İncelenen dosya kapsamı ve toplanan deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde; Asıl dava "menfi tespit ve istirdat", birleşen dava ise "itirazın iptali" davasıdır. Somut olayda ; birleşen her iki davada öncelikle çözülmesi gereken sorun, yargı yoluna ilişkin dava şartının mevcut olup olmadığı sorunudur. Yargıtay . HD.'nin 03/02/2021 gün ve ...E. ...K. sayılı emsal içtihadında da belirtildiği üzere, "Dava, ceza faturası ödemesinin istirdadı istemine ilişkindir....
GEREKÇE: Dava, TTK’nun 818/1-s yollamasıyla 757-764. maddeleri hükümlerine göre zayii nedeniyle çeklerin 3. kişilere ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesi ve çeklerin kayıp nedeniyle iptali istemine ilişkindir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayii olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihatlarına göre, çek iptali istemlerinde yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, mahkemece çek iptali isteminde bulunan talep edene, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması için süre verilmeli ve istirdat davasının açılması halinde çek iptali davasının konusuz kaldığı düşünülerek esas hakkında karar verilmesine yer olmadığı, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulması gerekir....
Yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığı, istirdat davası açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Davacı vekilince verilen süre içerisinde çek istirdatı davası açıldığı ve açılan davanın ....E. Sayılı sırasına kayıt aldığı anlaşılmış olup, istirdat davasının açılması nedeniyle çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına ve TTK 758/2 ve 763. Madde uyarınca ödeme yasağının devamına dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/1026 Esas KARAR NO : 2019/337 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 22/10/2018 KARAR TARİHİ : 27/03/2019 KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 15/04/2019 Mahkememizde açılan Kıymetli Evrak İptali davasının dosya üzerinde yapılan incelemesi sonucunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesi ile ... Bankası ... Şubesi'ne ait keşidecisi ... Gıda İnş. Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. Olan 27/10/2018 keşide tarihli ... çek seri no'lu 18.750,00 TL bedelli çeki kaybettiğini beyanla anılan çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Dava , 6102 sayılı TTK'nun 818/1-(s) bendi delaletiyle TTK'nun 757., 764. Ve devamı maddelerine istinaden açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır....
Bilindiği üzere, zayi nedeniyle çek iptaline karar verilebilmesi için çekin kimde ve nerede olduğunun bilinmemesi gerekmektedir. Çekin kimde olduğu biliniyor ise çekin iadesi istirdat davası açılması gerekir. Somut olayda ise, iptali talep edilen dava konusu çekin kimde olduğunun davacı şirket tarafından bilindiğinden süresi içindede istirdat davası açılması nedeniyle çek iptali davası konusuz kaldığından bir karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacı tarafından dava konusu yapılan ve zayi nedeniyle iptali istenen çeklerin üçüncü kişiler tarafından ilgili banka şubesine ibraz edildiği, ibraz edilen çek ile ilgili davacı tarafa istirdat davası açmak üzere süre verildiği, verilen süreye rağmen davacı tarafından istirdat davası açılmadığından sübuta ermeyen davanın reddine karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki gibi hüküm tesis edilmiştir....
Birleşen davada ise icra takibine yönelik itirazın iptali ile icra inkar tazminatı talep edilmiştir. Mahkemece itiraz üzerine duran takibe karşı menfi tesbit davası açmakta davacının hukuki yararı bulunmadığından menfi tesbit davasının reddine birbirini teyid eden son iki bilirkişi kurulu raporuna göre davacı ... Ltd.Şti.'ne atfedilecek bir kusur bulunmadığından davalı ... A.Ş tarafından ödenen KKDF'den davacının sorumlu tutulamayacağı gerekçeleriyle birleşen itirazın iptali davasının da reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2- Ödeme emrine itiraz eden borçlunun menfi tesbit davası açmakta hukuki yararı vardır. Yargıtayın uygulaması da aynı doğrultudadır....
Mahkemece, dosya kapsamına göre, terditli olarak açılan davada davacının son celse davasına itirazın iptali davası olarak devam ettiğini bildirdiği gibi, davalı tarafın icra dosyasına itirazının davacı vekiline 01.08.2007 tarihinde tebliğ edilmesi nedeniyle bir yıllık süre geçtikten sonra itirazın iptali davası açılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Davacı taraf, dava dilekçesinde “fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydıyla öncelikle ... 1.İcra Müdürlüğünün 2007/3332 esas sayılı icra dosyasındaki itirazın kaldırılmasına ve takibin borçlunun mirasçıları yönünden devamına, 35.000 TL kambiyo alacağının senedin vade tarihi itibariyle temerrüt faizi yürütülerek, davalılardan tahsili ile davacı müvekkile ödenmesine" kararı verilmesini terditli olarak talep etmiştir. Davacının itirazın kaldırılması şeklindeki talebinin itirazın iptali istemi olduğu dosya içeriği ile sabittir....
İşbu dava; zayii (çalınma) nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi (çek) iptali davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir....
İşbu dava; zayii (kaybetme) nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi (çek) iptali davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
