Bu gibi durumlarda yargıç tarafından gerçek ücretin saptanması yoluna gidilmelidir (Prof. Dr. S. Süzek, İş Hukuku, 16. Bası, Beta Yayınları, s:372). Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca “ücret, hizmet sözleşmesinin bir koşulu olup, iş karşılığı kararlaştırılan veya yasalarla belirlenen bir paradır”. Keza “ücret, rayiç esasına göre yani emsal işlerde çalışan işçilerin ücretleri dikkate alınarak belirlenir (YİBK. 24.05.1974, 2/6). İş uyuşmazlıklarının büyük çoğunluğu, isçinin aldığı gerçek ücretin tespitinde yaşanmaktadır....
Bu ücretlerin sigortalıya fiilen ödenmesi şart olmayıp, onun adına o ay için tahakkuk ettirilmiş olması prime esas kazanca dahil edilmesi için yeterlidir. Asıl ücretin eki niteliğinde bulunan prim ve ikramiyeler, prime esas kazançlar olarak brüt tutarları üzerinden ödendikleri aylar itibariyle prime esas tutulur. Bunların tahakkuk etmiş olması prime esas tutulmaları için yeterli olmamakta, ödenmiş olması da aranmaktadır (m.77/I-b). İdare veya kaza mercileri tarafından verilen karar uyarınca sigortalılara yapılan ödemeler (a) ve (b) bentlerinde öngörülen ücret türlerinden ayrımsızdır. Fark, bunların yönetim ve yargı mercilerince verilmiş kararlardan kaynaklanmalarıdır....
Burada şu hususa dikkat edilmelidir ki 5510 sayılı Yasa’nın 80. maddesine göre prime esas kazanca dahil olmayan görev yolluğu olup, yol yardımı prime esas kazanca dahildir. Hal böyle olunca, somut olayda mahkemece 01.08.2008-01.10.2008 arasında yapılan yol yardımlarının 506 sayılı Yasa’nın 77/2 maddesine göre prime esas kazanca dahil olmadığı ve bu döneme ilişkin yol yardımlarının iadesine ilişkin karar yerinde ise de, ancak 01.10.2008-31.12.2008 tarihleri arasında davacı tarafından yapılan yol yardımı ödemelerinin 5510 sayılı Yasa’nın 80. maddesinde anılan istisnalar kapsamında bulunmadığı ve prime esas kazanca dahil olup iadesinin mümkün olmadığının gözetilmemesi isabetli bulumamıştır. Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir....
Burada şu hususa dikkat edilmelidir ki 5510 sayılı Yasa’nın 80. maddesine göre prime esas kazanca dahil olmayan görev yolluğu olup, yol yardımı prime esas kazanca dahildir. Hal böyle olunca, somut olayda mahkemece 01.08.2008-01.10.2008 arasında yapılan yol yardımlarının 506 sayılı Yasa’nın 77/2 maddesine göre prime esas kazanca dahil olmadığı ve bu döneme ilişkin yol yardımlarının iadesine ilişkin karar yerinde ise de, ancak 01.10.2008-31.12.2008 tarihleri arasında davacı tarafından yapılan yol yardımı ödemelerinin 5510 sayılı Yasa’nın 80. maddesinde anılan istisnalar kapsamında bulunmadığı ve prime esas kazanca dahil olup iadesinin mümkün olmadığının gözetilmemesi isabetli bulumamıştır. Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi No : Davacı, yol ve yemek yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77/2 maddesi kapsamında prime esas kazanç niteliğinde olmadığının tespitine, fazla ödenen 1.299,96 TL'nin ödeme tarihiden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, davanın kısmen kabülüne karar vermiştir. Hükmün davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. 01.01.2004 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Yasanın 77. maddesindeki değişiklikle; ... Bakanlığınca açıklanan muafiyet miktarlarını aşan nakden ödenen yemek yardımlarının prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi gerektiği düzenlenmiş olup, 29.01.2004 tarih ve 25361 sayılı RG de yayımlanan ".............
"İçtihat Metni" Mahkemesi :İş Mahkemesi No : 2019/263-2021/76 Dava, hizmet tespiti ve prime esas kazanç tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, fer'i müdahil Kurum ile davalı şirket vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi....
Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ... tarafından 01.01.2004 - 30.09.2008 tarihleri arasında sosyal yardım paketi ve giyecek yardımları üzerinde davalı kuruma ödenmiş olan sigorta primlerine ilişkin alacağın her aya ilişkin primin kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından iadesinin yapıldığı ayın başına kadar geçen sürede işleyen yasal faizi ile birlikte tahsili amacıyla işbu davanın açıldığı, bilirkişi kurulu tarafından dosyaya sunulan 31.03.2022 tarihli bilirkişi raporuna göre uyuşmazlık konusu dönemde davacı belediyeye ait iş yerlerinde çalışan işçilere ödenen sosyal yardım ve yiyecek yardımı ödemelerinden sigorta pirimi iş veren hissesine ilişkin 1.921.553,55 TL ve işsizlik sigortası primi iş veren hissesine ilişkin 189.832,42 TL olmak üzere toplam 2.111.385,97 TL Mersis kesinti yapıldığı tespitinin ifade edildiği, alınan bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun ve somut uyuşmazlığı çözmeye elverişli...
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, 1479 sayılı Yasa kapsamında Bağ-Kur sigortalılığının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir. Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Yeniden geri çevirmeye mahal bırakmaksızın, davalı Kurumdan 1113510799 bağkur sicil numarasının davacıya ait olup olmadığının sorularak, 1113510799 bağkur sicil numarasına ilişkin evrakların eksiksiz okunaklı bir suretinin celbi ile, eklendikten sonra dosyanın incelenmek üzere gönderilmesi için mahalline GERİ ÇEVRİLMESİNE, 14.10.2021 günü oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, davacının 01.02.2002-31.03.2008 tarihleri arasında davalı işveren yanındaki prime esas kazanç tutarı ile 01.02.2002-31.03.2008 tarihleri arasında davalı işveren yanındaki çalışmaları kapsamında itibari hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkeme, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir. Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Mahkemece uyulan bozma ilamında “....Somut uyuşmazlıkta; davacı, 01.02.2002-31.03.2008 tarihleri arasındaki dönemde prime esas kazançlarının belirlenmesini talep etmiş, mahkemece davacının anılan dönemde aylık prime esas kazancının asgari ücretin 4.01 katı olduğunun tespitine karar verilmiştir....
; "Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sayılanlar hariç olmak üzere; tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanunda tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler ile 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanların sigortalı sayılmayacağı ve aynı yasanın 6/2 maddesinde ise birinci fıkranın (ı) bendinin uygulanmasında Türkiye Ziraat Odalar Birliğinin görüşünün alınacağı bildirilmiş, 5510 sayılı Yasanın Geçici 16. maddesinde bu Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde belirtilen “otuz” ibaresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için “onbeş”olarak uygulanacağı ve prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip eden her yıl için bir puan arttırılacağı...
