Davacının harici satış nedeniyle davalı yana ödediği ve davalı tarafça da inkar edilmeyen harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir. Senette yer alan bedelin, uyarlama ve denkleştirici adalet kuralları ile ... sayılı YİBK kararlarının kapsamları ve TEFE-TÜFE endeksleri, altın-döviz kurlarındaki artışlar, memur ve işçi ücretlerindeki artışlar gözetilerek dava tarihine kadar ulaştığı değerin saptanması, bu konuda uzman bilirkişilerden bir hukukçu, bir serbest muhasebeci yada mali müşavir ve bir bankacıdan rapor alınması gereklidir....

Maddesi uyarınca yapılan inceleme sonucunda; Dava, ayıplı araç satışı iddiasına dayalı bedel iadesi istemlidir. Davacı vekili; dava konusu aracın, davalıdan satın alınmasından sonra aracın bir kısım yerlerinin boyalı ve parçalarının değişmiş olduğunu tespit ettiklerini, davacının ayıbı öğrenir öğrenmez davalıya bildirdiğini iddia ederek araç satış bedeli olan 52.000,00 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir. Yargılama esnasında 10/07/2018 tarihli dilekçesi ile davacı vekili ; dava konusu aracın 3.kişiye satılmış olması sebebiyle taleplerinin aracın ayıplı değeri ile satış bedeli olan 52.000,00 TL arasındaki farkın hakkaniyet indirimi yapılarak iadesi şeklinde davayı ıslah ettiklerini bildirdiği görülmüştür....

, 73 TL nin ödeme tarihlerinden faizi ile tahsiline, harici sözleşme nedeni ile bakiye satış bedeli karşılığı olarak davalıya verdiği 22.09.2005 tanzim, 25.10.2005 vadeli 11.000 TL bedelli bononun bedelsiz kalması nedeni ile davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir....

Mahkemenin tapu iptali ile tescil isteğine yönelik davanın kabulüne ilişkin önceki hükmü, davalı vekilinin temyizi üzerine dairemizce yapılan ilk incelemede özetle, tapulu taşınmazların tapu dışı yolla satışlarının geçersiz olduğu, tarafların ancak akdin geçersizliği nedeniyle verdiklerini geri isteyebileceği belirtilerek bozma sevkedilmiş, yerel mahkemece bozma ilamına uyularak bu kez yazılı şekilde karar verilmiştir. Adi nitelikli 23.6.2005 tarihli harici satış sözleşmesinde, satıcı ... (davalı), tapu sicilinde adına kayıtlı dava konusu 7876 parsel sayılı taşınmazın 45.000 İngiliz Sterlini karşılığında alıcı ...’ye (davacı) satmıştır. Sözleşmenin 8.maddesinde aynen “…satıcı, peşinat ya da tüm satış bedeli ödendikten sonra devirden vazgeçmiş olursa (…) tapu devrine gelmezse (…) alıcının ödediği bedeli ödeme tarihinden itibaren sterlin üzerinden aylık % 10 faiziyle birlikte ödemek zorundadır....

"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı vekilince duruşmalı, davacı vekilince de duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere ... kağıdı gönderilmişti. Belli günde davalı vek.Av. ... ... ... gelmiş, diğer tarafan kimse gelmemiş olduğundan onun yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü....

Dava, harici satış sözleşmesi nedeniyle ödenen satış bedelin iadesi için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir. İtirazın iptali davası, müddeabihi takip konusu yapılmış ve borçlunun itirazına uğramış olan alacak için, takip alacaklısı tarafından takip borçlusuna karşı açılan bir eda davası türüdür, eş söyleyiş ile itirazın iptali davasının davacısı takip alacaklısı, davalısı ise takip borçlusudur. Somut olayda davacı ... ile davalı ... arasında imzalanan bila tarihli harici satış sözleşmesi ile, diğer davalı Abdulkerim Yurdakul'a ait 52 DH 565 plaka sayılı aracın satıcı Yakup tarafından alıcı Yıldırım'a 32.000,00 TL bedelle satıldığı ve alıcı Yıldırım'ın bu bedelin 12.000,00 TL'sini peşin olarak ödediği, kalan kısmının ise aracın devri sırasında ödeneceğinin kararlaştırıldığını ancak aracın davacı ... ya da diğer davacı ...'...

Harici satış sözleşmesinin hukuken geçersiz olması nedeniyle, 10.07.1940 tarihli 2/77 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ve haksız iktisap kurallarına göre herkesin aldığını iade ile yükümlü bulunduğu ve tarafların aldıklarını iade edeceği yolundaki genel ilke ve kabul karşısında, öncelikle; taşınmazı haricen satın alana ödenmesi gereken miktarın ne olacağı ve iade kapsamının belirlenmesi gerekir. İadesi gereken bedel; harici satış sözleşmesinde gösterilen bedel mi? taşınmazın dava tarihindeki güncellenmiş (rayiç) bedeli mi? yoksa harici satışta ödenen satış bedelinin denkleştirici adalet kuralına göre iadenin talep edildiği tarihte uyarlama sonucu ulaştığı alım gücü müdür? Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (YHGK)'nun 07.02.2001 tarih, 13/1729- 32 sayılı kararında ifade edildiği şekilde; geçersiz harici satış sözleşmesi nedeniyle yanlar verdiklerini sebepsiz zenginleşme veya mülkiyet (İstihkak MK 618. Md (TMK 683.md)) davasında geri isteyebilirler....

K A R A R Davacılar, davalıdan harici sözleşme ile araç satın aldıklarını, teminat olarak verilen senedin takibe konulduğunu öne sürerek, bu senet nedeniyle borçlu olamdıklarının tespitine karar verilmesini istemişlerdir. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar tarafından temyiz edilmiştir. Davacılar, davalıdan harici sözleşme ile satın aldıkları araç için verilen teminat senedi hakkında, davalı tarafından icra takibi yapıldığını, aslında bu senet nedeniyle borçlu olmadıklarını belirterek, işbu menfi tespit davasını açmışlardır. Davalı ise, dava konusu senedin teminat senedi olmadığını, satış bedeline karşılık verildiğini savunmuştur. 2918 Sayılı Yasanın 20/d maddesi gereğince, araç satışları resmi şekilde yapılmadıkça geçersizdir....

e vermek istedim ancak davacı kendisi alıp, fotokopisini verdi, ısrar etmeme rağmen kendisine güvenmediğimizi söyleyerek fotokopiyi verdi, bu nedenle aslı yoktur, ”şeklinde beyanda bulunduğu ve yine harici satış sözleşmesinde şahit olarak adları ve imzaları bulunan ... ile Aykan Acar beyanlarından da harici satış sözleşmesinin huzurlarında akdedildiğini ve altındaki imzaların kendilerine ait olduğunu kabul ettikleri anlaşılmıştır.Bu durumda taraflar arasında akdedilen 08/04/2009 tanzim tarihli harici satış sözleşmesi ile davalının 45.000,00 TL peşinat ödemek suretiyle dava konusu taşınmazı harici satın aldığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere; tapulu taşınmazların satışı TMK'nin 706, BK'nin 213 (6098 sayılı TBK'nin 237.), 2644 sayılı Tapu Kanunu'nun 26 ve Noterlik Kanunu'nun 60 ve 89. maddeleri gereğince, resmi şekilde yapılmadıkça hukuken geçerli bir sonuç doğurmaz ve satın alana herhangi bir mülkiyet hakkı bahşetmez....

Harici satış sözleşmesinde belirtilen aracın satışının davacı adına yapılmadığı kayıtlardan anlaşılmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu'nun 20. maddesine göre araç satış sözleşmesinin resmi şekilde noterlikçe yapılması gerekmektedir, bu şekilde yapılmayan harici araç alım satım sözleşmeleri geçersiz olup herkes aldığını geri vermekle yükümlüdür. Ayrıca söz konusu aracın da davacı adına satış ve tescili yapılmadığından dava konusu bono bedelsiz kalmıştır. Davaya konu bonoda davacı keşideci, davalı ise yetkili hamildir. Davalı bonoda 3. kişi durumunda olup, TTK'nın 687. maddesi uyarınca bedelsizlik iddiasının davalıya karşı ileri sürülebilmesi için davalının bononun bedelsiz olduğunu bilerek bonoyu iktisap ettiğinin ispatı gerekir. Davalı ile dava dışı lehtar ... amca çocukları olduğu gibi ayrıca davalı 07.11.2013 tarihli beyanında, bononun harici araç alım satım sözleşmesi uyarınca verildiğini, bildiğini ifade etmiştir....