"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Dernek (Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti) Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. ... A R A R Davacı vekili dava dilekçesinde, davalı derneğin borcu sebebiyle yapılan icra takibinde hakkında borç ödemeden aciz vesikası düzenlendiği, TMK'nun 87. maddesi gereğince dernek tüzel kişiliğinin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesini istemiş, Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmesi üzerine; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, alacaklının 4721 sayılı TMK'nun 87/3 maddesi gereği borç ödemede acze düşen derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir....
Maddesine göre de "İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunma istinafta dinlenemez ve istinafta yeni delillere dayanılamaz." Dosya içeriğine, toplanan delillere, dernek tüzüğünün 6. Maddesi gereği derneğe üye alma yetkisinin yönetim kuruluna verilmiş olmasına, TMK 63. Madde gereği derneğin üye kabul etmeye zorlanamayacağına, TMK 80....
Davacı; dernek üyeliğinden çıkarılmasına ilişkin 13.12.2001 tarihli yönetim kurulu kararının iptalini istemiştir. Üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı genel kurul verir. ( TMK. md. 80 ) üye, kanuna veya derneğin tüzüğüne aykırı olup da kendi muvafakati dışında verilen genel kurul kararlarına karşı dava açma hakkına sahiptir. ( TMK. md. 83 ) Derneğin diğer organlarının kararlarına karşı, dernek için denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz. ( TMK. md.83/2) Olayda iptali istenilen karar genel kurula ait değildir. Yönetim kurulu kararıdır. Davanın açılmasından sonra, davalı Derneğin 2.6.2002 tarihinde yapılan olağan genel kurul toplantısında, davacının üyelikten çıkarılmasına ilişkin yönetim kurulu kararının genel kurulun onayına sunulduğu ve genel kurulca kabul edilmiş olduğu anlaşılmakta ise de, davacı başlangıçtaki talebini ıslah ( HUMK. md. 83 ve devamı ) olanağına sahipken, bu yönde bir işlem de yapmamıştır....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti ve tasfiye istemine ilişkindir. ..... Sulh Hukuk Mahkemesince, davanın derneğin feshi istemine ilişkin olup TMK ilgili düzenlemelerinde derneğin feshinde hangi mahkemenin görevli olduğunun gösterilmediği, 6100 sayılı HMK'nın 4. maddesinde Sulh Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu dava ve işler sayılıp bunlar arasında derneğin feshine ilişkin davaya yer verilmediği, bu nedenle genel mahkeme olarak asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. .... 1....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki dernek hukukuna ilişkin davada İzmir 5. Asliye Hukuk ile 7. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: K A R A R Dava, Türk Medeni Yasasının 87. maddesine göre derneğin ilk genel kurulunu yapmaması ve zorunlu organları oluşturmaması nedeniyle derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbiti istemine ilişkindir. Türk Medeni Yasasının 87/2. maddesi son fıkrasında "ilk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması her ilgilinin Sulh Hakiminden, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbitini isteyebilir" hükmü yeralmaktadır. Somut olayda; derneğin feshi istenmeyip, sona erdiğinin tesbiti istendiğine göre, görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir....
Her ne kadar ilk derece mahkemesince, davalı derneğin malvarlığı bulunmadığı gerekçesi ile tasfiyesi ve malvarlığının devri talebine ilişkin karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de; 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15. maddesinde, feshedilen veya münfesih hale düşen derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi tüzüklerinde gösterilen esaslara göre yapılacağı belirtilerek tasfiye hususunda dernek genel kurulu tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa yahut dernek mahkeme kararıyla feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla tasfiye edileceği hükme bağlanmış; derneklerin tasfiyesinin nasıl yapılacağı ise Dernekler Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup Yönetmeliğin 89. maddesinde, genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılacağı, derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi halinde, derneğin bütün para...
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Burdur Sulh Hukuk Mahkemesinin 26/03/2019 tarih 2018/209 E. 2019/292 K. sayılı ilamı ile; Dosya kapsamından feshi istenen derneğin kasıtlı olarak 2 defa üst üste olağan genel kurulunu yapmadığına ilişkin bir delil bulunmadığı, davalı dernek temsilcisinin iddia ettiği gibi gerçekten dernek belge ve defterlerine el konulduğu, dernek temsilcisinin de bu sebeple genel kurul yapamadığını beyan ettiği, bu durumun aksini kanıtlayan dernek yönetiminin kötü niyetli olduğuna yönelik ispatlanan vakıa olmadığı anlaşıldığından, davacı tarafından derneğin feshine ilişkin yapılan talebin reddine karar verilmiştir....
Feshedilen derneğin hükmü temyiz etmekte hukuki yararı bulunduğundan temyiz talebinin reddine dair 30.5.2007 tarih 2003/502 Esas 2003/1020 Karar sayılı ek kararın kaldırılmasına, 2-İşin esasına gelince; Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle * verilen kararın Dernekler Yönetmeliğinin 89/b maddesine uygun olarak verilmiş olmasına göre yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine peşin alınan harcın mahsubuna, oybirliğiyle karar verildi. 02.11.2007 (Cuma)...
Dosya incelendi, gereği görüşüldü: Davacı TMK.nun 87/5. maddesine dayalı derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı derneğin 2002 yılı olağan genel kurul toplantısının hiç yapılmadığı, tüzük gereği iki yılda bir eylül ayında yapılması gereken olağan genel kurulların ise eylül ayı dışında başka aylarda yapıldığı, bu nedenle olağan genel kurul niteliğini yitirdikleri gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. TMK.nun 87/5. maddesine göre olağan genel kurul toplantılarının üst üste 2 defa yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini ilgililer isteyebilir. TMK.nun 74. maddesine göre olağan genel kurul toplantılarının tüzükte belirtilen zamanda yönetim kurulunun çağrısı ile yapılması gerekmektedir....
Maddesi ile Tüzüğünde belirtilen amaçlarına uygun olarak faaliyet göstermediğinin, dernek lokalinde sürekli kumar ve kumar niteliğinde oyunlar oynatıldığının, dernek lokaline gelen şahısların genelde dernek üyesi olmadığının ve çeşitli adi suçlardan sabıkalı olduklarının, dernek lokalinin saat 24.000 kapatılması hususundaki valilik emrinin dernek yetkililerine tebliğ edilmesine karşın bu emre uyulmadığının, çeşitli tarihlerde yapılan kontrollerde sözkonusu lokalin umuma açık yer konumuna geldiğinden bahisle dava konusu işlemle derneğe verilen içkili lokal ruhsatının iptal edildiğinin ve derneğin de süre belirtilmeksizin faaliyetten men edildiğinin anlaşıldığı, davalı idarece çeşitli tarihlerde dernek lokalinde yapılan incelemelere dayalı olarak dava konusu işlemin, derneğin 2908 sayılı Yasanın 90....
