maddesine dayalı kira süresinin bitimi nedeniyle kiralananın tahliyesi istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulü ile kiralananın tahliyesine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin maliki olduğu dava konusu dükkânın davalı şirkete ilk olarak 1996 yılında 1 yıl süreli kira sözleşmesi ile kiraya verildiğini, sözleşmenin her yıl birer yıllık olarak yenilendiğini ve davalı şirketin kiralananda 19 yıldır kiracı olduğunu, her yenileme dönemi başında kira sözleşmesi imzalandığını, son olarak yenileme yoluyla akdedilen sözleşmenin 01.01.2014 - 31.12.2014 dönemine ilişkin olduğunu, kira ilişkisinin yenilenmeyeceğinin ihtarname ile davalıya bildirilmesine rağmen davalının kiralananı tahliye etmediğini ileri sürerek davalı kiracının dava konusu dükkândan TBK’nun 347.maddesi uyarınca tahliyesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....

Bu durumda, dava konusu taşınmazın tamamının kiraya verilip verilmediği üzerinde durularak ve bu konuda ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi, Mahkemece yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda belirlenen kira parasından yerleşik Yargıtay uygulamasına göre %10-20 arasında bir oranda "hak ve nesafet" indirimi yapılması gerekirken, hakkaniyet indirimi yapılmaması suretiyle kira bedelinin fazla miktarda tespitine karar verilmesi, Mahkemece de 01.04.2012 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin muvazaalı olduğu kabul edildiğine göre, davacının taşınmazı satın alma tarihi olan 21.05.2012 tarihinden itibaren kira bedelinin brüt olarak tespiti gerekirken yazılı şekilde 01.04.2013 tarihinden itibaren kira bedelinin tespiti doğru olmadığı...'' gerekçesi ile bozulmuştur....

Davalı vekili , her sene kira arttırımının yapıldığını, müteaddit defalar da kira tespit davaları açıldığını, ... yıllık uzama süresinin kira bedelinin tespitinin yapıldığı 01/03/2013 tarihinden hesaplanması gerektiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece; kira tespit davasında verilen karar dikkate alınmak suretiyle TBK 347/... kapsamında uzama yılı itibariyle yasal koşulları oluşmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 347/....maddesi hükmüne göre konut ve çatılı işyeri kiralarında kiraya veren sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez....

Dairemizce, “dava, irtifak hakkına ilişkin sözleşmede kararlaştırılan kira bedelinin belirlenmesi istemine ilişkin olup taraflar arasında kira ilişkisi bulunmadığı, 6100 S.K.nun yürürlüğe girmesinden sonra 26.12.2011 tarihinde Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan dava dilekçesinin görev yönünden reddedilerek, görevsizlik kararı ile dosyanın Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesi gerektiği’’ gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Ancak, taraflar arasındaki akdi ilişki TBK nun 299.vd maddelerinde düzenlenen kira akdi olmayıp, TMK nun Sınırlı Ayni Haklar kısmında yer alan taşınmaz mülkiyeti ile ilgili sınırlı ayni haklardan olan irtifak hakkına ilişkindir. Bu durumda davaya Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından bakılması doğru olacağından bozma ilamının hatalı olduğu bu defaki incelemeden anlaşılmakla davalı tarafın karar düzeltme isteğinin kabulüne, Dairemizin 12.11.2014 gün ve 2014/2349 E. 2014/12347 K. sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verilerek işin esası incelendi....

Mahkemece 01.01.2007-01.01.2008-01.01.2009 başlangıç tarihli kira sözleşmeleri yönünden davalıya ihtar gönderilmediği belirtilerek, kira sözleşmesinin 01.01.2010 tarihinde sona erdiğinin tespiti ile davalının müdahalesinin mennine ve tahliyesine ve 55.000 TL haksız işgal tazminatının tahsiline karar verilmesi üzerine hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. ...- Borçlar Kanunu'nun adi kira hükümlerine tabi kira sözleşmelerinde kira süresinin taraflarca tayin edilmesi halinde sözleşmenin sona erme hali TBK.nun 327. maddesinde düzenlenmiştir. TBK.nun 347. maddesi gereğince konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmadıkça, kira sözleşmesi aynı koşullarla bir yıl uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Konut ve çatılı iş yerleri kira sözleşmesi TBK.nun 347/... maddesine göre aynı şartlarla birer yıl uzamış sayılır....

Takibe yasal süresi içinde itiraz eden davalı, sözleşme süresinin uzatıldığını belirtmiştir. Davacının, icra takibinde dayandığı kira sözleşmesinde kiralananın 12 m2 büyüklüğündeki stant alanı olduğu belirtilmiş olup Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine tabidir. Türk Borçlar Kanunu'nun adi kira hükümlerine tabi kira sözleşmelerinde kira süresinin taraflarca tayin edilmesi halinde sözleşmenin sona ermesi TBK’nun 327. maddesinde düzenlenmiştir, buna göre "Açık veya örtülü biçimde bir süre belirlenmiş ise, kira sözleşmesi bu sürenin sonunda kendiliğinden sona erer". Sözleşmedeki sürenin bitimini takip eden bir ay içinde kiralayan, İİK'nun 272. maddesi gereğince icra dairesinden tahliye isteyebileceği gibi, dilerse mahkemeden de tahliye isteminde bulunabilir. Davacı tarafından tahliye talepli icra takibi de süre sonundan bir ay içerisinde davalı aleyhine başlatılmıştır....

tahsiline, daire ve projedeki eksikliklerin tespiti ile hesabına düşen kısmın ve kira alacağının kalan senetlerden mahsubu ile artanın davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir....

Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, 3.6.1992 tarihli “işbirliği protokolü” başlıklı sözleşmeye dayalı üst hakkı tesisi, ikinci kademedeki istek ise, üst hakkı bedelinin tespiti ile davalıdan (tazminat olarak) istemlerine ilişkindir. Davalı DSİ Genel Müdürlüğü, sonradan yapılan sözleşme ile ilk protokolün geçersiz hale geldiğini, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, üst hakkı tesisi ancak Tapu Sicil Müdürlüğü önünde resmi şekilde yapılabileceğinden söz edilerek dava reddedilmiştir. Kararı davacı vakıf temyiz etmiştir....

"İçtihat Metni" Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, dava dilekçesinde; davalının aylık net 1.330,00 TL kira ödediğini, 01.01.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere hakkaniyete uygun olarak aylık kira bedelinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, davanın reddini savunmuştur....

a 16.08.2000 tarihli kira sözleşmesi ile 99 yıllığına konut mesken olarak kiralayıp kira sözleşmesinin tapuya şerh edildiği, oysa bu yerin konaklama tesis alanı olduğu ve bu nedenlerle kira sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespiti ile tapudaki kira şerhinin iptalini ve taşınmazın tahliyesi talep ettiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davanın, yeni malikin davalı kiracı ile önceki malik kiralayan arasında yapılan 16.08.2000 tarihli kira sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespiti ile tapudaki şerhin kaldırılması ve tahliye istemine ilişkin olduğu anlaşılamakla, HUMK'nun 8/II-1 maddesi uyarınca kira sözleşmesine dayalı her türlü tahliye, akdin feshi yahut tesbit davaları, bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davaları ve bunlara karşılık olarak açılan davalara Sulh Hukuk Mahkemesinde bakılacağından, uyuşmazlığın ... 4. sulh hukuk mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir....