İİK nun 72. maddesinde "Borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispatlamak için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir." şeklinde düzenlenmiştir. Bununla birlikte İİK 72. maddesi uyarınca talep edilen ihtiyati tedbir istemleri değerlendirilirken HMK 389 vd. maddelerinin de dikkate alınması gerekir. Bununla birlikte HMK 390/3 maddesi "Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır." hükmünü haizdir....
Somut olayda, taraflar arasında doğrudan bir ticari ilişki bulunmadığı gibi uyuşmazlık davalı alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde, borçluya borçlu olduğu gerekçesiyle çıkarılan haciz ihbarnamelerine itiraz edilmemesi nedeniyle yedinde sayılan borçtan dolayı borçlu olmadığının tespiti istenmektedir. 01.10.2011 tarihinden sonra bu madde uyarınca açılan menfi tespit davaları için görevli mahkeme, HMK'nın 2. maddesi uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesidir. (Prof. Dr. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara 2013, sh:476) 6100 sayılı HMK'nın 1. maddesindeki göreve ilişkin kuralların kamu düzenine ilişkin olduğu hükmü ile HMK'nın 353/(1)-a.3. maddesinin mahkemenin görevli olmamasının mutlak kararın kaldırılması nedeni olduğuna ilişkin hükmü karşısında, görev hususu somut olayda olduğu gibi, açıkça istinaf istemine konu edilmese dahi istinaf mahkemesince re'sen gözetilmelidir....
Bu bildirimi alan üçüncü şahıs, icra takibinin yapıldığı veya yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde süresi içinde menfi tespit davası açtığına dair belgeyi bildirimin yapıldığı tarihten itibaren yirmi gün içinde ilgili icra dairesine teslim ettiği takdirde, hakkında yürütülen cebri icra işlemleri menfi tespit davası sonunda verilen kararın kesinleşmesine kadar durur..." hükmünü içermektedir. Bu hükümde belirtilen mahkemenin hangi mahkeme olduğu konusunda bir açıklık bulunmamakla birlikte İİK'nın 235/1. maddesindeki gibi kayıt kabul ve 154/3. maddesindeki gibi iflas davaları için Ticaret Mahkemelerinin görevli olduğu yolundaki açık bir düzenleme bulunmadığından bu mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunun kabulü gerekir. ( ..., sayılı ilamları da bu yöndedir.)...
Somut uyuşmazlıkta, Genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri yetkilidir. 2004 Sayılı İcra İflas Kanunun 72/son " Menfi Tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir" hükmü gereğince dava takipten önce açılan menfi tespit davası olmakla, İİK 72.maddesine göre belirlenen seçimlik yetkiye göre de yetki itirazında bulunan davalı yönünden mahkemenin yetkisiz olduğu değerlendirilmiş, oluşan bu durum karşısında davanın usulden reddine, mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın yetkili Gaziantep Nöbetçi Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, kararın 23/03/2021 tarihinde kesinleştiği görülmüştür. Dosyanın tevzi olduğu Gaziantep 2....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava: İİK 89/3 maddesine göre açılan menfi tespit davasıdır. HMK'nun 355. Maddesi gereğince istinaf incelemesi istinafa başvuran vekilinin dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine ilişkin hususlarda res'en gözetilerek yapılmıştır. Her ne kadar davacı taraf, açtığı davanın genel hükümlere göre açılmış menfi tespit davası olduğunu ileri sürmüş ise de; dava dilekçesindeki anlatım, takibin durdurulması talebi değerlendirildiğinde davacının asıl talebinin İİK 89/3 maddesine dayalı menfi tespit davası olduğu, İİK'nın 89/3. maddesine göre açılan bu dava, davacı takipte haciz ihbarnamelerinin gönderildiği 3. kişinin, takip borçlusuna borçlu olmadığını ispatla yükümlü olduğu özel bir menfi tespit davasıdır....
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; İİK.nun 156 ve devamı maddelerine dayalı iflas yoluyla adi takibe dayalı takipte davalının itirazında haklı olup olmadığı, İİK.156.maddesine dayalı iflas koşullarının oluşup oluşmadığından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Davacılar Uyap'tan incelenen dosya ekinde göre davalı hakkında İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün... E. sayılı dosyası ile davalı borçlu .... .. Şti. aleyhine genel iflas yoluyla takibe geçildiği davalının borca itirazı üzerine eldeki davayı açtıkları görülmüştür. Firma sicil kayıtlarına göre sicil kayıtlarına göre .... Mahallesi .... Sk. .... Sit. No: .... ..../ İSTANBUL olduğu şirket sicil adresi itibariyle mahkememizin yargı alanında olduğu anlaşılmıştır. Genel haciz yolu ile ilamsız takiplerde yetkili icra dairesi, İİK 50/1 maddesinde "Para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun yetkiye dair hükümleri kıyas yolu ile tatbik olunur....
Mersis numaralı)'nin iflasına karar verildiği; iflas kararının , 01.02.2021 tarihinde kesinleştiği; 2-....İflas Müdürlüğünce 2019/... sayılı dosyasından iflasın açıldığına dair ilanların yapıldığı, tasfiye şeklinin İİK.218.maddesine göre yürütülmesine karar verildiği, gerekli ilan ve bildirimler yapıldığı;müflisin sigorta şirketi olması nedeniyle 5684 sayılı yasanın 17.maddesi kapsamında blokede tutulan teminatlarının iflas masasına dahil olmadığı; İflas kapandıktan sonra Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkisi dahilinde teminatların iflas masasına devrine karar vermesi halinde ise devredilen teminatlarla ilgili İİK.255.maddesi uyarınca iflas Müdürlüğünce işlem yapılabileceğinden İİK.254.maddesi kapsamında iflasın kapatılmasına engel teşkil etmeyeceği; İflas Müdürlüğünce İİK 184.maddesine göre müflise ait haczi kabil mal varlığının (menkul, gayrimenkul, taşıt , marka vb) tespit edilemediği; masaya kayıtlı 1-6 alacak hakkında karar verilerek sıra cetveli...
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun 177/4. maddesi gereğince alacaklının talebi üzerine doğrudan iflas istemine ilişkindir....
İcra İflas Kanunun 72. maddesinin üst başlığı, menfi tespit ve istirdat davalarıdır. 72/1. fıkrasında; borçlunun icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığının ispatı için menfi tespit davası açabileceği belirtilmiştir. İİK72/3. maddesinde, “....icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve göstereceği teminat karşılığında mahkemeden icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir...”Aynı Yasanın 72/4. maddesinde “...dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar, alacaklı ihtiyati tedbir kararı nedeniyle alacağını geç almasından doğan zararını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde %20 dan aşağı tayin edilemez...” düzenlemesi bulunmaktadır....
İcra İflas Kanunun 72. maddesinin üst başlığı, menfi tespit ve istirdat davalarıdır. 72/1. fıkrasında; borçlunun icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığının ispatı için menfi tespit davası açabileceği belirtilmiştir. İİK72/3. maddesinde, “....icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve göstereceği teminat karşılığında mahkemeden icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir...”Aynı Yasanın 72/4. maddesinde “...dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar, alacaklı ihtiyati tedbir kararı nedeniyle alacağını geç almasından doğan zararını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde %20 dan aşağı tayin edilemez...” düzenlemesi bulunmaktadır....
