelinin Ziraat Bankasına depo edildiğini, bu konuda noter tebliği yapıldığını, bedelsiz terkin kararı verilmesinin hatalı olduğunu, müvekkili idare yönünden husumetten red kararı verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece delillerin takdirinde hata yapıldığını, şerhin bedelsiz terkinine karar verilmesinin hatalı olduğunu, noter ihtarnamelerinin dikkate alınmadığını, tebligat yapılarak irtifak bedelinin ödendiğini ileri sürmüştür....
Bu sınırlı hakimiyet 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 718. maddesindeki mülkiyet hakkının sınırlandırılması sonucunu da doğurur. İrtifak hakkı Türk Medeni Kanununun 783. maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer. Yine 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 1014. maddesi uyarınca bir tescilin terkin edilmesi veya değiştirilmesi ancak bu kaydın kendilerine hak sağladığı kimselerin yazılı beyanı üzerine yapılabilir. Yukarıda açıklanan haller dışında, Türk Medeni Kanununun 785. maddesi uyarınca irtifakın sağladığı yararın yok olması veya olağanüstü azalarak çok az yarar sağlaması halinde yüklü taşınmaz maliki irtifakın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir. Böylece, eşya hukukundan kaynaklanan bu kısıtlamanın mülkiyet hakkının başlangıçta mevcut olan yararın ortadan kalkması veya azalması nedeniyle kısıtlanmasının önüne geçilmek istenmektedir....
İrtifak hakkı Türk Medeni Kanunun 783.maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer. Terkin talebi yararlanan taşınmaz maliki tarafından yazılı olarak yapılır(TMK.1014). Terkin dışında, yüklü yada yararlanan taşınmazın yok olması yüklü taşınmazın kamulaştırılması, sürenin sona ermesi halinde de irtifak hakkı son bulur. Ne varki; Yukarıda açıklanan haller dışında, Türk Medeni Kanununun 785. maddesi hükmü gereğince, lehine irtifak hakkı kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebileceği gibi yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir. Bir başka anlatımla irtifak hakkı, zamanın akışı içinde hak sahibi için kesin ve sürekli bir biçimde faydasını yitirmiş ve böylece hakkın kuruluş amacı da ortadan kalkmış ise terkini istenebilir....
Şti'nin davacıya borcundan dolayı adına kayıtlı bulunan "İR:..., AR:... ve sicil: ... sayılı sahaların devirlerine mani olunmak üzere haciz şerhi konulduğu hakkında not kayıtlarımıza işlenmiştir." ve yine 2006/144 Tal sayılı ... 7. İcra Müdürlüğü dosyasına 20.09.2007 tarih ve ... sayılı yazısı ile "...'na borçlu... Taşımacılık Madencilik ve San.Ürün.Tic. Ltd. Şti.'nin iş bu borcundan dolayı adına kayıtlı bulunan AR:92790 (sicil:...), AR:... (sicil:...), İR:...(sicil: ...)...sayılı ruhsatların üzerine haciz şerhi konulduğu hakkında not kayıtlarımıza işlenmiştir." denildiği görülmektedir....
taşınmazı yararına kurulmuş bulunan irtifak hakkının öncelikle bedelsiz olarak ortadan kaldırılmasını, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde makul bir bedel karşılığında terkinine, yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Kütahya İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; İR:…, Sicil:…, ER:… sayılı maden sahası dahilinde kalan İİ:...sayılı imtiyazlı borasit sahasının işletme imtiyaz hakkının … tarih ve … sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6/2095 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi'yle 40 yıllığına … Boraks Madencilik Limited Şirketi'ne verildiği, imzalanan Mukavelename ve Şartname'nin 1. maddesi gereğince adı geçen şirketin madenin bulucusu sayıldığı, faaliyetlerine devam ederken belirtilen şartların yerine getirilmemesi nedeniyle … tarihinde İİ:… sayılı borasit sahasının işletme imtiyazı hakkının Bakanlık Oluruyla iptal edilerek Etibank Genel İşletmeleri Genel Müdürlüğü uhdesine geçirildiği, dolayısıyla dönüşerek … Enerji İnş. Yatırım San. ve Tic....
Şti uhdesinde kalmak kaydı ile İR 85697 ve İR 82840 nolu maden sahalarının Alguraba Madencilik ... Ltd....
'lik kısmının irtifak kamulaştırma bedelinin toplam 13.469,76 TL olarak tespitine, 2- Dava konusu Bursa ili Nilüfer ilçesi Karacaoba Mah. 961 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisi Hasan Ümit Uysal tarafından hazırlanan 15.01.2019 tarihli rapor ekinde yer alan krokide IR harfi ile gösterdiği sarıya boyalı 736,82 m2'lik kısmına TOSAB adına irtifak hakkının tesciline, Dava konusu Bursa ili Nilüfer ilçesi Karacaoba Mah. 971 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisi Hasan Ümit Uysal tarafından hazırlanan 15.01.2019 tarihli rapor ekinde yer alan krokide IR harfi ile gösterdiği yeşil boyalı 453,68 m2'lik kısmına TOSAB adına irtifak hakkının tesciline, Dava konusu Bursa ili Nilüfer ilçesi Karacaoba Mah. 972 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisi Hasan Ümit Uysal tarafından hazırlanan 15.01.2019 tarihli rapor ekinde yer alan krokide IR harfi ile gösterdiği mavi boyalı 301,83 m2'lik kısmına TOSAB adına irtifak hakkının tesciline, 3- İlk Derece Mahkemesince ödenmesine karar verilen toplam 38.776,44...
Davacı vekili 12/12/2016 tarihli ıslah dilekçesi ile dava konusu taşınmaz üzerinde İstanbul Belediyesi Encümeninin 20/11/1969 gün ve 12156 sayılı kararıyla belediye lehine tapuya tescil edilen irtifak hakkının TMK 785 ve 831 maddeleri gereğince bedelsiz olarak terkinine, irtifak hakkı resmi senedinin iptaline, İrtifak hakkının terkini ve resmi senedin iptali ve 1983 tarihli Boğaziçi Sahil Şeriti ve Öngörülen Bölgesi imar planlarında İlk Öğretim Tesisleri alanı olarak tahsis edilip fiilen kamulaştırmasız el atılan taşınmazın kamulaştırma bedelinin şimdilik 727.000.000,00- TL kısmının faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkile verilmesine, ölçüm, miktar, ekili ve dikili şeyler, değer, faiz, münzam, vs gibi fazlaya ilişkin her türlü alacak ve dava haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep etmiştir....
