"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki tüketicinin açtığı menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalıdan taksitli satış sözleşmesi ile ürünler satın aldığını, vadesi gelen ilk taksiti zamanında ödeyememesi üzerine başlatılan takipte %30 cezai şart, aylık %6 faiz talep edildiğini, sözleşmenin yasaya uygun olmadığını belirterek davalıya icra dosyasından dolayı 4.856 TL borçlu olmadığının tespitine ve fazla ödenen miktarın istirdadına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, dava konusu icra takibine yapılan son ödemeden bir sene sonra açılan istirdat davasının dinlenemeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir....
Tüketici Mahkemesi'nin .... karar sayılı ilamı ile görevsizlik kararı verilmiş, dosya Mahkememiz esasına kaydedilmiştir. Davacının davalı ... aracılığı ile Yeni Nesil Yazarkasa Kampanyası kapsamında işyerinde kullanılmak üzere davalı ....' den post cihazlı yazar kasa aldığı, ancak iade edildiği ve post cihazının kullanmadığı, bu hususun vergi dairesi kayıtları ile de sabit olduğu, iadeye rağmen Maliye Bakanlığı Keçiören Vergi Dairesi Müdürlüğüne davalı tarafça bildirimde bulunulması nedeniyle ....A.Ş. tarafından aktivasyon yapıldığı ve cihaz bedeli olarak .... nolu telefondan taksit ve abonelik ücreti kesildiği, menfi tespit ve istirdat talebi ile eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır. Davalı yan husumet itirazında bulunmuş ise de, Yeni Nesil Yazarkasa Kampanyası kapsamında davalıların işbirliği bulunduğu gözetilerek husumet itirazının yerinde olmadığı değerlendirilmiştir....
Mahkemesi Kararının Özeti: Mahkemece, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre davacının menfi tespit talebinin kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Karar, taraf vekillerince temyiz etmiştir. Gerekçe: 1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Çözümü gereken husus, davacının davalı tarafça yapılan haksız icra takibi üzerine açtığı menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilip edilemeyeceğidir. İcra İflas Kanununun 72. maddesine göre, borçlu, menfi tespit davası zımnında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir. Somut olayda; davacı yapılan icra takiplerinin haksız olduğunu, bu icra takipleri ile istenilen alacaklardan sorumlu olmadığını ileri sürerek borçlu olamadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Yargılama devam ederken davacı İzmir 11....
ait bir borç olduğunu, işbu iki şirket arasında organik bağ bulunması nedeniyle yapılan haciz işleminin hukuka uygun olduğunu, haksız davanın reddini, davacı aleyhine en az %20 icra tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: İstanbul 10.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 09/06/2022 tarih ve 2021/301 Esas - 2022/450 Karar sayılı kararıyla; "... 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından icra dosyasına yapılan ödemeden dolayı istirdat ve menfi tespit davasının icra takibinin borçlusu tarafından açılması gerekir. Bu tür davada, davacı sıfatı takip borçlusuna aittir. Takip konusu borç, 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından ödenmiş olsa bile; davacı sıfatı asıl borçluya aittir. Çünkü, burada borçtan kurtulan takip borçlusudur. Borcu ödemiş olan 3.kişi, yani davacı takip alacaklısına karşı istirdat davası da açamaz. Tüm bu bilgiler ışığında İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ......
Hukuk Dairesinin 2018/805 esas ve 2019/1963 karar ve 25.03.2019 tarihli düzeltilerek onama kararında, "Sonuç olarak davacı tarafından açılan menfi tespit davası ödemeyle birlikte istirdat davasına dönüşmüştür." cümlesinin bu yönde bir delil olmadığından ve husus dava konusu olmadığından gerekçeden çıkarılarak hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir. Borçlunun menfi tespit davası açmış olması halinde menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı verilmez ve borç icra dosyasına ödenirse menfi tespit davası İİK'nın 72/6. maddesine göre kendiliğinden istirdat davasına dönüşür. Somut olayda davacı, çeklerin ibrazı üzerine dava dışı ciranta hamile ödemede bulunmuştur. Dolayısıyla davacının aleyhine başlatılan icra takibi nedeniyle icra dosyasına ödediği bir bedel olmadığından menfi tespit davası kendiliğinden istirdat davasına dönüşmeyecektir....
Çünkü, davanın asıl (kökeni) menfi tespit davasıdır ve menfi tespit davası borçlunun iradesi dışında (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşmüştür. Bu dönüşmenin, borçlunun menfi tespit davasında sahip olduğu tazminat alma hakkını ortadan kaldırmaması gerekir. Kaldı ki, takip konusu borcun ödenmesi (paranın alacaklı tarafından alınması) ile alacaklı kötüniyetini devam ettirmiş ve alacaklının haksız ve kötüniyetle yaptığı takip nedeniyle borçlunun zararı daha artmıştır. Yukarıdaki nedenlerle, m.72, VI gereğince istirdat davasına dönüşmüş olan davayı kazanan borçlu lehine m.72, V c.3 ve 4 hükümlerine göre tazminata da hükmedilmesi gerekir kanısındayım." (Prof. Dr. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukukunda, Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, 2003, Ankara, s.193-194) Buna göre, mahkemece, doğrudan açılan istirdat davaları için doğru olan gerekçeyle, menfi tespit davasından dönüşen istirdat davasında davalının kötüniyet tazminatı talep edemeyeceğinin kabulü doğru olmamıştır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit ve istirdat davalarına ilişkin hususlar 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 72. maddesinde; ''Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ : 07.12.2021 Tarihli Ara Karar NUMARASI : 2021/1020 Esas DAVACI : Menfi Tespit, İstirdat (Kambiyo Senedinden Kaynaklanan ) KARAR TARİHİ : 27.10.2022 YAZILMA TARİHİ : 31.10.2022 Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan Menfi Tespit, İstirdat davasında ilk derece mahkemesince verilen ara karara davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuş olmakla, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili bila tarihli dava dilekçesi ile; Müvekkilinin eski eşi Çağrı Kentsü aleyhine Bursa 14.İcra Müdürlüğü’nün 2021/2655 Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, müvekkiline ekte sundukları 89/1-2 ve 3. haciz ihbarnamelerinin konutunda tebliğ edildiğini ancak müvekkilinin gün içerisinde çalışıyor olması ve covid-19 sürecinde ailesine destek olması sebebi ile resmi ikametgahında bulunmadığından tebligatlardan haberdar olamadığını ve yasal süresinde itiraz edemediğini, müvekkilinin banka...
Celbi talep edilen ve davacı yanca birleştirilmesi talep edilen dava dosyasının huzurdaki davada davalı konumunda olan kişi tarafından açılmış menfi tespit davası niteliğinde olduğu; huzurdaki davanın ise sonra açılan itirazın iptali davası niteliğinde olduğu anlaşılmıştır. Menfi tespit davası ile itirazın iptali davası arasındaki hukuki ilişkinin ortaya konulmasına yönelik Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/19-892 Esas, 2020/305 Karar sayılı ilamında, "...İtirazın iptali davasından önce menfi tespit davası açılması durumunda sonra açılacak itirazın iptali davasında hukuki yararın var olduğu kabul edilmektedir. Menfi tespit davası sonucunda (davanın reddi) alınan kesin hüküm itirazın iptali davası açılmaksızın icra takibinin devamını sağlamayacaktır. Menfi tespit davasından sonra karşılık dava veya ayrı bir dava olarak itirazın iptali davası açılması mümkündür (Kuru, B.: İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 87-88, 119)....
-K A R A R- Davacı vekili, dava dışı ...... tarafından müvekkili lehine keşide edilen toplam tutarı 27.000,00 TL olan çeklerin müvekkili tarafından arkası kaşelenip ciro imzası atıldıktan sonra çalındığını, çeklerin zayi nedeniyle iptallerini temin için açılan davada davalının müdahale talebinde bulunduğunu ve ..... tarafından kendilerine verildiğini belirttiğini, bunun üzerine iş bu istirdat davasının açıldığını, müvekkilince iş bu çeklerin .... verilmediğini, davalının bu çeklerle yasal ilgisini kanıtlaması gerektiğini ileri sürerek 15.01.2010 keşide tarihli 7.500 TL bedelli, 15.02.2010 keşide tarihli 7.500 TL bedelli 30.04.2010 keşide tarihli 6.000 TL bedelli ve 30.05.2010 keşide tarihli 6.000 TL bedelli çeklerin davalı elinde haksız ve kötüniyetle bulunduğunun ve davalının çeklerle ilgili alacağının bulunmadığının menfi tespit yolu ile tespitine ve çeklerin davalıdan istirdadına, %40 tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleştirilen .........
