Gayri nakdi çek kredisi: Davacı banka tarafınca davalı şirketin banka nezdindeki ... numaralı ticari mevduat hesabına keşide edilmek üzere teslim edilen çek yapraklarından oluşan gayri nakdi çek kredisinden 15.11.2018 kat tarihi itibariyle 14 adet çek için 22.400,00 TL. depo edilmesi talep edilirken, icra takibinde 11 adet çek yaprağı için 17.600,00 TL. tutarın depo edilmesi talep edilmiştir. Depo talebi yapılan çekler içinde yer alan çek yapraklarından ...ve ... numaralı olanların 25.12.2018 tarihinde 1.600,00 TL’den, ... numaralı olanın 02.01.2019 tarihinde 1.600,00 TL’den, ... numaralı çekin 09.01.2019 tarihinde 1.600,00 TL’den ve ... numaralı çek yaprağının ise 2.030,00 TL. üzerinden tazmin edilerek ... numaralı borçlu cari hesaba 5 adet çek karşılığında 8.430,00 TL. olarak borç kaydedildiği, banka kayıtlarında görülmektedir....
Mahkememizce verilen ara karar gereğince aldırılan 11/01/2023 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; Davalılar tarafından Dosyaya sunulan Bankaya İade edilen Çeklere ilişkin Olarak Bankanın Tarafından kayıt altına alınan dökümde; .... Seri No’lu Çek yapraklarının Davacı Bankaya İade edildiği görülmüştür. Kök Raporda ve ek raporda ödenen karşılıksız çek bedellerine ilişkin olarak hesaplanan tutarların içinde Davalı vekili tarafından sunulan Çek no’ları yer almamaktadır. Dolayısı ile çek no’larında bir karışıklık bulunmamaktadır. Kök ve Ek raporlarda iade edilmeyen 7 adet çek yaprağından kaynaklanan çek sorumluluk bedeli olan 8.850,00 TL’nin deposunun talep edebileceği kanaatine varılmış olmakla birlikte Rapor yazım tarihinden sonra İcra Takibine konu alacak Temlik alan ...Şirketine devir ve temlik edilmiştir....
Davacının icra takip tarihinden sonra ... nolu bir adet çek için yasal çek sorumluluk tutarı olarak ödediği 2.670,00 TL’ye 17/08/2021 tarihinden itibaren yıllık % 60,00 oranında temerrüt faizi ve bu işleyecek faize % 5 BSMV yürütülmek sureti takibin devamına karar verilmiştir. Davacının davalı hakkındaki gayri nakdi depo talebinin kabulü ile, davacı bankaya iade edilmeyen 19 ayrı çek yaprağı yönünden davalı kefilinde genel kredi sözleşmesinin 3.5.1. Maddesi uyarınca sorumlu olduğu kanaati ile 50.730,00 TL'nin davacı banka nezdinde açılacak faiz getirmeyen bir hesapta davalı tarafından depo edilmek üzere tahsiline imkan verecek şekilde takibin devamına karar verilmiştir. Davacı taraf dava dilekçesinde icra inkar tazminatı talebinde bulunmuştur. Davacı lehine icra inkar tazminatına hükmetmek için davalının haksız olması, itirazın iptaline karar verilen alacağın likit olması ve davacının talebi gerekir....
Aynı maddede ödeme yükümlülüğü ile ilgili bu hususun, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi hükmünde olduğu açıklanmıştır. Bu ödeme külfeti bankalara yükletilmiş olduğundan, borçlunun bankadaki mevduatının bankaca müşterisine verilen her çek yaprağı için yasal sorumluluk miktarı ile sınırlı olarak banka lehine rehinli olduğunun kabulü zorunludur. Banka ile müşterisi arasında yapılan teminat mektubu veya çek hesabı açma sözleşmelerinde banka lehine risk gerçekleşmeden teminat mektubu bedeli veya karşılıksız çek bedelinden bankanın ödemek zorunda kalacağı meblağın depo edilmesini isteme yetkisi, söz konusu alacağın mevcut olduğunu göstermediği gibi, istenebilir olduğunu da göstermez....
mektupları için işlemiş ya da işleyecek komisyon bedelleri istenmediği için taleple bağlılık ilkesi gereği bu kalem alacak için itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesi istenemeyeceği,bilirkişi rapornuda dava tarihi itibariyle alacak tutarının; sadece bir adet çek yaprağından dolayı 1.290,00 TL garanti bedeli ile 527,70 TL ihtiyati haciz masraflarından oluştuğu tespit edilmiş ise de davacı vekili tarafından dava dilekçesinde alacak kalemleri geçmiş dönem teminat mektubu komisyonu, KD (Masraf) hesap bakiyesi ile iade edilmeyen bir adet çek yaprağı garanti bedeli olarak belirtilmiş olup ihtiyati haciz masraflarının talep edilmediği anlaşılmakla taleple bağlılık ilkesi gereği dava dilekçesinde belirtilmeyen alacak kalemi ile hüküm kurulamayacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 1.290- TL depo bedelinin faiz getirmeyen bir hesaba yatırılmasına, gayrinakit alacak nakti dönüştüğününde, nakde döndüğü tarihten itibaren işleyecek yıllık %100 temerrüd faizi ve faizin %5 gider...
mektupları için işlemiş ya da işleyecek komisyon bedelleri istenmediği için taleple bağlılık ilkesi gereği bu kalem alacak için itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesi istenemeyeceği,bilirkişi rapornuda dava tarihi itibariyle alacak tutarının; sadece bir adet çek yaprağından dolayı 1.290,00 TL garanti bedeli ile 527,70 TL ihtiyati haciz masraflarından oluştuğu tespit edilmiş ise de davacı vekili tarafından dava dilekçesinde alacak kalemleri geçmiş dönem teminat mektubu komisyonu, KD (Masraf) hesap bakiyesi ile iade edilmeyen bir adet çek yaprağı garanti bedeli olarak belirtilmiş olup ihtiyati haciz masraflarının talep edilmediği anlaşılmakla taleple bağlılık ilkesi gereği dava dilekçesinde belirtilmeyen alacak kalemi ile hüküm kurulamayacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 1.290- TL depo bedelinin faiz getirmeyen bir hesaba yatırılmasına, gayrinakit alacak nakti dönüştüğününde, nakde döndüğü tarihten itibaren işleyecek yıllık %100 temerrüd faizi ve faizin %5 gider...
-TL depo edilmesinin talep edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin ... ve ... maddesinde yazılı olduğu üzere tazmin edilerek nakde dönüşen çek yapraklarından doğan banka riskinden davalı şirket ve müteselsil kefillerin sorumlu olacağı hususunun tartışmasız olduğunu ancak davacı bankanın depo talebinin henüz nakde dönüşmeyen ve çek kanunu uyarınca bankanın ödeme sorumluluğu nedeniyle doğabilecek nakdi riski karşılamak amaçlı tedbir mahiyetinde olduğunu, takip tarihi itibariyle tazmin edilen çek yapraklarından doğan nakdi bir kredi riski olamayıp, davacı bankanın davalı kefillerden kayıtsız şartsız bir tutarın depo edilmesini talep hakkı bulunmadığını, çek tesellüm makbuzları ve çek ödeme işlemleri raporunun incelenmesinde; davalı şirkete ... tarihinde ve ... tarihlerinden olmak üzere toplam ... a det çek yaprağının teslim edildiğini, söz edilen çek yapraklarından 3 adet çekin ibrazında çek tutarlarının hamillerine ödenerek gayri nakdi çek kredisinde düştüğünü kalan ... adet çek yaprağının...
İcra Müdürlüğüne hitaben yazmış olduğu .../.../... tarihli yazısına göre; davaya konu çek ile ilgili banka sorumluluk tutarının ödeneceğinden bahisle çek aslının alacaklı vekiline tesliminin talep edildiği anlaşılmıştır. TTK'nın 790. Maddesine göre; çizilmiş ciro, yazılmamış hükmündedir. Düzgün bir ciro silsilesinden söz edilebilmesi için ilk cironun lehtar tarafından yapılması gerekir. Eğer lehtar ciroyu iptal ederse, düzgün bir ciro silsilesinden söz edilemez. İbrazdan sonraki devir, alacağın temliki sonucunu doğurur. Senedin kambiyo senedi niteliğini etkilemez. Bankanın sorumluluk tutarı ödeme yükümlülüğü 5941 sayılı kanunun 3/6. Maddesi uyarınca çek aslının banka bırakılması halinde söz konusu olur....
Davacı banka ile davalı şirket arasında 02/08/2012 tarihli genel kredi ve teminat sözleşmesi imzalandığı, davalı gerçek kişilerin bu sözleşmeyi müşterek ve müteselsil kefil sıfatları ile imzaladıkları, bu sözleşme doğrultusunda davacı banka tarafından davalı şirkete çek karneleri verildiği, verilen bu çek karnelerinde bulunan çek yapraklarından bankadan ödenen çek bedellerine ilişkin olarak icra takibi ile 4.287,86 TL asıl alacak, 126,21 TL temerrüt faizi, 6,29 TL faizin % 5 gider vergisi ve 629,88 TL masraf talebi olmak üzere toplam 5.050,24 TL nakdi alacak talebinde bulunulduğu, yine 21 adet çek yaprağı karşılığı 27.825,00 TL gayrinakit alacak (depo alacağı) talebinde bulunulduğu görülmekte olup taraflar arasında bu hususlarda bir ihtilaf bulunmamaktadır....
Sözleşmelerin "Çek karnesi verilmesine bağlı gayri nakdi kredi" başlıklı 9.21/f maddesinde, bankadan alınmış olan çek yaprakları için bankanın ilgili mevzuat gereğince ödemekle yükümlü olduğu tutarı karşılayacak kadar bölümünü bankaya rehnettiğini, sorumluluk miktarının artması halinde oluşacak farkı bankaya derhal ve nakden yatırmayı ve bu suretle yatıracağı paranın da banka rehinli olacağı müşteri tarafından kabul edilmiştir. Sözleşme hükümlerine göre, davacı banka henüz bankaya iade olmamış çek yapraklarına karşılık depo talebinde bulunma hakkına sahip olduğu değerlendirilmiştir. Davacı vekilinin UYAP’tan verdiği 30.11.2021 tarihli dilekçe ekindeki çek raporunun tetkikinden; ... nolu karşılıksız çıkan çekler henüz bankaya iade edilmemiştir. Bu durumda, henüz davacı bankaya iade edilmemiş bulunan 16 çek yaprağına karşılık 16 x 1.410.- TL= 22.560.- TL’nın bankaya deposu gerekecektir....
