(TMK m.784) Yararlanan taşınmaz malikinin tesis edilen zorunlu geçit hakkından vazgeçmesi de bu hakkı sona erdiren ndenlerden biridir. Yararlanan ve yükümlü taşınmazların birinin veya her ikisinin kamulaştırılmasıyla birlikte geçit hakkı ortadan kalkar. Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiçbir yarar kalmamışsa yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkını bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenilebilir. (TMK m.785) Türk Medeni Kanununun 779. maddesi gereğince irtifak hakkı bir taşınmaz lehine olacak şekilde diğer taşınmaz üzerine kurulur. Geçit irtifakı taşınmazın mülkiyet hakkına bağlı olduğundan eşyaya bağlı bir haktır. Lehine irtifak hakkı tesis edilen taşınmaza, yola cepheli olan bitişik taşınmazın malikinin aynı kişiler olması, geçit irtifakının taşınmaz lehine kurulduğu ilkesi gereği geçit irtifakının kaldırılması sebebi değildir....
Yöneticinin görevlerini düzenleyen ve genel yönetim işlerinin görülmesine dair Yasanın 35. maddesinde yöneticinin kat malikleri tarafından yetki verilmiş olsa da ana yapının aynını ilgilendiren geçit hakkının terkini istemi ile dava açabileceğine dair bir hüküm yoktur. Gerçekten; öne sürülen istek mülkiyet hakkı ile sıkı sıkıya bağlı bulunan haklar arasındadır. Kat mülkiyete geçilen taşınmazda malik, kat maliklerinin her biri olduğundan dava ancak kat malikleri tarafından doğrudan açılabilir. Mahkemece apartman ./.. 2011/7620 - 9026 - 2 - yönetiminin kat maliklerinin mülkiyet hakkı ile sıkı sıkıya bağlı bir davayı açma yetkisi ve görevi olmadığı gözetilerek geçit hakkı terkini istemine ilişkin davada, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulan taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur....
Dairemizin 18.04.2013 tarihli 2011/7620-9026 Esas ve Karar sayılı ilamı ile apartman yönetiminin kat maliklerinin mülkiyet hakkı ile sıkı sıkıya bağlı bir davayı açma yetkisi ve görevi olmadığı, geçit hakkı terkini istemine ilişkin davada, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulan taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunlu olduğu, leh ve aleyhinde geçit hakkı tesis edilen tüm maliklerin zorunlu dava arkadaşı olmaları nedeniyle usulüne uygun olarak taraf teşkili sağlandıktan sonra davanın esasının incelenmesi gerektiği belirtilerek 03.06.2010 tarihli hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece, bozmaya uyulduğu halde bozma gereği tam olarak yerine getirilmemiştir....
(TMK m.784) Yararlanan taşınmaz malikinin tesis edilen zorunlu geçit hakkından vazgeçmesi de bu hakkı sona erdiren nedenlerden biridir. Yararlanan ve yükümlü taşınmazların birinin veya her ikisinin kamulaştırılmasıyla birlikte geçit hakkı ortadan kalkar. Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiçbir yarar kalmamışsa yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkını bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenilebilir. (TMK m.785) Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir....
Davacılar 153 parsel sayılı taşınmazları üzerinden 154 parsel sayılı taşınmaz yararına tesis edilen geçit hakkının davalı taşınmazın genel yola bağlantısının sağlandığı gerekçesiyle terkinine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hükmü bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir. Gerçekten de davacılar taşınmazı üzerinden 30.1.1968 tarihinde geçit hakkı tesis edildiğinde davalılar taşınmazının genel yola bağlantısı yoktur. Geçit hakkı tesis edilirken de haritasında (B) harfi ile işaretli yol açılıncaya kadar muvakkat geçit hakkı tesis edildiği belirtilmiştir. (B) harfi ile işaretli olan yerin ... Sokağı olduğu ve bu yolun açıldığı anlaşılmıştır. Bu durumda davalı taşınmazın yol ihtiyacının kalmaması nedeniyle davanın kabulüne karar verilmesinde bir usulsüzlük yoktur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 06.01.2006 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, 06.06.2007 tarihli dilekçe ile geçit hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulü ile geçit hakkı tesisi ve geçit hakkına konu yerdeki muhdesatın kal'ine dair verilen 01.12.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar-davalılar vekili ve bir kısım davalılar-davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:K A R A R Dava, geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, birleştirilen dava geçit hakkının terkini isteğine ilişkindir. Mahkemece, 14.08.1964 tarihinde kurulan akdi geçit irtifakının iptali ile 59 parsel sayılı taşınmaz yararına 60 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir....
Parsel için 35.parsel üzerinde geçit hakkı tesis ettiğini, geçit hakkı tesis edilirken ölçü olarak ele alınan tek kriter her iki parselin malikinin de aynı kişi olduğunu, davalı tarafın cevap dilekçesinde iddia ettiği gibi, geçit hakkı tesisi ekonomik bütünlük, yola olan bağlantının en kısa oluşu veya en az zarar görene verilmesi gibi kriterler gözetilmeksizin tamamen her iki parselinde eski malikinin kişisel arzusu ile kurulduğunu, oysa; geçit ihtiyacı saptanırken ve yol belirlenirken, subjektif koşullara ve kişisel arzulara göre değil, objektif esaslar nazara alınarak karar vermek gerektiğini, bu taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesinin de gereği olduğunu, davalıların geçit ihtiyacı bir gerçek olup ancak, tek geçit hakkı kurulabilecek parselin 35.parsel olduğu iddiasının gerçek dışı olduğunu, davacılara yüklenecek külfet ile davalının sağladığı yarar arasındaki dengenin davalı parsel lehine bozulduğunu, geçit maksadıyla...
İSTEM: Davacı avukatı tarafından 13.04.2018 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Muğla ili Bodrum ilçesi Kızılağaç Mahallesi 239 ada 49 parsel sayılı taşınmazın hisseli paydaşı olduğunu, bu taşınmaz üzerinde taşınmaza komşu Muğla ili Bodrum ilçesi Kızılağaç Mahallesi 239 ada 48 parsel sayılı taşınmaz lehine Bodrum 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/644 Esas sayılı dosyası üzerinden geçit hakkı sağlandığını ve tescil edildiğini, davalının hem lehine geçit hakkı kurulmuş taşınmazın maliki olduğunu hemde yüklü taşınmazın düşük hisseli paydaşı olduğunu, taşınmazların bulunduğu bölgede geçit hakkı tesisinden sonra yapılan Kadastro Kanunu 22/A.maddesi kapsamındaki çalışmalar neticesinde oluşan yeni duruma göre mahkeme tarafından hükme bağlanan geçit hakkının isabet ettiği alanın en az yarım metre kadar kaymakta olduğunu ve geçit hakkının yüklü taşınmazı kabul edilemeyecek şekilde ikiye bölmesine sebep olduğunu, davalı ile müvekkili arasında geçit hakkının güncel koşullara uyarlanması...
İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Bu tür davalarda yararına geçit kurulan taşınmaz malikleri ile geçit ile yükümlendirilen taşınmaz maliklerinin tamamı taraf olarak davada yer alması gerekir....
Zorlu geçit hakkı TMK 747.maddesinde düzenlenmiş olup taşınmazın genel yola çıkması için yeterli geçidi bulunmayan malik tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebileceği düzenlenmiştir. TMK 783.ve devamı maddelerinde de irtifak hakkının sona ermesi düzenlenmiş olup buna göre irtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir....
