Dava; taraflar arasında yapılmış 15/11/2018 tarihli distribütörlük sözleşmesinin davalı tarafça feshi nedeniyle denkleştirme (portföy) tazminatı ile uğranıldığı ileri sürülen maddi ve manevi zararların tazmini istemine ilişkindir. Taraflar arasında yapılmış 15/11/2018 tarihli distribütörlük sözleşmesinin davalı tarafça feshedildiği her iki tarafında kabulünde olup; Davacı taraf, taraflar arasındaki sözleşmenin davalı tarafça haksız feshi nedeniyle zarara uğradığını ileri sürmüş; davalı taraf ise, davaya cevap süresi içinde hak düşürücü süre itirazında bulunmuştur. Olaya uygulanması gereken 6102 sayılı TTK'nın 122/4.maddesi; "Denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez. Denkleştirme istem hakkının sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ileri sürülmesi gerekir." hükmünü içermekte olup; anılan düzenlemeye göre denkleştirme tazminatı ile bu ilişkinin sonlanmasından kaynaklı diğer tüm istemlerin 1 yıllık hak düşürücü sürede ileri sürülmesi yasal zorunluluktur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR TARİHİ: 17/07/2020 DAVANIN KONUSU: Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Denkleştirme Tazminatı YAZIM TARİHİ: 02/12/2021 İlk Derece Mahkemesinin kararı süresi içerisinde davalı vekilince istinaf edilmiş olduğundan dosya içerisinde bulunan belgeler okunup incelendi. Üye hakimin görüşü değerlendirildi....
TTK m. 122 uyarınca acentenin denkleştirme tazminatı talep edilebilmesi için aranan koşullar; sözleşmenin sona ermesi, yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da "önemli menfaatler" elde edilmesi, acentenin ücret kaybına uğraması, denkleştirme ödenmesinin hakkaniyete uygun olmasıdır. Ancak sigortacılık kanununda acentenin ücret kaybına uğraması koşulu yer almamaktadır. Sigortacılık kanununda denkleştirme için aranan kıstaslar, müvekkilin önemli menfaat elde etmesi ve hakkaniyettir. Denkleştirme talebi için kanunun aradığı şartlar kümülatiftir. Bu bağlamda, öncelikle yeni müşteri çevresinin yaratıldığını, var olan müşterilerle ilişkinin geliştirilip genişletildiğini ve bu müşteriler sebebiyle müvekkilinin önemli menfaatler elde ettiğini ispat yükü acente üzerindedir....
, davacı vekili 10.12.2014 tarihinde sunduğu talep arttırım dilekçesi ile denkleştirme tazminatı alacağını 60.965,78 TL'ye çıkarmış, 12.07.2018 tarihinde sunduğu talep arttırım ve ıslah dilekçesi ile denkleştirme tazminatı alacağını 75.038,54 TL'ye ıslah etmiş, iş kaybı tazminatı alacağını ise 18.759,63 TL'ye çıkarmıştır....
İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, hukuki niteliği itibari ile; taraflar arasındaki distribütörlük ilişkisinin davalı tarafça herhangi haklı bir sebep olmaksızın sona erdirilmesi nedeniyle TTK 122 maddesine dayalı olarak belirsiz alacak niteliğinde açılmış denkleştirme tazminatı talebine ilişkindir....
" imzalanmadığı kabulü edilse dahi somut olay açısından portföy (denkleştirme) tazminatı ve TTK. m. 123 hükmünde öngörülen tazminatı talep etme şartlarının oluşmadığı hususları tespit edilmiştir....
TTK 122 m. uyarınca, acentenin talep edebileceği denkleştirme tazminatı miktarı, son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı tüm ödemelerin (komisyon, prim vs.) yıllık ortalamasını aşamaz. Beş yıldan daha az süren acentelik ilişkilerinde talep edilebilecek denkleştirme tazminatında azami miktar, faaliyet gösterilen sürenin yıllık ortalamasıdır. Somut olayda, hükme esas alınan raporlara itiraz olduğu gibi raporlar arasında kısmi çelişki bulunduğu, itirazlarında karşılanmadığı anlaşılmıştır....
Davalı vekili, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağı, davacının dava açmadan önce denkleştirme tazminatı talebi içerir ihtarname keşide ettiğini ve ihtarnamede denkleştirme tazminatı olarak 7.500.000 USD talep ettiğini belirterek davanın reddini istemiştir. Mahkemece toplanan delillere göre; davacının, dava açılmadan önce davalıya gönderdiği ihtarnamede tazminat miktarını 7.500.000 USD olarak gösterdiği, buna rağmen davayı 10.000 TL üzerinden açmasının yasanın amacına aykırı olduğu, davacıya asgari 7.500.000 USD dava değeri üzerinden eksik harcı ikmal etmesi için verilen kesin sürede harcın ikmal edilmediği gerekçesiyle dava şartı yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; sözleşmenin feshi nedeniyle uğranılan zararın tazmini ve denkleştirme tazminatı talebine ilişkindir. Taraflar arasında, yirmi üç yıllık ticari bir geçmişin bulunduğu, 01.01.2014 tarihinde Distribütörlük Sözleşmesi akdedildiği, buna göre davacının acente/distribütör, davalının müvekkil/sağlayıcı oldukları, sözleşmenin ... Noterliğinin 01.11.2016 tarihli ve ... yevmiye no'lu ihtarnamesiyle davalı tarafından feshedildiği hususlarında çekişme bulunmamaktadır. Davacı yan, davacının 23 yıl boyunca...'ta davalının distrübütor/ tek satıcılığını yaptığını, davalının haklı neden olmaksızın davalının sözleşmeyi feshettiğini ileri sürerek sözleşmenin feshinden kaynaklı maddi tazminat ve denkleştirme tazminatı talebinde bulunmuş, davalı yan ise taraflar arasında tek satıcılık ilişkisinin bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir....
Ancak, sadece şirket tarafından sözleşmenin haksız sebeple feshedilmesi veya şirketin sözleşmeye haksız olarak feshetmesi halinde, acentenin portföyü sayesinde önemli menfaatler etmesi ve hakkaniyetin denkleştirme tazminatı ödemesi gerektirmesi şart ile denkleştirme isteminde bulunulabilir....
