Ayıp halinde alıcının hakları 6098 sayılı TBK'nın 227-(1) maddesinde; "Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme, Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, İmkan varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme" olarak sayılmıştır. Alıcının genel hükümlere göre tazminat hakkının saklı olduğu da hüküm altına alınmıştır (m.227/1). Bu açıklamalara göre, davacının talebinin gizli ayıp nedeni ile satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteği olduğu görülmektedir. Davacının ileri sürdüğü ayıp iddiası aracın ÖTV borcunun olmasıdır. T.C. Ticaret Bakanlığı Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü'nün müzekkere cevabında davacı tarafından 26.883,00 TL ÖTV ödediği görülmektedir. Aracın hukuki statüsü incelendiğinde; davacının ödediği verginin 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun Geçici 10....
taleplerine istinaden bu aşamada şimdilik 500,00 TL ayıplı ürün nedeni ile uğranılan manevi zarara karşılık olmak üzere 1.000,00 TL manevi tazminatın, konut bedelinin ödendiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş; bilahare bedelde indirim talebini ıslah sureti ile 15.301,00 TL’ye yükseltmiştir....
Dava; davacı tarafça davalıdan 2. el olarak satın alınan aracın kilometresi ile oynanmış olması sebebiyle ayıplı olduğu iddiasına dayalı bedelde indirim istemine ilişkindir....
gizli ayıplı olarak satılan malın ayıbını öğrendikten sonra TKHK nun ll. maddesi gereğince satıcıya gerekli bildirimde bulunarak, satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme seçimlik hakkını kullanmak istediğini, satıcı tarafından talebinin karşılanmadığını, iş bu davaya ilişkin öncelikle zorunlu arabuluculuk yoluna gidilmiş olup, davalı yanca arabuluculuk görüşmesine iştirak etmemesi sebebiyle herhangi bir sonuç alınamadığını, ayrıca bilindiği üzere aracın kilometresini hileli bir şekilde düşürmenin Türk Ceza Yasalarınca suç teşkil etmekte olduğunu, bu nedenlerle hileli olarak kilometresi düşürülen ve müvekkiline ayıplı şekilde satılan "34 XX 210" plakalı aracın satış bedelinden ayıp oranında indirim yapılmak suretiyle, bilirkişi raporundan sonra artırılmak üzere fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 12.000,00- TL'nin yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Mahkemece ise;bilirkişi raporunda hakimin takdirine bırakılmak üzere hesaplanan ayıp oranında indirim bedeli esas alınarak bu bedel ve işlemiş faizi üzerinden itirazın iptaline karar verilmiştir.Ancak davacının talebi onarım bedeline ilişkin olup,ayıp oranında indirim bedeline ilişkin bir talebi bulunmamaktadır.Bilirkişi raporunda hesaplanan onarım bedeli ile ayıp oranında indirim bedelinin ise birbirine yakın tutarlarda olduğu görülmüştür.Dolayısıyla hakkaniyet gereği ayıp oranında indirim bedeline ilişkin seçimlik hakkın mahkemece resen gözönünde bulundurulmasını gerektirecek koşullar da somut olayda yoktur.Bu sebeple davacının talebinin onarım bedeline ilişkin olması sebebiyle bilirkişice hesaplanan 15.305,96- tl.tutarında onarım bedeline hükmedilmesi yerine, mahkemece yazılı şekilde ayıp oranında indirim bedelinin hüküm altına alınması;davalının takip öncesi ihtar çekilmek suretiyle temerrüde düşürüldüğüne ilişkin dosya kapsamında delil bulunmamasına rağmen takip öncesi işlemiş faize...
Ancak, satılanda olağan bir gözden geçirme ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp bulunması halinde, bu ayıp sonradan meydana çıkarsa, bu durumu da hemen satıcıya bildirmediği takdirde yine satılanı bu ayıp ile birlikte kabul etmiş sayılır. O halde, gizli ayıpların, dava zamanaşımı süresi içinde ve ayıp ortaya çıktıktan sonra hemen (dürüstlük kuralına uygun olan en kısa sürede), ihbar edilmesi; ayıbın açık mı, yoksa gizli mi olduğunun tayininde ise, ortalama (vasat) bir tüketicinin bilgisinin dikkate alınması, gerekmektedir. Yine, süresinde ihbarı yapılan açık ve gizli ayıplar ile eksik işlerde zamanaşımı teslimden itibaren 5 yıl, olarak uygulanmaktadır....
Dosyadaki km sorgusu davacının gizli ayıbı öğrendiği tarih olarak kabul edildiğinde davacının davalıya gönderdiği ihtar ile bu sorgulama arasında davalıyı arayarak ayıp ihbarında bulunduğu anlaşılmakla ayıp ihbarının süresinde olduğu kabul edilmiştir. Aracın kilometresinin değiştirilmesi gizli ayıp niteliğindedir. Bu durumda ayıp nedeniyle satış bedelinden indirilecek miktarın tespitinde, doktrinde; "mutlak metod", "nisbi metod" ve "tazminat metodu" adıyla bilinen değişik görüşler mevcutsa da, gerek Daire, gerekse Yargıtay tarafından öteden beri uygulanan "nispi metod" olarak adlandırılan hesaplama yöntemi benimsenmektedir. Bu metoda göre; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı değerleri arasındaki oranın, satış bedeline yansıma miktarı belirlenmektedir....
Somut olayda; mahkemece yukarıdaki yasa hükümleri gereğince hem onarım hem de bedelden indirim verilemeyeceğinden Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre makine mühendisinin yanında kimya ve otomotiv mühendisinin de bulunduğu 3 kişilik bilirkişi heyeti marifetiyle keşif yapılarak, Yargıtay içtihatlarına göre bedel iadesi talebinin hakkaniyete uygun olup olmadığının değerlendirilmesi yönünden önem arz eden, satış tarihindeki bedel üzerinden onarım masrafları da dikkate alınarak ayıp oranında indirim bedelinin nispi metoda göre usulüne uygun hesaplanması amaçlı bilirkişi heyetinden rapor alınması gerekirken, makine mühendisinden alınan hakim ve taraf denetimine olanak sağlamayan, yukarıda belirtilen hususlara ilişkin eksik inceleme ve değerlendirmeye dayalı, usulünce nispi metoda göre ayıp oranında indirim bedelinin hesaplanmadığı raporun benimsenmesi suretiyle yukarıda belirtilen şekilde hüküm tesisi cihetine gidilmesi yerinde değildir....
Maddesi uyarınca yapılan inceleme sonucunda; Dava, ayıplı araç satışı iddiasına dayalı sözleşmeden dönülerek bedel iadesi ile masrafların tazmini, olmadığı taktirde ayıp oranında indirim bedeli ve masrafların tazmini istemlidir....
Ancak, satılanda olağan bir gözden geçirme ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp bulunması halinde, bu ayıp sonradan meydana çıkarsa, bu durumu da hemen satıcıya bildirmediği takdirde yine satılanı bu ayıp ile birlikte kabul etmiş sayılır. O halde, gizli ayıpların, dava zamanaşımı süresi içinde ve ayıp ortaya çıktıktan sonra hemen (dürüstlük kuralına uygun olan en kısa sürede), ihbar edilmesi; ayıbın açık mı, yoksa gizli mi olduğunun tayininde ise, ortalama (vasat) bir tüketicinin bilgisinin dikkate alınması, gerekmektedir. TBK 223. öngörülen süre içinde ihbar edilmeyen ayıplar için dava açılamaz....
