çek numaralı 17/02/2020 keşide tarihli keşidecisi ... olan 70.000,00.-TL bedelli bir adet çekin iptaline karar verilmesi talep edilmiş, çek için ödeme yasağı verilmiş ancak celse arasında çekin ibraz edilmiş olması nedeniyle davacı tarafça Mahkememizin 2020/398 Esas sayılı dosyası ile çek istirdatı davası açtıklarını anlaşılmış olmakla, açılan davanın kıymetli evrakın zayii davası olduğu, çekin nerede ve kimin elinde olduğunun belirlendiği, bu sebeple davanın konusuz kalmış olduğu anlaşılmakla hüküm kurulmasına yer olmadığına," karar verilmiştir....
maddesi uyarınca çekin istirdatı istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın yetkisiz yerde açıldığından dava dosyasının İstanbul/Bakırköy Nöbetçi Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, bu karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Edeki davanın İİK m.72/8’e dayalı borçlu olmadığı halde icra takibine ödenen paranın istirdatı olmayıp, TTK m. 792’ye dayalı dava konusu çekin istirdatı istemine ilişkin olmasına göre, TTK'da ve HMK'da çek istirdadı davalarında yetkili mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme bulunmadığından çek istirdadı davasında, HMK.’nın 6 ncı maddesine göre ‘genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir’. Buna göre dava, borçlunun (davalının) ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde görülecektir....
CEVAP:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu çek müvekkiline ciro yoluyla tevdi edildiğini, çek bedelinin ödenmemesi üzerine İstanbul .... İcra Müdürlüğü ... E. Sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davacı tarafından çekin çalındığı iddia edilerek mezkur takibe ilişkin borçlu olmadığının tespiti ve anılan takibin dayanağı olan çekin aslının iadesi talepli huzurdaki dava ikame edilmişse de ilgili icra dosyası, dosya borçlularından .... Tic. Ltd. Şti.'den haricen tahsil edilmek suretiyle infaz edildiğini, çek aslı icra müdürlüğünün kasasında olup taraflarında bulunmadığını, bu nedenle çek istirdatı talebinin taraflarına yöneltilmesinin de mümkün olmadığını,....
Somut olayda ise uyuşmazlık, TTK'nın 792. maddesi uyarınca çek istirdatı istemine ilişkin olup, konusu bir miktar para alacağı değildir. Dava devam ederken çekin bedelinin davalı tarafça tahsil edilmesi halinde davanın çek bedelinin istirdatına dönüşmesi halinde de durum değişmeyecektir. Zira çek bedelinin istirdatı istemi davadaki asli taleptir. O halde davacının çek istirdatı talebinin TTK'nın 5/A maddesi gereğince arabuluculuk dava şartına tabi olmadığından (İstanbul BAM 14. H.D. 2020/1338 E., 2020/1347 K.; İstanbul BAM 44. H.D. 2021/586 E., 2021/658K.) bu yöndeki dava şartı itirazları yerinde görülmemiştir. Aktif husumete yönelik itirazlara gelince, çek istirdatı davalarında davacı çekin yetkili hamili olduğunu, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir....
Somut olayda ise uyuşmazlık, TTK'nın 792. maddesi uyarınca çek istirdatı istemine ilişkin olup, konusu bir miktar para alacağı değildir. Dava devam ederken çekin bedelinin davalı tarafça tahsil edilmesi halinde davanın çek bedelinin istirdatına dönüşmesi halinde de durum değişmeyecektir. Zira çek bedelinin istirdatı istemi davadaki asli taleptir. O halde davacının çek istirdatı talebinin TTK'nın 5/A maddesi gereğince arabuluculuk dava şartına tabi olmadığından (İstanbul BAM 14. H.D. 2020/1338 E., 2020/1347 K.; İstanbul BAM 44. H.D. 2021/586 E., 2021/658K.) bu yöndeki dava şartı itirazları yerinde görülmemiştir. Aktif husumete yönelik itirazlara gelince, çek istirdatı davalarında davacı çekin yetkili hamili olduğunu, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir....
Esas sayılı dosyası ile başlatılan takibin tedbiren durdurulmasına karar verildiği, çek iptaline konu çekin 30.800,00-TL bedelli 05/05/2022 keşide tarihli çek olduğu, davacı tarafça davalının takibi sonrasında çekte miktar ve tarihin tahrif edildiği iddiasında bulunulduğu, çek iptaline dair yargılama aşamasında mahkemenin 14/04/2022 tarihli ara kararı ile çek hamili olduğunu iddia eden üçüncü kişi olması nedeniyle çek hamili olduğunu iddia eden kişiye karşı çek istirdadı davası açması için davacıya iki haftalık kesin süre verildiği, davacı tarafça mahkeme ara kararına istinaden işbu davanın açılmış olduğu anlaşılmıştır. Çek istirdatı davasının son hamile karşı açılması gerektiği, somut olayda son hamilin, icra takibi başlatan davalı şirket olduğu ve bu itibarla davalıya husumet yöneltilmesinin yerinde olduğu anlaşılmıştır....
Somut dosyamızda davacı taraf çek istirdatı davasında davalının elinde bulunan toplam bedeli 650.000,00.TL olan 1 adet çekin iadesini talep etmiştir. Dolayısıyla eldeki davada dava değeri 650.000,00.TL olup, çek istirdatı davası nisbi harca tabidir. Böyle bir davada 6100 Sayılı HMK'nın 120, 323 ve devamı maddeleri ile, 492 Sayılı Harçlar Kanunun 16. maddesi uyarınca, alınacak harcın davaya konu çek bedelleri üzerinden hesaplanması gerekir. Dava açılışı sırasında 179,90-TL nisbi harç alındığı ancak bu harcın eksik alındığı, bunun dışında harç yatırılmadığı ve eksik yatırılan (11.100,37-179,90=)10.920,47 TL eksik peşin harcın tamamlanmaması durumunda 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 30 ve 32. maddesi uyarınca müteakip işlemlere devam edilmeyeceğinin ve 6100 sayılı HMK'nun 150. maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılacağı ve buna müteakip DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINA karar verileceğinin tensip zaptının .......
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Islahtan önce açtıkları davanın çek istirdatı davası olduğunu, çek istirdatı davasını, çek rızası dışında elinden çıkmış olan hamil, kötüniyetli iktisap etmiş olan üçüncü kişiye karşı açacağını, davayı açtıklarında çek istirdatının mümkün olduğunu ancak bu arada davalı haciz baskısı ile çek keşidecisinden çek bedelini tahsil ettiğini, Davada istedikleri tedbir taleplerinin yerel mahkeme tarafından değerlendirilinceye kadar olan süreçte de davalı tarafın dosyaya yatırılan parayı çektiğini, bu nedenle de davayı ıslah edip bedel istirdatı talep ettiklerini, husumetin davalı ile keşideci arasında olmadığını, nitekim keşidecinin geçerli hukuki bir nedeni bulunmadığını, hukuki olarak çekin ve çek bedeli ödendikten sonra bedelinin iadesini isteme hakkının kendilerinde olduğunu, kararın kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir....
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacı tarafın davaya konu çekin, çek bedeli davalıya ödendikten sonra davalıdan alındığını, kendi uhdesindeyken kaybolduğunu, çek iptali davasında kendilerine çek istirdatı davası açılması için süre verildiğini belirterek çekin istirdatına karar verilmesini talep ettiği, taraf vekillerinin 08/02/2023 tarihli ön inceleme duruşmasındaki beyanlarından dava konusu çekin davacı uhdesindeyken kaybolduğunun anlaşıldığı ve davacı vekili tarafından çekin davalıda olmadığının açıkça ifade edildiği, bu nedenle davacının çekin davalıdan istirdatına ilişkin talebinin yerinde olmadığı kanaati ile açılan davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi - K A R A R - Uyuşmazlığın çek istirdatı isteminden kaynaklanmasına göre kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışında olup, Yüksek 11. Hukuk Dairesinin görevi dahilindedir. 11.04.2015 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6644 sayılı kanunla değişik 2797 sayılı Kanun'un 60.maddesi uyarınca görevli dairenin belirlenmesi için dosyanın Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu'na gönderilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın Yüksek 1.Başkanlığa sunulmasına, 24.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi....
