"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 04.03.2009 ve 01.10.2009 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması, ... ise 14.10.2010 gününde verdiği dilekçe ile tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne, birleşen davanın reddine dair verilen 12.05.2010 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili ile davalı-davacı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, 21 parsel sayılı taşınmazı yararına 20 ve 22 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını istemiştir....
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin hükümde, lehine geçit hakkı tesis edilen taşınmaz ile üzerinden geçit hakkı kurulan taşınmazların ve geçit genişliği ile kurulan geçit büyüklüğünün duruksamaya yer vermeksizin yer alması zorunludur. Geçit hakkı tesis edilmekle kendiliğinden infaz kabiliyeti kazanmaz. Hüküm özetinin tapunun beyanlar hanesine işlenmesi gerekir. Somut uyuşmazlıkta mahkemece geçit hakkı usulüne uygun bir biçimde tesis edilmiş ise de; hükümde, kurulan geçit hakkının beyanlar hanesine işlenmesine karar verilmesi yerine tapu kütüğüne tesciline karar verilmesi doğru görülmemiş ise de bu hususlar kararın bozularak yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK’nın 438/7 maddesi gereğince hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı kurum temsilcinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bent uyarınca kabulü ile hüküm fıkrasının 3....
Yapılan açıklamalar ışığında; incelemeye konu davada tapu kayıtları, mahallinde yapılan keşif, bilirkişi raporları, ek rapor, kroki, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacıların maliki ve paydaşı bulunduğu 1166 ada 6 ve 20 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine, davalıların maliki olduğu taşınmazlar lehine tesis tarihi ve yevmiye numarası belli olmayan geçit (irtifak) (mürur) hakkı tesis edildiği, geçit hakkına ilişkin tapu kayıtlarında şerhin bulunduğu, geçit hakkının bedelli kurulduğunun belirtilmediği, lehine geçit hakkı tesis edilen taşınmazların tamamının kadastral yollara cepheli olduğu, davalılara ait taşınmazların zorunlu geçit ihtiyacının sona erdiği, mevcut geçit hakkının davacılara ait 1166 ada 6 ve 20 parsel sayılı taşınmazlara külfet oluşturduğu, davacıların maliki ve paydaşı bulunduğu taşınmazlar aleyhine konulan irtifaktan beklenen amacın sona erdiği, TMK'nun 785.maddesi uyarınca kurulan geçit hakkına ilişkin ihtiyacın sona erdiği ispatlandığında geçit hakkının...
Dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; geçit hakkı davalarına esas olan geçit hakkı ihtiyacı mutlak geçit hakkı ve nispi geçit hakkı ihtiyacı olarak ikiye ayrılmaktadır. Mutlak geçit hakkı ihtiyacı taşınmazın yola hiç bir sınır ve bağlantısı olmadığında, nispi sınır ihtiyacı ise taşınmazın yola bağlantısının bulunduğu ancak yolun ihtiyacı karşılamadığı durumlarda söz konusu olmaktadır. Geçit hakkı davalarında esas olan kriter mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya ve geçit hakkında en az zarar görecek olandan yol geçirilmesidir. yine geçit hakkı hükmü kurulurken yükümlü taşınmazın Kullanım Bütünlüğünün bozulmaması da önem taşımaktadır. Geçit hakkı tesis ederken en uygun geçit; davacı lehine en uygun olan ya da bedel olarak daha düşük olan geçit olmayıp en uygun geçitten anlaşılması gereken, yükümlü taşınmaz yani üzerinde geçit hakkı kurulacak taşınmaz ya da taşınmazlara en zarar veren geçittir....
taraflar açısından en uygun ve ekonomik yerden geçit hakkı tesisine karar verilmesini dava ve talep etmiştir....
Ayrıca, kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanunu'nun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır....
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır....
Mahkemece, geçit hakkı kurulmasına ilişkin davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, taraf vekilleri temyiz etmişlerdir. 1-Yapılan yargılamaya, toplanan deliller ve dosya içeriğine göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2-Dava, yol olarak terkin, mümkün olmaz ise geçit istemine ilişkindir. Mahkemece geçit hakkı isteminin kabulüne karar verilmiştir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulur. Gerekçeli kararın hüküm bölümünde davacı lehine geçit hakkı kurulması doğru değil ise de bu husus kararın bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK'nın 438/7 maddesi gereğince hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir....
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili ilk derece mahkemesine vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; Düziçi Sulh Hukuk Mahkemesince geçit hakkı tesisine karar verildiğini ve bu kararın 01/09/2016 tarihinde kesinleştiğini, geçit hakkı tesis edilen arazide yetiştirmiş olduğu ortalama 40- 50 tane kayısı, ceviz, kiraz, çınar, meşe ve demircik ağaçlarının Kılıç Harfiyatın kepçesi tarafından söküldüğünü, söz konusu ağaçların köklerinin halen arazide olup buna ilişkin fotoların ekte mahkememize sunduğunu, ayırca arazisine ait bulunan kadim zamandan kalan yığma taş duvardan örülü 120 metre uzunluğunda 130- 150 cm yüksekliğinde ve 90- 120 cm genişliğinde ve en az 500 ton taş duvarının geçit hakkı tesis etmelerine müteakip açılan yolda blokaj olarak kullanıldığını, ancak kullanım bedeli olarak tarafına herhangi bir ödeme yapılmadığını, şu halde taş duvarın kaldırılması ile bahçesinin koruma duvarının kalkmış ve yaban hayvanlarının ekmiş olduğu ürünlere ve buğdaylarına...
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir. 1-Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
