Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyaç veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nispi geçit ihtiyacı ya da geçit yetersizliği denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit ihtiyacı olan kişi davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmelidir. Mahkemece uygun geçit yeri saptanırken öncelikle taraf yararlarının gözetilmesi gerekir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
nun 747. maddesi uyarınca (zorunlu geçit) GEÇİT İÇİN İRTİFAK HAKKI TESİSİNE, diğer parsel yönünden davanın reddine, Kadastro teknik-fen bilirkişisi Bülent ERİŞMİŞ tarafından hazırlanan 02.07.2021 tarihli bilirkişi raporu ve eki krokisinin kararın eki SAYILMASINA, Geçit hakkının MK.’nun 748/3. maddesi uyarınca davalıya ait taşınmazın tapu kütüğünde ve davacıya ait taşınmazın tapu kütüğünde beyanlar sütununa SÜREKLİ NİTELİKTE İRTİFAK HAKKI OLARAK TESCİL EDİLMESİNE, Davacı tarafından dosyaya depo edilen bedelin 23.317,50- TL.'nin karar kesinleştikten sonra aleyhine geçit hakkı tesis olunan davalılardan 1113 Parsel sahibi davalı T3'na ödenmesine, dair karar verildiği anlaşılmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 06.01.2006 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, 06.06.2007 tarihli dilekçe ile geçit hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulü ile geçit hakkı tesisi ve geçit hakkına konu yerdeki muhdesatın kal'ine dair verilen 01.12.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar-davalılar vekili ve bir kısım davalılar-davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:K A R A R Dava, geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, birleştirilen dava geçit hakkının terkini isteğine ilişkindir. Mahkemece, 14.08.1964 tarihinde kurulan akdi geçit irtifakının iptali ile 59 parsel sayılı taşınmaz yararına 60 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir....
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Türk Medeni Kanununun 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Asıl dava çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi, birleştirilen dava ise Türk Medeni Kanunun 747.maddesine dayanılarak açılmış, geçit hakkı tesisi istemlerine ilişkindir. Mahkemece, kayıt maliki davacının elatmanın önlenmesi isteminin kabulüne, bilirkişi tarafından düzenlenen krokide ... ile boyalı kadastro sırasında tapulama dışı bırakılan taşınmazdan davalı ve davacı yararına geçit tesisine karar verilmiş, hükmü davalı Hazine ve davalı-davacı ... temyiz etmiştir. Türk Medeni Kanununun 683.maddesi hükmünce mülkiyet hakkı sahibi malına haksız olarak elatan kimseye karşı her türlü haksız elatmanın önlenmesini isteyebilir. Bu yüzden 192 parsel maliki tarafından mülkiyet hakkına dayalı olarak açılan elatmanın önlenmesi davasının kabulünde bir yanılgı yoktur. Geçit hakkı isteminde bulunan davalı ve davacının açıklanan nedenle diğer temyiz itirazları yerinde değildir....
Zorunlu geçit hakkının kurulabilmesinin ilk şartı lehine geçit hakkı tesis edilecek taşınmaz ile aleyhine geçit hakkı tesis edilecek taşınmazların tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete konu olması gerekmektedir. Geçit hakkı kurulabilmesi için geçit ihtiyacı duyulan taşınmazın ya genel yola hiç bağlantısının olmaması veya yeteri kadar bağlantısının bulunmaması gerekmektedir. 36 İlk halde mutlak; ikinci halde nisbî geçit ihtiyacı söz konusudur.Yargıtay uygulamasında da geçit ihtiyacı mutlak ve nisbî olarak ikiye ayrılmaktadır.( YARGITAY 14. HD. E. 15779, K. 3896 T. 31/03/2016) Geçit ihtiyacı baştan itibaren olabileceği gibi sonradan gerçekleştirilen kadastro, imar uygulamaları veya kamulaştırma işlemi sonucu da doğabilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 06.11.2008 gününde verilen dilekçe ile elatmanın önlenmesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 18.02.2010 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _K A R A R_ Dava, elatmanın önlenmesi ve kal isteğine ilişkindir. Davacılar, 1520 ve 1521 parsel sayılı taşınmazları aleyhine davalıya ait 1522 parsel lehine kurulan geçit yerinin etrafının davalı tarafından tel çitle çevrilmek suretiyle mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek elatmanın önlenmesi, direk ve tel örgülerin kal'ine karar verilmesini talep etmişlerdir....
Alternatife göre (A) harfiyle gösterilen yeşil boyalı davalı T2'e ait olan 222 ada 47 sayılı parselde kaim taşınmaz içerisinde 212,73 m2 ve davalı maliye hazinesine ait 222 ada 48 sayılı parselde kaim kalan taşınmaz içerisinde 449,52 m2 alanda toplam 662,25 m2 kısmında GEÇİT HAKKI KURULMASINA" karar verilmiştir....
Davacı vekili 10/07/2020 tarihli talep dilekçesi ile; müvekkilinin şu an ağaçlarının bakımsız ve atıl kalmış olduğunu, müvekkilinin bir yolu olmadığından arazisine gidemediğini, bu sebeple sayın mahkemece alınacak ara kararla keşif kararı verilmesini ve müvekkiline tensiben ve tedbiren geçit hakkı verilmesini talep etmiştir. Mahkemece keşif yapılıp raporlar sunulduktan sonra 22/07/2020 tarihli 2020/97 esas sayılı ara kararı ile davacı vekilinin tedbiren geçit hakkı verilmesi talebinin reddine karar verilmiştir. Ara kararı, davacı vekili istinaf etmiş, istinaf dilekçesinde özetle; Gölbaşı (Adıyaman) 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22/07/2020 tarih 20120/97 Esas sayılı ara kararının kaldırılmasını talep etmiştir....
VE TAPUYA TESCİLİNE, -Geçit hakkı bedeli olarak Mahkememizin veznesine depo edilen 7.214,39- TL'nin davalılara kararın kesinleşmesi ile tapu kaydı ve veraset ilamı hisseleri oranında ÖDENMESİNE, karar verilmiştir....
