ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/730 Esas KARAR NO:2023/780 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:16/10/2023 KARAR TARİHİ:17/10/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ DAVA:Davacı dava dilekçesinde özetle; -------- bedelli çekin kaybolduğunu ve tüm aramalara rağmen bulunamadığını, kimin elinde olduğunu bilmediği ve kayıp durumda olan, tüm aramalara rağmen bulunamayan çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Dava, TTK'nın 818 atfıyla uygulanması gereken 757-764. madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.'...
nın 652 maddesine göre iptal karar ile hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Dava dilekçesi ekinde sunulan çek fotokopisinin incelenmesinde keşidecinin davacı olduğu görülmüştür. Somut olayda, davacı ... Bankası, ... numaralı, 28.02.2023 tarihli, 58.000,00 TL bedelli çeki ... Şti adına düzenlediğini ancak çeki kaybettiğini bu nedenle çekin iptalini talep etmiştir. Zayii nedeniyle çek iptali davasını ancak çek hamilinin açabileceği, keşidecinin dava hakkı bulunmaması nedeniyle davacı keşidecinin iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmadığından davanın usulden reddine hükmedilmiştir. HMK 115....
nın 652 maddesine göre iptal karar ile hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Dava dilekçesi ekinde sunulan çek fotokopisinin incelenmesinde keşidecinin davacı olduğu görülmüştür. Somut olayda, davacı ... Bankası, ... numaralı, 28.02.2023 tarihli, 58.000,00 TL bedelli çeki ... Şti adına düzenlediğini ancak çeki kaybettiğini bu nedenle çekin iptalini talep etmiştir. Zayii nedeniyle çek iptali davasını ancak çek hamilinin açabileceği, keşidecinin dava hakkı bulunmaması nedeniyle davacı keşidecinin iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmadığından davanın usulden reddine hükmedilmiştir. HMK 115....
in elinde kaybolduğu iddiasıyla 23.07.2012 tarihinde "çek iptali ve zayi", davası açıldığını, 24.07.2012'de de mahkemenin ödeme yasağı kararı verdiğini ve çek ibraz edilirse mahkemeye bildirilmesinin bankadan istendiğini, bankanın 18.09.2012 tarihli cevabı yazısında, iptal davasına konu çekin 12.09.2012 'de ... tarafından ibraz edildiğinin bildirildiğini, müvekkilinin çek bedelini ödeme tarihinde hesapta bulundurduğunu,çek bedelini hesapta bulundurmak suretiyle sorumluluğunu ifa ettiğini, çekin ödenmeme nedeninin açılan iptal davası olduğunu, zayi nedeniyle iptal davası hasımsız olduğundan müvekkilinin gıyabında yürüdüğünü, ödeme yasağı kararını da mahkemenin verdiğini, feri borçların müvekkilinden istenmesinin haksız olduğunu belirterek, ödenen 4.150,00 TL nin müvekkiline iadesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili,...ve...'...
İptal istemine konu çek ile ilgili olarak yasal ilanların yaptırılması için Türkiye Ticaret Sicil Gazetesine müzekkere yazılmış, yasal ilan örnekleri celp edilerek incelenmiştir. Dosyamızda iptal istemine konu çek ile ilgili olarak yasal 3 aylık süre içerisinde çeki elinde bulunduran kimse tespit edilmediği ve ilan sürelerinin de dolduğu gibi muhatap bankanın cevabi yazısından da isteme konu çekin bankaya ibraz edilmediği anlaşılmakla; yasal koşulları gerçekleşen zayi nedeni ile iptal talebinin kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-Talebin KABULÜ İLE; talebe konu .../Bodrum Büyük İşletmeler Şubesine ait E1-7401206 seri numaralı, 17/03/2023 tarihli, keşide yeri Milas, keşidecisi İts İleri Teknik Sistemler İth. İhr. ve Paz....
Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Davacının iptali istenen çeklerin keşidecisi olduğu dava dilekçesi içeriği ve ekli belgelerin kapsamından açıkça anlaşılmaktadır. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili 3. kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir....
Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Davacının dava konusu çeklerin keşidecisi olduğu sabittir. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçüncü kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı şirket dava konusu çeki--------- iade etmiş olduğundan çekin davalı şirketin elinde olmadığını, dava konusu çek davalı şirketin elinde olmadığından çekin davalı şirketten istirdadı mümkün olmadığını, davalı şirket hakkında dava konusuz kaldığını, davalı şirketin davalı sıfatı olmadığını, bu nedenle davanın reddi gerektiğini, davalı şirket, -----kapsamında ------ ekinde listelenen faturaları temlik alarak ----- finansman kullandırmış, ödeme vasıtası olarak da, içinde dava konusu çekin de bulunduğu -------yazılı çekleri teslim aldığını, dava konusu çek davalı şirket tarafından takasa verilmiş, ---- sayılı dosyasından verilen ödeme yasağı kararı nedeniyle ödenmediğini, davalı şirket, dava konusu ----- tahsil ettiğini, davalı şirket, dava konusu çeki -- ----- tarihinde iade ettiğini, dava konusu çek bedeli davalı şirket tarafından tahsil edilerek ------- iade edildiğinden, çek iptal davasına çek ibraz edilerek müdahil olunamadığını, çek iptal...
Dosya içerisinde toplanan tüm deliller zayii nedeniyle çek iptali talep edilen çeklerin boş çek yaprağı olması nedeniyle keşidecinin kendi düzenlediği boş çek yaprağı ile ilgili iptal talep etme hakkı ve hukuki yararı bulunmadığı; keşide edilmediğinde çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağı, boş çek yaprağının kıymetli evrak niteliği olmadığı, ileride ele geçirenlerce doldurulup hak iddia edilmesi halinde, hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali dava açma hakkı hamiline tanınmıştır. Anlatılan nedenlerle, dava konusu çeklerin boş çek yaprağı niteliğinde olduğu bildirilmektedir. Bunların kambiyo senedi (çek) vasfı kazandıklarından söz edilemez....
Borçlu, iptal kararına karşın iptal kararı alan kişinin hak sahibi olmadığını öne sürebilir. Alınan iptal kararının ibrazı üzerine çek bedelini ödeyen keşideci (borçlu) kaybolduğu iddia edilen çekin sonradan yetkili hamil tarafından ibraz edilmesi halinde TTK. 558/2 ve 559. maddelerindeki şartların oluşması durumunda ödeme definde bulunamayacak ve çek bedelini ibraz eden hamile bir daha ödemek zorunda kalacaktır. (Y.11.H.D. 10.5.1979 gün ve E.480, K.2529) Somut olaya dönüldüğünde; İptal kararı hamiline; Davacının ödeme yaptığı ve ödeme defiini de davalıya karşı ileri sürdüğü görülmektedir. Takip anında ve davacıya ödeme emri tebliğ edildiğinde çek iptal edilmiş durumdadır. Sonrasında çekin iptali kararının temyiz edildiği ve kararın bozulduğu görülmüştür. Davada davacının ağır kusur veya hile ile iptal kararı hamiline ödeme yaptığının ispat külfeti davalı yandadır. Dosyada bu yönde bir delil de bulunmamaktadır....
