Dava, davacı banka tarafından davalıya verilen çek yaprakları sebebiyle, karşılıksız kaldığı iddia edilen 3 adet çek yönünden sorumluluk bedeli ile iade edilmeyen çek yapraklarından kaynaklanan gayrinakdi alacak bedelinin tahsiline yönelik başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali davasıdır. Uyuşmazlık; karşılıksız kaldığı iddia edilen çekler yönünden hesaplanıp hüküm altına alınan sorumluluk bedelinin hükmedilenden daha fazla olup olmadığı, davacı bankanın iade edilmeyen çek bedelleri yönünden davalıdan talep edebileceği gayrinakdi alacağı olup olmadığı noktalarında toplanmaktadır....
Bu haliyle hesap sahibinde veya hamilleri elinde bulunan her çek yapraklarının banka için mer'i bir risk teşkil etmekte ve bankanın garanti kapsamındaki toplam gayrınakdi riskin (mer'i riskin) depo edilmesini isteme hakkı bulunmaktadır. ..., ..., ..., ..., ..., ... no'lu 6 yaprak boş çek'in halen bankaya ibraz edilmediği, bankaya ibraz edilerek hamil'in talep etmesi halinde yürürlükte olan çek garanti bedeli ödenmesi gerekeceğinden takip tarihine göre yürürlükte olan garanti bedeli üzerinden hesaplandığı'nda 13.350,00'nin depo edilmesi gerekmektedir. Bu çek'in daha sonraki yıllarda bankaya ibraz edilerek garanti bedeli'nin talep edilmesi halinde yürürlükte olan garanti bedeli'nin ödenmesi gerekecektir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkili banka ile davalı arasında imzalanan genel nakdi ve gayrinakdi kredi sözleşmesine istinaden, davalıya çek karnesi verildiğini, davalının 41 adet çek yaprağını bankaya iade etmediğini, davalıya çeklerin yasal sorumluluk tutarlarının depo edilmesi için ihtarname gönderildiğini, ihtara rağmen ödeme yapılmaması üzerine başlatılan icra takibinin davalının itiraz etmesiyle durduğunu ileri sürerek, itirazın iptaline ve davalı hakkında %20'den az olmamak kaydıyla icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
USD olmak üzere toplam 2.708.378,13 USD, TL kredisinden kaynaklanan sorumluluğunun asıl alacak 698.578,30 TL, faiz 9.120,33 TL, BSMV 456,01 TL olmak üzere toplam 708.154,64 TL olarak hesap edildiği, depo edilmesi gereken teminat mektubu tutarının 157.200,00 TL, depo edilmesi gereken çek sorumluluk tutarının 17.410,00 TL olarak kabul edildiği ifade edilmiştir....
Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 3- a-Davanın (takip konusu 225.428,34 TL asıl alacak ve fer'ileri, 216,16 TL faiz, 10,81 TL BSMV yönünden) REDDİNE, Davalının tazminat talebi yönünden, davacının takipte kötüniyetli olduğu ispatlanamadığından davalının şartları oluşmayan tazminat talebinin reddine, b-2.220,00- TL Lik çek sorumluluk bedelinin depo edilmesine yönelik talebin davalı ... Yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına c-2.220,00 TL Lik çek sorumluluk bedelinin depo edilmesine yönelik talebin davalılar ...., .... ve ..... yönünden reddine, b-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 80,70 TL harcın peşin alınan 2.752,17 TL harçtan mahsubuyla fazla alınan 2.671,47 TL harcın talebi halinde davacıya iadesine, c-Antalya 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 10/09/2020 tarih ve ... Esas - ... Karar sayılı, .......
- K A R A R - Davacı vekili, müvekkili banka tarafından davalı şirkete kullandırılan çek taahhüt kredisi ve ticari kredili mevduat hesabından doğan nakdi kredi alacağı ile 21 adet çek yaprağı sorumluluk bedelinin depo edilmesine ilişkin gayri nakdi kredi alacağının tahsili için yapılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali ile takibin devamına, %20 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacının takipte haksız olarak fazla alacak talebinde bulunduğunu, davacının İİK'nın 68/2- b. maddesine aykırı olarak kat ihtarına karşı yasal 1 aylık itiraz süresini beklemeden takip başlattığını, davacının faiz istemlerinin hukuka aykırı olduğunu, henüz ödenmeyen çek yaprakları sebebiyle icra takibi başlatılmasının da doğru olmadığını, kaldı ki karşılıksız çıkan bu çeklerden bir tanesinin davacı bankaca icra takibine konu edildiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; davaya konu icra takibi nedeniyle toplam nakdi alacak tutarının 263.514,57-TL olduğunu, takip talebi tarihi itibariyle çek sorumluluk riski için depo edilmesi talep edilen tutarın 29.610,00-TL olduğunu, buna göre takip talebinde harca esas değerin 293.124,52-TL olduğunu, ancak itirazın iptali davasının 287.484,52-TL dava değeri üzerinden ikame edildiğini, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, çek sorumluluk riskine dair depo talebinin dikkate alınmadığını, yalnızca banka kaynağından ödenmiş olan 2 adet çek sorumluluk tutarından kaynaklanan nakdi alacaklar ile ilgili hüküm kurulduğunu, davanın kabul edilen kısmı dikkate alındığında reddedilen kısmın 24.008,88-TL olduğunu, ancak bu tutarın mahkemece gözden kaçırılan 26.980,00-TL tutarlı çek sorumluluk riskinden kaynaklı depo talebinden daha az olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken kısmen ret kararının hatalı olduğunu, çek sorumluluk riskinden...
Bunun tespiti için bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş ve bilirkişi raporu ile davacının asıl davada talepleri ayrı ayrı hesaplanmış, aşkın talep ile gayri nakdi alacağa ilişkin depo talebinin çek numaralarının bildirilmemesi nedeni ile yerinde olmadığı, kredi kartından, kredili mevduattan ve ödenen çek sorumluluk bedellerine ilişkin alacağın ayrıntısı yukarıda belirtilen miktarda olduğu; birleşen davada ise çek sorumluluk bedellerine ilişkin ödeme belgeleri sunulmadığından davanın haksız olduğu tespit edilmiştir. Davalı asıl davada iade edilmeyen çeklere ilişkin çek numaralarını mahkememize bildirdiğinden usul ekonomisi gereği bu hususta yeniden bilirkişi raporu alınmasına gerek görülmemiş, davacının çek depo bedeli talebi haklı görülmüştür....
İcra takip dosyasının incelenmesinde; davacı banka tarafından davalılardan 44.971,01 TL asıl alacak, 1.467,11 TL asıl alacağın işlemiş faizi, 73,36 TL faizin BSMV'si, 41.600,00 TL 26 adet çek yaprağı sorumluluk bedeli ile 974,49 TL ihtarname masrafı olmak üzere toplam 89.085,97 TL alacağın tahsili talebinde bulunulduğu, ancak dava açılırken dava değeri olarak 88.111,48 TL dava değeri gösterilerek takipte talep edilen 89.085,97 TL ihtarname masrafının dava dışında tutulduğu(ihtarname masrafı yönünden itirazın iptalinin talep edilmemiş olduğu), işleyecek faiz yönünden; takip tarihinden itibaren asıl alacağın 5.009,37 TL'lik kısmına % 28,08 oranında, 4.761,64 TL'lik kısmına % 22,08 oranında, 35.200,00 TL'lik kısmına % 24,24 oranında işleyecek temerrüt faizi, faizin % 5 BSMV'si; 41.600,00 TL çek taahhüt tutarının çek kanunu gereğince iade edilmeyen çek yaprağı sorumluluğu kapsamında nakden depo edilmesi, iade edilmeyen çek yaprağı sorumluluk bedelinin tazmin olması halinde tazmin tarihinden...
Aynı maddede ödeme yükümlülüğü ile ilgili bu hususun, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi hükmünde olduğu açıklanmıştır. Bu ödeme külfeti bankalara yükletilmiş olduğundan, borçlunun bankadaki mevduatının bankaca müşterisine verilen her çek yaprağı için yasal sorumluluk miktarı ile sınırlı olarak banka lehine rehinli olduğunun kabulü zorunludur. Banka ile müşterisi arasında yapılan teminat mektubu veya çek hesabı açma sözleşmelerinde banka lehine risk gerçekleşmeden teminat mektubu bedeli veya karşılıksız çek bedelinden bankanın ödemek zorunda kalacağı meblağın depo edilmesini isteme yetkisi, söz konusu alacağın mevcut olduğunu göstermediği gibi, istenebilir olduğunu da göstermez....
