GEREKÇE:Dava; bayilik sözleşmesinden kaynaklanan, davacı adına kayıtlı taşınmaz üzerinde 09.01.2003 tarihinde tesis edilen 1. dereceden 400.000-TL bedelli ipoteğin kaldırılması istemine ilişkindir. Alacak sona erdiği halde alacaklı, terkin taahhüdünü iradesiyle yerine getirmezse, taşınmaz maliki ipoteğin fekkini (kaldırılmasını) dava yolu ile isteyebilir. Somut uyuşmazlıkta,09.01.2003 günlü resmi akit tablosu içeriği gereği ipotek “ ... doğmuş, doğacak bilcümle alacakların, taahhütlerin ve cezai şartlar alacaklarına karşılık teminat olarak” tesis edilmiştir. Bu durumda ipotek ileride gerçekleşecek veya gerçekleşmesi muhtemel olan bir alacağın teminatı olarak tesis edilmiştir. Bu haliyle ipotek, azami meblağ (üst sınır ipoteği) ipoteğidir.İlk derece mahkemesince taraflar arasında bayilik sözleşmesinin feshi nedeniyle ariyetlerin iadesi için 14.03.2011 tarihinde açılan İstanbul 13....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/107 Esas KARAR NO : 2021/596 DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan), İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 11/02/2021 KARAR TARİHİ : 30/07/2021 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan), İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda; ASIL DAVA: Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; müvekkili EPDK tarafından verilmiş “akaryakıt dağıtım lisansı” ile ... markası altında faaliyet gösteren bir akaryakıt dağıtım şirketi olduğunu, davalı ..., müvekkili ... ile akdettiği Bayilik Sözleşmesi çerçevesinde müvekkilinin istasyonlu akaryakıt bayiliğini yapmış eski bayisi olduğunu, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi kapsamında Davalı ...'...
Dosya içerisindeki ''Ariyet Sözleşmesi'' isimli belge çıktısının incelenmesinde, sözleşmenin tarihinin 30.04.2002 olduğu, Petrol Ofisinin ariyet veren, Zafer Petrolün ariyet alan sıfatlarının bulunduğu, sözleşmenin 18. maddesinde sözleşmenin P.O. tarafından dilediği zaman ariyet alana yazılı ihbarda bulunmak suretiyle söz konusu malzeme ve teçhizatın geri verilmesi istemiyle kendiliğinden veya ariyet alanın iş bu sözleşme hükümlerini ihlal etmesi halinde P.O tarafından tek taraflı fesih ile sona erdirebileceği, sözleşmenin 19. maddesi uyarınca P.O.'nun sözleşmenin feshi için herhangi bir sebep göstermek zorunluluğunun olmadığı, ariyet alanın fesih haksızlığını ileri sürerek malzeme ve teçhizatı P.O' ya geri vermekten kaçınamayacağı, fesih nedeniyle P.O'dan herhangi bir zarar ve ziyan talep edemeyeceği düzenlenmiştir....
Dosya içerisindeki ''Ariyet Sözleşmesi'' isimli belge çıktısının incelenmesinde, sözleşmenin tarihinin 30.04.2002 olduğu, Petrol Ofisinin ariyet veren, Zafer Petrolün ariyet alan sıfatlarının bulunduğu, sözleşmenin 18. maddesinde sözleşmenin P.O. tarafından dilediği zaman ariyet alana yazılı ihbarda bulunmak suretiyle söz konusu malzeme ve teçhizatın geri verilmesi istemiyle kendiliğinden veya ariyet alanın iş bu sözleşme hükümlerini ihlal etmesi halinde P.O tarafından tek taraflı fesih ile sona erdirebileceği, sözleşmenin 19. maddesi uyarınca P.O.'nun sözleşmenin feshi için herhangi bir sebep göstermek zorunluluğunun olmadığı, ariyet alanın fesih haksızlığını ileri sürerek malzeme ve teçhizatı P.O' ya geri vermekten kaçınamayacağı, fesih nedeniyle P.O'dan herhangi bir zarar ve ziyan talep edemeyeceği düzenlenmiştir....
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) Taraflar arasında görülen menfi tespit davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonucunda, ilamda yazılı nedenlerle asıl ve birleşen davanın reddine ilişkin verilen hükme karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, 10.8.2007 ile 20.8.2007 tarihleri arasında davalıya ariyet olarak vermiş olduğu motorsikletinin, davalının elinde iken 6.9.2007 tarihinde çalındığını, bedelinin de ödenmediğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere motorsikletin rayiç bedeli olarak 7.000,00 YTL ile bu miktarın 6.9.2007 tarihinden dava tarihine kadar işlemiş yasal faizi nedeniyle de şimdilik 100,00 YTL’nin ödetilmesine karar verilmesini istemiş, 21.11.2008 tarihli ıslah dilekçesi ile de asıl alacak miktarını 10.000,00 YTL’ye çıkarmıştır. Davalı, ariyet aldığı motorsikletin değerinin, talep edilen miktar kadar olmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir....
- KARAR - Davacı vekili, davacı ile davalı arasında 08.09.2008 tarihinde 5 yıl süreli akaryakıt ve LPG satışına ilişkin bayilik sözleşmesi, istasyonlu bayilik sözleşmesi, bayilik protokolü ve sözleşme imzalandığını, davalının sözleşmeyi süresinden önce haksız feshettiğini belirterek sayılı sözleşmelerde yer alan cezai şartlar ile asgari alım taahhüdüne aykırılıktan kaynaklanan alacağın ve bayilik ve istasyonlu bayilik sözleşmesinden kaynaklanan kâr mahrumiyetinin davalı şirketten ve tüm sözleşmeler bakımından müşterek müteselsil kefil olan diğer davalı ...’tan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacının sözleşmedeki edimlerini yerine getirmediğinden davalının feshinin haklı olduğunu, aynı konuda birden fazla cezai şart olamayacağını, cezai şart olduğu takdirde de bundan başka alacağın talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
Sözleşmedeki malın iadesine ilişkin hükümleri de nazara alınarak ariyet taahhütnamesinde belirtilen malların da iadesi gerekmiştir. Davalı şirket vekili sözleşmenin genel işlem koşullarını içerdiğini, dava dışı ve elde olmayan sebeplerden dolayı ruhsat iptal edilmesine bağlı olarak gaz alımının durdurulduğunu beyan etmiş ise de, her iki taraf tacir olup basiretli tacir gibi hareket etmeleri zorunludur. Ruhsatın iptali ile genel işlem koşulları savunması bu sebeple dinlenmemiştir. Davacı vekili 15/12/2017 tarihli dilekçesi ile cezai şart yönünden 80.000,00- TL, ariyet kullanım bedeli yönünden 10.000,00- TL olmak üzere toplam 90.000,00- TL üzerinden talebini ıslah ederek harcını yatırmıştır. Öte yandan malın iadesini talep ettiği alacak kalemi yönünden 79.577,78- TL üzerinden eksik peşin harcıda ikmal ettiği görülmüştür. Buna göre aşağıdaki şekilde yukarıda açıklanan gerekçeler uyarınca cezai şart, ariyet kullanım bedeli ve malın iadesine hükmetmek gerekmiştir....
Sözleşmedeki malın iadesine ilişkin hükümleri de nazara alınarak ariyet taahhütnamesinde belirtilen malların da iadesi gerekmiştir. Davalı şirket vekili sözleşmenin genel işlem koşullarını içerdiğini, dava dışı ve elde olmayan sebeplerden dolayı ruhsat iptal edilmesine bağlı olarak gaz alımının durdurulduğunu beyan etmiş ise de, her iki taraf tacir olup basiretli tacir gibi hareket etmeleri zorunludur. Ruhsatın iptali ile genel işlem koşulları savunması bu sebeple dinlenmemiştir. Davacı vekili 15/12/2017 tarihli dilekçesi ile cezai şart yönünden 80.000,00-TL, ariyet kullanım bedeli yönünden 10.000,00-TL olmak üzere toplam 90.000,00-TL üzerinden talebini ıslah ederek harcını yatırmıştır. Öte yandan malın iadesini talep ettiği alacak kalemi yönünden 79.577,78-TL üzerinden eksik peşin harcıda ikmal ettiği görülmüştür. Buna göre aşağıdaki şekilde yukarıda açıklanan gerekçeler uyarınca cezai şart, ariyet kullanım bedeli ve malın iadesine hükmetmek gerekmiştir....
A.Ş. yetkilisine ait olduğunun kabulü hâlinde davacının davalıdan tazminat, cezai şart ve ariyet verilenlerin iadesini talep edemeyeceği, aksi hâlde davacı şirketin ariyet verilenlerin iadesiyle birlikte 15.851,70 Türk Lirası kâr mahrumiyeti ve cezai şart talep edebileceği kabulünün Sayın Mahkeme'nin takdirinde bulunduğu kanaatine varıldığını bildirmişlerdir. Dava bayilik sözleşmesinden kaynaklanan teslim edilen ariyetlerin iadesi, ürün alım taahhüdüne uyulmaması nedeniyle tazminat cezai şart bedelinin iadesi istemine ilişkindir. Taraflar arasında 15/11/2007 tarihli Otogaz Lpg Bayi Sözleşmesi imzalanmış olup sözleşmenin konusunun '' ... kendi mülkü olan “Teslim Teşellüm Tutanağı'nda yazılı malzemeleri, bayiinin yukarıdaki adresteki tesisine ariyet olarak vermesi ve baylinin sadece ...'...
