Dava konusu ihtilaf, taraflar arasındaki akaryakıt/lpg bayilik sözleşmesi ve protokolleri gereği davalı tarafın yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği, davacının cezai şart alacağının olup olmadığı ve varsa cezai şart alacağı miktarından kaynaklıdır....
Mahkememizce cezai şart alacağı yönünden yapılan değerlendirme sonucunda ise; Cezai şart, borçlunun alacaklıya karşı mevcut bir borcu hiç veya gereği gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi vaad ettiği, hukuki işlem ile belirlenmiş ekonomik değeri olan bir edimdir. Cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevketmektir. Cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güder. Bu bakımdan cezai şart, kuvvetlendirilecek asıl borcun mevcut olmasını gerektirir. 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 158. maddesinin başlığı “cezai şart” iken, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun “Ceza Koşulu” başlığı altında üç çeşit ceza koşulu düzenlenmiştir. Bunlar öğretide ortaya atılan kavramlara göre seçimlik ceza koşulu (TBK. md. 179/I), ifaya eklenen ceza koşulu (TBK md. 179/II) ve ifayı engelleyen ceza koşulu (dönme cezası) (TBK md. 179/III) dur....
DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : DAVA : Tazminat (Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : KARAR TARİHİ: GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; Müvekkili ...' ın, ... Tic. Ltd. Şti.' nin kurucusu olduğunu, yıllardır Konya sanayisinde bilinen saygın bir iş insanı olduğunu, 2008 yılında hafif bir depresif rahatsızlık geçirdiğini ve Prof....
ceza koşulunun geçerli olmayacağı, aksi halde sözleşmenin feshedildiği 3. yıl için 47.481,50 USD asgari alım taahhüdünden kaynaklanan cezai şart alacağı talep edilebileceği belirtilmiştir....
ya (davacı şirket) karşı her türlü tüm borçlarından, taahhütlerinden veya bayinin karşılıksız çeklerinden veya ödenmeyen senetlerinden veya ödemediği fatura bedellerinden veya cezai şart dahil olmak üzere... adresinde bulunan ... ...'ya karşı bayiyle birlikte müşterek ve müteselsil olarak borçlu ve kefil olduğunu gayri kabili rücu kabul ve taahhüt eder şeklinde belirtilmiştir. Bu hükme göre kefaletin cezai şartı da kapsadığı anlaşılmakta olup, nitekim Bayilik Sözleşmesi'nin 14. maddesinde cezai şart miktarı da belirlenmiştir. Ancak mahkemenin, davacı yanın cezai şart talebinin reddinde bir isabetsizlik bulunmadığından, kefil davalı ... mirasçılarının cezai şarta kefaleti yönünden sorumlu tutulmaları mümkün değildir. Bayilik Sözleşmesinin 8. maddesinde “... , bayiye sağladığı yukarıda bahsi geçen iki konunun ve bayiye yapılan promosyon, bedelsiz su, prim ve benzeri harcamalarının toplamının bayi, bayiliği tek taraflı feshetme durumunda 10.000 Amerikan Doları bedellerini ...'...
Davacı vekili 18.09.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 990.000,00 TL artırarak müddeabihi 1.000.000,00 TL'ye çıkardığı peşin harcın ikmal edildiği, davacı vekilinin 23.12.2021 tarihli dilekçesinde ise 1.000.000,00 TL müddeabihin 300.000,00 TL'sinin satış taahhüdü dışında kalan sözleşme hükümlerinin ihlalinden kaynaklanan cezai şart alacağı, 10.000,00 TL'sinin eksik madeni yağ alımından kaynaklanan cezai şart alacağı ve 690.000,00 TL'sinin ise eksik beyaz ürün alımından kaynaklanan cezai şart alacağı olarak talep ettiklerini beyan ettiği anlaşılmıştır. Dava; taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi ve protokol hükümleri kapsamında cezai şart alacaklarının tahsili talebine ilişkindir. Taraflar arasında 5 yıl süreli 25.09.2017 tarihli bayilik sözleşmesi, protokol ve cari hesap sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin davalı bayi tarafından keşide edilen ...Noterliğinin 19.09.2018 tarih ...yevmiye nolu ihtarnamesi ile feshedilmiş olduğu anlaşılmaktadır....
DELİLLERİN İNCELENMESİ VE GEREKÇE; Dava, sözleşmeye aykırılık nedeniyle meydana gelen kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağı talebine ilişkindir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/765 Esas KARAR NO : 2021/808 DAVA : Alacak (Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 08/02/2019 KARAR TARİHİ : 24/09/2021 KARARIN YAZILMA TARİHİ : 24/09/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari İşletmenin Satılması Veya Devrinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ..., kızı .......'a ....... tarafından Demirbaşları ve mesleki faaliyet için gerekli güzellik malzemeleri ile birlikte belli bir müşteri, iş ve kazanç potansiyeli olduğunu, eğitim vermek için gerekli belgelerinin bulunduğunu, ücretli eğitimlerin de verildiğini, sahibi olduğu ve bizzat çalıştırdığını ifade ettiği ....... Güzellik Merkezinin ....... Şubesini devredileceği vaadine binaen, dekonta açıklamasını da yazarak 5.000,00-TL ve 95.000,00-TL şeklinde iki parça olmak üzere toplam 100.000,00-TL tutarında .......'...
Bilirkişi kurulu raporu cezai şart alacağının hesabı yönünden sözleşme hükümlerine uygun olup, hükme esas alınmıştır. Görüleceği üzere, davalı dağıtım şirketinin sözleşmenin haksız ve süresinden önce feshedilmesi sebebiyle toplamda 30.379,14 TL cezai şart alacağının bulunduğu, ancak mektubun nakde çevrildiği tarih itibariyle hem fatura içerikleri hem de tarafların kabulünde olduğu üzere davalı şirketin bu tutardan daha az olmak üzere 30.000,00 TL cezai şart alacağı mahsup ettiği, o halde davalı şirket tarafından fazladan tahsil edilen bir cezai şart tutarı bulunmadığından davacının taleplerinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. Davalı savunmalarının devamında; cezai şartın fahiş olduğunu söyleyerek cezai şart miktarından tenkis talebinde de bulunmuştur. Ticaret Hukukumuzda cezai şart, miktarı yönünden sadece, BK’nın 20. maddesindeki “ahlâka aykırılık” kavramı ile sınırlanmış bulunmaktadır....
Oysa somut uyuşmazlıkta davacı taraf, davalının sözleşmesi devam ederken kurduğu şirket ile haksız rekabette bulunduğunu ve sözleşmesi sona ermesinden sonra devam eden eylemi bulunduğunu ileri sürerek cezai şart istemektedir. Rekabet yasağının iş sözleşmesinin bitiminden sonraki bir tarihte ihlal edilmesi iş mahkemelerini görevli olmaktan çıkarmaktadır. Ayrıca rekabet yasağının belirlenmesinde ticari sırrın ne olduğu uzman mahkemelerce değerlendirilmesi gereken ve piyasa şartlarıyla sıkı sıkıya bağlı bulunan ticari bir konudur. Kaldı ki, davanın açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 4. maddesiyle kanun koyucu çok açık bir şekilde 818 sayılı Kanun'un 348. maddesinden kaynaklanan davaların mutlak ticari davalardan olduğunu öngörmüştür. Mutlak ticari davalar herhangi bir unsurun, bağlama noktasının veya sebebin davanın ticari niteliğini değiştirmediği, mahkemenin kanaatinin rol oynamadığı davalardandır....
