Ülkemizde yaşanan ve uzun yıllar boyu yüksek oranlarda seyreden enflasyon nedeni ile belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı göz ardı edilmemelidir. Davacının harici satış nedeniyle davalı yana bedel ödediğinin kanıtlanması halinde harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir. 3....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mah. sıfatıyla) Taraflar arasında düzenlenen devre mülk sözleşmelerin iptali, ödenen bedelin iadesi istemine ilişkin olarak açılan davada ... 4. Tüketici ve ... 4....
Hükmeesas alınan bilirkişi raporunda ise; denkleştirici adalet ilkesi uygulanırken, dolar, cumhuriyet altını, TEFE ve memur maaş artışlarının birim değer olarak kullanılarak belirlendiği, belirlenen bedelin, bu şekilde Yargıtay'ca benimsenen denkleştirici adalet ilkesine uygun birim değerleri içeren hesaplama yapılmadığı görülmektedir....
Ancak davacı vekili,dava dilekçesinde, denkleştirici adalet ilkesine göre talepte bulunmuştur. Bu durumda mahkemece, dava tarihi itibari ile dava konusu taşınmazın rayiç bedeli ve denkleştirici adalet ilkesine göre ne miktarda talepte bulunabileceği belirlenerek rayiç değer miktarı, denkleştirici adalet ilkesine göre belirlenecek miktardan az ise rayiç değere göre, denkleştirici adalet ilkesine göre belirlenecek miktardan fazla ise davalının kazanılmış hakkıda gözetilerek denkleştirici adalet ilkesine göre belirlenecek miktara karar verilmesi gerekirlidir....
Şti. arasında düzenlenen 09/08/2014 tarihli İD 04426 sözleşme nolu Devre Mülk Satış Vaadi Sözleşmesi başlıklı sözleşmenin ve bu sözleşmenin bazı maddelerinin değiştirilerek yeniden düzenlenen 10/05/2015 tarihli İD 104426 sözleşme nolu Devre Mülk Satış Vaadi Sözleşmesi başlıklı sözleşmelerinin tüm hüküm ve sonuçları ile geçersizliğine, 16.450,00-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan tahsiline, karar verilmiş; hükmün davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacı, 09.08.2014 tarihli ve talil edilen 10.05.2015 tarihli devremülk satış sözleşmesinin iptali ve ödediği bedelin iadesi istemiyle eldeki davayı açmıştır....
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; Somut olayda; taraflar arasında imzalanan 15.10.2008 tarihli satış sözleşmesi resmi biçimde yapılmadığından hukuken geçersizdir. (TMK m.706, BK m.213, TBK. m.237, T.Kanunu m.26 Noterlik Kanunu m.60). Bu nedenle, geçerli sözleşmelerde olduğu gibi taraflarına hak ve borç doğurmaz. Bu durumda alıcı; geçersiz sözleşme nedeniyle, satıcıya verdiği bedeli sebepsiz zenginleşme kuralları çerçevesinde geri isteyebilir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması olup, sebepsiz zenginleşme gereğince verilenlerin iadesi sağlanırken, ödenen paranın ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması, başka bir deyişle denkleştirici adalet ilkesinin uygulanması gerekir....
Yargı organları, çıkarlar dengesini ve adalet duygularını gözeterek toplumun gereksinimelerini karşılamakla yükümlüdür. (Y.HGK 07.02.2001 tarih, 13/1729-32 sayılı ) . Haksız iktisabın temeli hakkaniyet esasına dayanmaktadır, sebepsiz zenginleşmenin asıl unsurunu da “denkleştirici adalet” kuralı oluştur. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğü bulunduğunu ifade eder....
Hisseli Gayrimenkul Satış Sözleşmesi ile bu sözleşme nedeni ile düzenlenen 23/09/2014 ila 20/07/2019 tarihleri arasındaki sıralı 54 adet senet ile 30/04/2015 tarih ve YLVÖ137A Nolu, 14.000,00-TL tutarındaki ... ... ... Hisseli Gayrimenkul Satış Sözleşmesi ile bu sözleşme nedeni ile düzenlenen 04/05/2015 ödeme tarihli, 4.300,00-TL tutarındaki senet ile 03/06/2015 tarih ve YLVÖ137AA Nolu 23.830,00-TL tutarındaki ... ... ... Hisseli Gayrimenkul Satış Sözleşmesi ile bu sözleşme nedeni ile düzenlenen 04/06/2015 ödeme tarihli 9.500,00-TL tutarındaki senedin iptali ile davacıya iadesine, Davacı tarafından davalı şirketlere ödenen 24.165,00-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiş; hüküm, davalılar tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir. 1-Dava, davacı tarafından imzalanan devremülk satış sözleşmesinin feshi, imzaladığı senetlerin iptali ve ödediği bedelin iadesi istemine ilişkindir....
İade edilirken, ödenen paranın ilk ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması gerekmektedir. Bu şekilde, denkleştirici adalet ilkesi gereğince, tam bir eski hale getirme yükümlülüğü yerine getirilmiş olmaktadır. Sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ödenen paranın denkleştirici adalet ilkesi gereğince iade edilmesi suretiyle haksız değer kaymalarının önlenmesi amaç edilmiştir. Davada, geçersiz satış sözleşmesi gereğince ödenen bedelin sözleşme tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsili talepli itirazın iptali istemine ilişkindir. Ancak, davacı tarafından davalı aleyhine yaptığı icra takibinde geçersiz sözleşme ile ödenen paranın sözleşme tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsili talep edildiğine göre; bu talebin sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince ve denkleştirici adalet ilkesinin esas alınması suretiyle tahsili talebine ilişkin olduğu kabul edilmelidir....
Mahkemece, dava konusu taşınmazın kaçak ve ruhsatsız Olduğu, sözleşmenin imzalandığı tarihte uygulanmasının imkansız hale geldiğinden geçersiz sözleşme kapsamında tarafların aldıklarını birbirlerine iade ile yükümlü oldukları, denkleştirici adalet kurallarına göre davacının davalıya verdiği 2.500 TL’nin dava tarihindeki değerinin 17.175TL olduğu gerekçesiyle tapu iptal ve tescil davası hakkında konusuz kaldığından bir karar verilmesine yer olmadığına, bedel iadesi talebinin kısmen kabulüne, 17.175 TL’nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte 2010/9459 2011/443 davalılardan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı davalıdan satış vaadi sözleşmesi ile satın aldığı taşınmazın tapuda devredilmediğini belirterek, dava tarihindeki rayiç bedelin tahsilini talep etmiştir....
