Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir ----------- Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, menfi tespit davası icra takibinden önce sonuçlanmaz ve ihtiyati tedbir kararı verilmemiş olması (veya ihtiyati tedbir kararının kaldırılması) nedeniyle, (menfi tespit davası görülmekte iken) borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir ------ yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder --------------. Bu durumda İİK’nın 72/6 maddesi gereğince bedele dönüşen isteminin temeli menfi tespit davasıdır....
İİK'nın 72. maddesinin beşinci fıkrası gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda borçlunun menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülerek devam edilmesi için bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Borcun ödenmiş olduğunu öğrenen mahkemenin yukarıda yazılı yasa hükmü gereğince davaya kendiliğinden istirdat davası olarak devam etmesi gerekir (Çavdar, S.: İtirazın İptali, Borçtan Kurtulma, Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara, 2007, s. 803). 23....
DAVA TARİHİ : HÜKÜM : Kısmen kabul Taraflar arasındaki menfi tespit-istirdat davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Mahkeme kararı, ölü davalı ... mirasçıları vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü: I. DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ...’in diğer davalı ... ile ... marka araç satışı konusunda anlaştığını, müvekkilinin bu satışta aracın kendisine verilmesi karşılığında kefil olarak yer aldığını ve davaya konu takip dayanağı 21.000,00 TL bedelli senedi imzaladığını, davalı ...'...
İcra Müdürlüğü’nün 2010/9676 E. sayılı dosyalarına yönelik menfi tespit ve istirdat davasıdır. Dava dilekçesinde yapılan açıklamalarda davacının her iki takip dosyasına yönelik ne miktarda menfi tespit davası açtığı açıklanmamış, ancak 100.-TL üzerinden harç yatırılarak menfi tespit davası kısmi olarak açılmıştır. Menfi tespit davasının kısmi olarak açılması usulen mümkün değildir. Bu nedenle mahkemece öncelikle davacının dava konusu yaptığı her iki takip dosyasında kendisinden talep edilen alacak miktarlarından ne kadarı için menfi tespit davası açtığı açıklattırılmalı ve yapılan bu açıklamaya göre eksik harç tamamlattırılarak yargılamaya devam edilmelidir. Dava dosyasında, davacının takip öncesi sebeplere dayanarak kendisinden sorumlu olduğu miktarlardan daha fazla talepte bulunulduğunu iddia ettiği, ayrıca takip sonrası menfi tespit sebebi olarak, yaptığı harici ödemelerin de icra dosyasına yansıtılmadığını iddia ettiği görülmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit ve istirdat istemine ilişkin davada ... 6. Asliye Ticaret ve ... 1.Tüketici Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, davalı şirketten konut alımı için yapılan sözleşmenin feshi üzerine davalıya ödenen bedelin tahsili ile konut satışı için verilen senetlerin bedelsiz olduğunun tespiti isteğine ilişkindir. ... 6. Asliye Ticaret Mahkemesince, taraflar arasındaki ilişkinin 4077 Sayılı Kanun kapsamında kaldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. ... 1.Tüketici Mahkemesi ise, davalı şirketin iflasına karar verildiğini ve ikinci alacaklılar toplantısının yapıldığını belirterek, eldeki davanın kayıt kabul davasına dönüştüğünü bildirip, Asliye Ticaret Mahkemesine görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit ve istirdat istemine ilişkin davada ... 6. Asliye Ticaret ve ... 1.Tüketici Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, davalı şirketten konut alımı için yapılan sözleşmenin feshi üzerine davalıya ödenen bedelin tahsili ile konut satışı için verilen senetlerin bedelsiz olduğunun tespiti isteğine ilişkindir. ... 6. Asliye Ticaret Mahkemesince, taraflar arasındaki ilişkinin 4077 Sayılı Kanun kapsamında kaldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. ... 1.Tüketici Mahkemesi ise, davalı şirketin iflasına karar verildiğini ve ikinci alacaklılar toplantısının yapıldığını belirterek, eldeki davanın kayıt kabul davasına dönüştüğünü bildirip, Asliye Ticaret Mahkemesine görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
Mahkemece, yargılama sırasında takibe konu borcun ödenmesiyle, davanın istirdat davasına dönüşmüş olduğundan bahisle davanın kabulüne, takibe konu 9.321.50 YTl. nın davalıdan tahsili ile davacılara verilmesine, tazminat talebinin reddine karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Açılmış bulunan menfi tespit davası takibe konu borcun yargılama sırasında ödenmesiyle İİK.nun 72/6 maddesi gereğince, istirdat davasına dönüşmüştür....
HMK'nın 200. maddesi gereğince; yazılı bir belgeye (senede) bağlanmış olan ve varlığı borçlusunca kabul edilen bir borcun ödendiğine ilişkin savunma, senede karşı senetle ispat zorunluluğu kuralı çerçevesinde ancak yazılı delille ispatlanabilir. Senede bağlanmış bir borcunu söndürmeyi amaçlayan borçlu, yapacağı ödeme karşılığında senedi alacaklıdan almalı, verilmediği takdirde ödeme yapmamalıdır.Somut olayda; ... Ltd. Şti. adına kayıtlı taşınmazın şirket yetkilisi ... tarafından 190.000-TL bedelle davacı ...'a satışının yapıldığı, satış bedelinin 135.000-TL kısmının davacı tarafından kullanılan kredi ile ödendiği, bakiye bedelin ödenmediği, kalan satış bedelinin teminatı olarak davacılar tarafından davalıya takibe konu bononun verildiği, söz konusu bononun teminat olarak verildiği hususunun her iki tarafın da kabulünde olduğu, ancak bakiye bedelin ödenmemesi üzerine bononun davalı alacaklı tarafından takibe konu edildiği anlaşılmaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/864 Esas KARAR NO : 2023/454 DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 19/12/2022 KARAR TARİHİ : 21/06/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; ... İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyasında ... tanzim, ... vade tarihli, alacaklısı davalı şirket, borçlusu davacılar olan ... TL bedelli bonoya dayalı takip başlatıldığını, senet üzerinde "..." ifadesinin bulunduğunu, müvekkillerinden ...' un eşi ... ve diğer davacının oğlunun ortağı olduğu şirket ile davalı şirket arasında finansal kiralama sözleşmesi ile traktör almak için anlaşma bulunduğunu, ... tarihinde ... TL bedelli fatura düzenlendiğini ve ... tarihinde finansal kiralama sözleşmesi düzenlendiğini, ... tarihinde ......
Dava taraflar arasında düzenlenen harici araç satım sözleşmesinden doğan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. T.B.K.’nun 146. maddesi uyarınca kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça her alacak 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık da harici satım sözleşmesinden kaynaklanmış olmasına göre 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olup, mahkemece zamanaşımı definin reddine karar verilerek, yargılamaya devam olunarak esas hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 22/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi....
