Tüzükte tasfiyenin ne şekilde yapılacağının genel kurul kararına bırakıldığı hallerde, genel kurul tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa, yahut dernek mahkeme kararı ile feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme kararıyla derneğin amacına en yakın ve kapatıldığı tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu rapor ve ek raporlarında; mevcut defter incelemesine dayanılarak derneğin tasfiyesine konu borcunun 1.350,00 TL, dernek alacağının 46,67 TL olduğu ve dernek demirbaşlarının 26 adet plastik tabure, 1 adet buzdolabı, 2 adet çalışma masası, 8 adet metal iskeletli sandalye, 1 adet bilgisayar olduğuna kanaat getirildiği, dernek tasfiyesine konu mal varlığının bunlardan ibaret olduğunu aradan geçen sürede demirbaşların ekonomik ömürlerini tamamlaması nedeni ile maddi değerlerinin olmadığı bildirilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Dernek (Derneğin Feshi) Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. ... A R A R ... Cumhuriyet Başsavcılığı 24.01.2012 tarihli davaname ile davalı.....Yardımlaşma Derneği'nin kuruluş amacı dışında kanuna ve ahlaka aykırı halkı aldatıcı mahiyette faaliyetlerde bulunduğu haksız çıkar sağladığı yolunda deliller bulunduğundan 4721 sayılı TMK'nun 89. maddesi gereğince feshine karar verilmesini istemiş, Mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Dava, ......
İlk derece mahkemesi 09/10/2019 tarihli celsede feshi istenen derneğin tasfiyesine ilişkin talebin dosyadan tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmesine karar vermiştir. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15. maddesinde, feshedilen veya münfesih hale düşen derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi tüzüklerinde gösterilen esaslara göre yapılacağı belirtilerek tasfiye hususunda dernek genel kurulu tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa yahut dernek mahkeme kararıyla feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla tasfiye edileceği hükme bağlanmış; derneklerin tasfiyesinin nasıl yapılacağı ise Dernekler Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup Yönetmeliğin 89. maddesinde, genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılacağı, derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi halinde, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme...
İlk derece mahkemesi 09/10/2019 tarihli celsede feshi istenen derneğin tasfiyesine ilişkin talebin dosyadan tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmesine karar vermiştir. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15. maddesinde, feshedilen veya münfesih hale düşen derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi tüzüklerinde gösterilen esaslara göre yapılacağı belirtilerek tasfiye hususunda dernek genel kurulu tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa yahut dernek mahkeme kararıyla feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla tasfiye edileceği hükme bağlanmış; derneklerin tasfiyesinin nasıl yapılacağı ise Dernekler Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup Yönetmeliğin 89. maddesinde, genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılacağı, derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi halinde, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme...
Türk Medeni Kanunu'nun 56. maddesi hükmüne göre dernek bir özel hukuk tüzel kişisi olup Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 33. maddesinin yollaması ile Türk Medeni Kanununun 50. maddesi hükmüne göre tüzel kişinin iradesi organları aracılığı ile açıklanır ve organlar hukuki işlemleri ve diğer tüm eylemleri ile tüzel kişiyi borç altına sokarlar, organlar ancak kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludurlar. Somut olayda; dava kurum tarafından davalı derneğin Dernekler Kanunu'nun 12.maddesi uyarınca bildirimden itibaren ilk genel kurul toplantısını yapmadığı ileri sürülerek derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiş, derneğin yönetim kurulu üyeleri davalı gösterilerek dava açılmış, Mahkemece davalı olarak gösterilen dernek yöneticilerine tebligat yapılmış, dava dilekçesi derneğe tebliğ edilmeden davanın kabulüne karar verilmiştir. Derneğin feshi davasında husumetin doğrudan dernek tüzel kişiliğine yöneltilmesi gerekir....
Dava, dernekler müdürlüğünün ihbarı üzerine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından davaname yolu ile açılan ve 4721 sayılı TMK 60.madde gereği davalı derneğin kuruluşunda tespit edilen eksiklikliklerin verilen süre içerisinde giderilmediği gerekçesine dayalı derneğin feshi istemine ilişkindir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ: İlk derece mahkemesince, yapılıp bitirilen yargılama neticesinde; "...Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti isteminden ibarettir. Dernek tüzüğünün 7. maddesine göre; derneğin 3 yılda bir Aralık ayında yapılacağı kararlaştırılmasına rağmen en son genel kurulun 09/12/2006 tarihinde yapıldığı, bu tarihten sonra davalı dernek genel kurulunun toplanmadığı" gerekçesiyle; Davanın KABULÜNE, Samsun Sanayi Siteleri Sanayici Ve T3nin TMK87/5 maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespitine, dair karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEP VE GEREKÇESİ : Davalı dernek vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; "Samsun Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü'nün 1.6.2018 tarih, 79150965- 450- E.10553 sayılı yazısı doğrultusunda müvekkil dernek hakkında, TMK 87/5 hükmü gereğince "kendiliğinden sona ermenin tespiti" davası açılmıştır, yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
Hukuk Dairesinin 29.03.2016 tarihli, 2015/9449-2016/5194 sayılı kararı ile "Dernek kuruluş bildiriminde, tüzüğünde ve kurucuların hukuki durumlarında tespit edilen kanuna aykırılık veya noksanlıkların neler olduğunun Yargıtay denetimine olanak verecek biçimde açık ve net olarak yer almadığı gibi, derneğin feshi istemli davanın dernek tüzel kişiliğine karşı açılması gerekirken davanamede davalı olarak ...'ın gösterildiği nazara alınmaksızın eksik hasım ve yetersiz inceleme ile yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi..." doğru görülmediğinden bahisle bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yargılama yapılmış, davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı ... tarafından temyiz edilmiştir. Dava derneğin feshi istemine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 56. maddesine göre, dernek bir özel hukuk tüzel kişisidir....
