Dava, harici satış sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil, ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir. Harici satış sözleşmesinin hukuken geçersiz olması nedeniyle, 10.07.1940 tarihli 2/77 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ve haksız iktisap kurallarına göre herkesin aldığını iade ile yükümlü bulunduğu ve tarafların aldıklarını iade edeceği yolundaki genel ilke ve kabul karşısında, öncelikle; taşınmazı haricen satın alana ödenmesi gereken miktarın ne olacağı ve iade kapsamının belirlenmesi gerekir. İadesi gereken bedelin; harici satış sözleşmesinde gösterilen bedel, taşınmazın dava tarihindeki güncellenmiş (rayiç) bedel, yoksa harici satışta ödenen satış bedelinin denkleştirici adalet kuralına göre iadenin talep edildiği tarihte uyarlama sonucu ulaştığı alım gücü mü olacağı konusunun çözümü gerekir....
Tarafların tapu verilmediği takdirde satış bedeli olarak ödenen paranın rayiç bedel olarak iade edileceği konusunda anlaştıklarına göre, taşınmazın tapusunun devredilmeyeceğinin kesinleştiği tarihte satışa konu taşınmazların rayiç değerinin uzman bilirkişi veya bilirkişiler marifetiyle tespit edilerek hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken mahkemece denkleştirici adalet ilkesine göre yapılan hesaplama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. 3-Taraflar arasındaki 27.10.2005 tarihli harici satış sözleşmesinin 6. maddesi gereğince tapunun devredilmesinin teminatı olarak davalıların murisi Mevlüt Elmas tarafından davacı alıcıya verilen 27.10.2005 tanzim tarihli bono, davacı tarafından davalılara iade edilmedikçe davacının sözleşme gereğince doğan zararının tahsili mümkün değildir....
Saray Mevkii, 222 parselde Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesine Dayalı Tapu İptali ve Tescili; bu taleplerinin reddi halinde davacı müvekkili alınan fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydıyla müvekkilinden tahsil edilen 2.000,00 Dolar ve 7.000,00 cezai şart bedelin zenginleşme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre müvekkiline iadesine, yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Eldeki dava, harici satış sözleşmesine dayalı tapu iptal-tescil, olmadığı taktirde ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde ödenmesi ve cezai şarta hükmedilmesi talebine yöneliktir....
İlk Derece Mahkemesi tarafından, 18/10/2018 tarihinde taşınmaz başına keşif yapıldığı, Ziraat ve Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Bilirkişilerin vermiş oldukları ortak raporda; taşınmazın dava tarihi itibariyle gerçek ve rayiç değerinin 113.178,88- TL olduğu belirtilmiş, rapor davacı vekili ve davalılara tebliğ edilmiş, davalılardan Mehmet Patat tarafından rapora karşı beyanda bulunulmuş, davacı vekili ve diğer davalılar beyanda bulunmamışlardır. Yine İlk Derece Mahkemesi tarafından, tarafların bir talebi olmaksızın, 21/02/2019 tarihli ara kararla dosyanın hesap alanında uzman bilirkişiye tevdi edilerek, davaya konu taşınmaz nedeniyle davacı tarafından ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre dava tarihi itibariyle alacağı değerin hesaplanması istenmiş, bilirkişi tarafından verilen 22/02/2019 havale tarihli raporda; gerekçe gösterilmeden, 25/07/1972 tarihinde taşınmaz için ödenen bedeli 200.000....
Yerel mahkeme; Davacının tapu iptal ve tescil talebinin reddine, yapılan ödemenin iadesine ilişkin talebinin kabulü ile denkleştirici adalet ilkesine göre hesaplanan 8.395,22 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar vermiştir. Kararı davacı vekili istinaf etmiş, istinaf dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş 4 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/49 esas 2022/188 karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava harici satım sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil ve ödenen bedelin iadesi isteğinden ibaretir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 08/09/2021 NUMARASI : 2017/314 ESAS - 2021/390 KARAR DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesine Dayalı) KARAR : K A R A R TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Şahintepe Mah, Lale Sk. 67, zemin kat 2 Başakşehir, İstanbul Şahintepesi, 716 ada, pazar4 parsel adresinde bulunan gayrimenkulün eski parayla 5.000.000 TL satış bedelini davalı T5 a ödediğini, gayrimenkulün o dönemki parselesyon durumu dolayısıyla tapuda devrinin yapılamadığından taraflar Bakırköy 7....
Talep ile bağlılık ilkesine şekli anlamda çok sıkı sıkıya bağlı kalınırsa, rayiç değer isteyen gerektiğinde denkleştirici adalet ilkesi gereğince talep edebileceği verilemeyebilecektir. Bu nedenlerle mahkeme kararının "davacının denkleştirici adalet ilkelerine göre isteyebileceği miktarın belirlenmesi, talebi de aşılmamak üzere sonucuna göre karar verilmesi" gerekçeleri ile bozulması gerekirken, aksi yöndeki bozma gerekçesine katılamıyorum....
Davalı şirkete ait hesap hareketlerinin dosyaya celbi ile davacının davalı şirkete T1 Silivri Proje" adı altında 40.000,00 TL ödeme yaptığı sabit görülmüş, mahkememizce alınan bilirkişi raporunda davacı tarafından ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre dava tarihi itibariyle ulaştığı değeri 75.853,73 TL olarak tespit edilmiş, bu suretle taraflar arasında hukuken geçerli sözleşme bulunmadığından sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca ve denkleştirici adalet ilkesi gözetilerek hesaplanan 75.853,73 TL'nin davalıdan tahsiline ilişkin karar vermek gerektiği"gerekçesiyle; 1- Davacının takyidatlarından ari olarak tapu iptali ve tescil talebinin koşulları oluşmadığından REDDİNE, 2- Davacının terditli talebinin KABULÜNE, denkleştirici adalet sistemine göre tespit edilen 75.853,73 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir....
Sözleşmeye konu bedelin iadesi yönünden ise davacı yan "bugünkü değerinin denkleştirici adalet ilkesine " göre tespitini istemiş ise de satış vaadi noter kanalı ile geçerli bir şekilde yapılmıştır. Adi yazılı bir sözleşme ile yapılmış olsaydı denkleştirici adalet ilkelerine göre iadesi gereken rakam bulunabilirdi. Fakat somut olayda sözleşme geçerlidir. O halde iadesi gereken rakam rayiç değer olacaktır. Artık rayiç değer uygulanacağı anlaşıldıktan sonra bilirkişi raporu irdelenmelidir. Dava konusu taşınmaz İzmir/Menderes, Küner Mahallesi, 101 Ada, 3 Parsel, Fıstıklık nitelikli taşınmazdır. İş bu taşınmazla ilgili mahkemenin 2017/413 esas sayılı dosyasında davalı tarafın farklı olduğu fakat dava konusu yerin ve davacının aynı olduğu benzer bir dava görülmüştür....
Buna göre, davacı tarafından bedelin ödeme tarihinden itibaren ekonomik etkenler nedeniyle azalan alım gücünün enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, döviz kurları, altın, memur maaşı ve işçi ücretlerindeki artışlar ve benzeri unsurların ortalamaları alınmak suretiyle denkleştirici adalet ilkesine göre dava tarihine kadar ulaşacağı alım gücünün saptanması gerekir. 07.06.1939 tarihli 1936/31 ve 1939/47 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da, “Taşınmazın haricen satışına ve satış vaadine ilişkin muameleler kanunen geçerli bulunmamış ise de, satıcının bu işte görevli memur önünde ferağın icrasını ve aksi takdirde almış olduğu bedelin geri verileceğini taahhüt etmiş ve alıcıyla aralarında kararlaştırılmış bulunan bedeli bu şartla satıcıya vereceğini üstlenmiş ise, bu gibi uyuşmazlıklar Borçlar Kanunu'nun 125. maddesine göre on yıllık zamanaşımına bağlıdır. Zamanaşımı süresinin başlangıcı, ferağdan dönme ve vazgeçme tarihidir” denilmektedir....
