Ancak 6102 sayılı TTK’nin 763. maddesinde iptali istenen kambiyo senedinin mahkemeye sunulması durumunda davacıya istirdat davası açması için süre verileceği, davacının bu süre içinde dava açmaması durumunda, mahkemenin, kambiyo senedini, sunmuş olana geri vereceği ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldıracağı düzenlenmiş olup, bu düzenlemenin mefhumu muhalifinden anlaşılacağı üzere verilen süre içerisinde istirdat davasının açılmış olması durumunda kambiyo senedine ilişkin konulan ödeme yasağının kaldırılmaması gerekir. İstirdat davasını açan davacı, senedin ödeneceği endişesinden uzak bir şekilde yürütür (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997, s. 294). Somut olayda davacının mahkemece kendisine verilen süre içerisinde istirdat davası açtığı sabit olup, anılan düzenlemeler gözetilerek karar verilmesi gerekirken ödeme yasağına ilişkin tedbirin kaldırılmasına karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir....
E sayılı dosyası ile icra takibinde bulunduğunu ve alacağını çek keşidecisinden tahsil ettiğini, karşı yan iş bu çeki icra yolu ile tahsil ettiğini, iş bu hususun çek zayi davasına bankaca bildirilmesi üzerine ilgili mahkeme istirdat davası açılması üzerine ara karar kurulduğunu, bunun üzerine taraflarınca ......
Yargılama devam ederken davacı vekili dosyaya sunduğu ... tarihli dilekçe ile çek hamilini bildirerek istirdat davası açmak üzere süre talep etmiş, davacı vekiline çeki elinde bulundurana karşı istirdat davası açması için süre verilmiş, davacı vekili İstanbul ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyası ile istirdat davası açtıklarını bildirmiştir. Davacı vekili ... tarihli duruşmadaki beyanında " Çek kötü niyetli 3. Kişilerin eline geçmiştir. İstirdat davası açtık. İstirdat davası halen devam etmektedir. Davanın konusuz kaldığını düşünüyoruz. Önceki beyanlarımız doğrultusunda karar verilmesini talep ediyoruz." şeklinde beyanda bulunmuştur. Tüm dosya kapsamına göre; yargılama sırasında zayi olduğu bildirilen çekin ortaya çıktığı, Mahkememizce verilen süre içerisinde davacı vekili tarafından İstanbul ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ......
Sayılı dosyası ile menfi tespit davası açıldığı iddiası ile ödenen 50.000,00 TL'nin istirdat olmadığı takdirde sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi talep edilmiştir. Cevap dilekçesinde özetle; istirdat hükümlerine dayalı olarak davacının talepte bulunamayacağı, zira icra dosyasında taraf olmadığı, sebepsiz zenginleşme hükümleri anlamında da husumetin dosya borçlusuna yöneltilmesi gerektiği savunması ile davanın reddi talep edilmiştir. Gerçekten de Bursa İcra 10. İcra Dairesinin 2021/... Esas sayılı dosyasına bakıldığında davacının söz konusu takip dosyasında borçlu olmadığı ve taraf sıfatının bulunmadığı görülmektedir. Bu bağlamda istirdat davasının sadece takip borçlusu tarafından açılabileceği dikkate alındığında davacının istirdat hükümlerine göre ödediği bedeli almasına hukuken olanak yoktur. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2018/2094 Esas ve 2021/690 Karar sayılı ilamında aynen, "Dava, istirdat davasıdır....
İcra Müdürlüğünün 2002/1592 Esas sayılı dosyada davacı hakkında 2000 USD bedelli bir bono nedeniyle kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlatıldığı, bunun üzerine davacı tarafça borçlu olmadığının tespiti amacıyla menfi tespit davası açıldığı ve Bakırköy 1. İş Mahkemesinin 2003/1306 Esas sayılı dosyasında davacı işçinin davalı işverene söz konusu takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine dair karar verilip, kararın 05/12/2008 tarihinde kesinleştiği, dava devam ederken söz konusu takip borcunun icra veznesine ödendiği, görülmüştür. İcra İflas Kanununun 72. maddesine göre, borçlu, menfi tespit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir. Her ne kadar somut olayda, kesinleşen menfi tespit davasında istirdat hükmü kurulmamış ise de dava devam ederken borç ( son taksidi 13/09/2004 tarihinde) ödenmekle menfi tespit davası yukarıda yazılı Kanun hükmü gereği kendiliğinden isdirdat davasına dönüşür....
Hukuk Dairesi 2021/634 E. , 2021/1327 K....
Az yukarıda açıklandığı üzere borcun ödenmesi halinde menfi tespit davası İİK'nın 72/VI. maddesi hükmünce kendiliğinden istirdat davasına dönüştüğünden ve menfi tespit davası da halen derdest olduğundan mahkemece asıl davada davaya istirdat davası olarak devam edilip sonucuna uygun bir hüküm kurulması, birleşen davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken bu husus gözden kaçırılarak asıl davada istirdat konusunda karar verilmemesi ve hukuki yarar bulunmayan birleşen davada işin esasının incelenmesi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur....
Bu hâlde de icranın eski hâle getirilebilmesi için istirdat davasının kabulü kararının kesinleşmesi gerekir (m. 72/5, c.2). Borçlu, İİK'nın 72. maddesinin 6. fıkrasına göre menfi tespit davasından dönüşen istirdat davasının kabulü kararının faiz, tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin bölümü için ilâmlı icra yoluna başvurabilir; fakat, bunun için de, istirdat davasının kabulü kararının kesinleşmesi gerekir (Kuru, s. 390- 391). Nitekim bu hususlar Hukuk Genel Kurulunun 11.02.2020 tarihli ve 2018/8- 55 E., 2020/130 K. sayılı kararında da benimsenmiştir. Borçlu, menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın kendisine geri verilmesi için alacaklıya karşı İİK'nın 72. maddesinin 7. fıkrasına göre istirdat davası açabilir. Borçlu, istirdat davası sonucunda (lehine) almış olduğu ilamı hemen icraya koyabilir (m. 32). Bunun için, ilamın kesinleşmesi şart değildir; çünkü, ilamın konusu bir para alacağıdır (HUMK m. 443/1; İİK m. 36)....
Her iki çekin ibrazı üzerine ilk derece mahkemesince, 12.04.2022 tarihli oturumda istirdat davası açılması için davacıya iki haftalık süre verilmiş, davacı tarafından TEB Faktoring aleyhine İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/286 Esas sayılı dosyasında istirdat davası açıldığı ve çeklerin istirdadının istenilidği anlaşılmıştır. Hasımsız şekilde açılan çek iptali davasında, çeklerin ibraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesince istirdat davası açılması için süre verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Çeklerin kimin tarafından ibraz edildiği banka kayıtlarıyla sabit olup, bu kişilere karşı istirdat davası açılmalıdır. Çeklerin ibraz sonrası başka kişilere devir edilmesi halinde, HMK'nın 124 ve 125. maddeleri uyarınca taraf teşkilinin ilgili davalarda sağlanarak istirdat davasının sürdürülmesi mümkündür....
Her iki çekin ibrazı üzerine ilk derece mahkemesince, 12.04.2022 tarihli oturumda istirdat davası açılması için davacıya iki haftalık süre verilmiş, davacı tarafından ... Faktoring aleyhine İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/286 Esas sayılı dosyasında istirdat davası açıldığı ve çeklerin istirdadının istenilidği anlaşılmıştır.Hasımsız şekilde açılan çek iptali davasında, çeklerin ibraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesince istirdat davası açılması için süre verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Çeklerin kimin tarafından ibraz edildiği banka kayıtlarıyla sabit olup, bu kişilere karşı istirdat davası açılmalıdır. Çeklerin ibraz sonrası başka kişilere devir edilmesi halinde, HMK'nın 124 ve 125. maddeleri uyarınca taraf teşkilinin ilgili davalarda sağlanarak istirdat davasının sürdürülmesi mümkündür....
