Nitekim, zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması ve zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hak hamili olması gerekmektedir.(Talebin boş çek yaprağına ilişkin olduğu ve buna ilişkin çek hesabının talep edene ait olduğu talep edenin kabulündedir. Boş çek yaprağı TTK'nın 780. Maddesi kapsamında çek niteliğinde olmadığı gibi kambiyo senedi vasfında da değildir. Dolayısıyla boş çek yaprağı hakkında iptale ilişkin TTK'nın 757 vd. maddelerinin uygulanma olanağı yoktur. Bu halde çek hesabı sahibinin, boş çek yapraklarının iptaline karar verilmesini talep etmesi mümkün değildir. ------. Bam. -----....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/458 Esas KARAR NO: 2022/555 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 21/06/2022 KARAR TARİHİ: 23/06/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesinde özetle; kendisine ait olan tarihleri eski ödenmiş çeklerin zayi olduğunu, kayıp nedeniyle zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Dava TTK. m 818/s, 757-765 hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Dava dilekçesi incelendiğinde; davacının kendi banka hesabından almış olduğu çeki kaybettiğini beyanla çek iptali kararı verilmesini talep etmiştir. Bu nedenle davacının dava konusu çekin keşidecisi konumunda olduğu davacı beyanlarından anlaşılmaktadır. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Dava dilekçesinde davacı vekili çeki kaybetmek sureti ile zayi ettiğini bildirerek ödeme yasağı konularak çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.Mahkememizce, uyuşmazlığın davacının keşideci olduğu, elinde iken kaybedildiği iddia edilen çek hakkında zayi nedeniyle iptal kararı verilip verilemeyeceğine ilişkin olduğu tespit edilmiş, davacı vekili ıslak imzalı beyanı ile uyuşmazlık tespitine itirazı olmadığını bildirmiştir.Zayi nedeniyle çek iptal davası açma hakkı yerleşmiş Yargıtay kararları ile ve kesinlikle sadece çekin hamiline aittir. Keşidecisinin iptal dava açma hakkı bulunmamaktadır. Keşide ettiği çeki zayi eden kişi ancak muhatap bankaya müracaat ile çeklerin ibrazı halinde ödenmemesini sağlayabilir, aleyhine yapılacak yasal takiplere karşı da bundan dolayı bankaya ihbar ettiğinden menfi tespit davası açabilir. Ancak keşideci zayi nedeniyle çek iptalini isteyemez....
Yine TTK'nun 763. maddesi gereğince iptal davası sırasında çek mahkemeye sunulursa iade davası açması için iptal isteyen kişiye uygun bir süre verilmesi gerekmektedir. Daire çoğunluğu ile aramızdaki görüş ayrılığının temelini iptal kararını, dava sırasında kambiyo senedini iyi niyetli hamil olduğu iddiasıyla ibraz eden 3. kişilerin temyiz edip edemeyecekleri noktası oluşturmaktadır. Bilindiği gibi, çek iptal kararının iki sonucu olmaktadır. Birinci sonucu iptal kararının davacının hak sahipliğini borçluya gösterebilmesidir. Yani iptal kararı ile birlikte davacı senede dayalı alacağını senetsiz olarak borçludan talep hakkına sahip olur. Diğer bir anlatım ile de borçlu, iptal kararını alan davacıya ödeme yaparak borcundan kurtulmaktadır. İptal kararının ikinci sonucu ise kıymetli evrakın teşhis fonksiyonunun ortadan kaldırılmasıdır. İptal kararı ile birlikte hakkın dermeyanı için senedi elinde bulundurmak ve ibraz etmek mecburiyeti kalmamaktadır. (Bkz....
İptal davası açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Keşidecinin iptal kararı almakta hiçbir hukuki yararı bulunmamaktadır. Mahkememize açılan iş bu dava da çek iptali davası açan kişinin çek keşidecisi -----ŞİRKETİ olduğu görülmekle, Dava şartı gerçekleşmediğinden davanın reddine dair aşağıdaki karar verilmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesi ekinde sunulan-------- şubesinden alınan belgeden ve dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere çeklerin davacının kendi çek hesaplarına ait boş çekler olduğu, davacının hamil ya da lehdar olmadığı, çek hesabının sahibi olduğu anlaşılmaktadır. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir(TTK m.652). Nitekim benzer mahiyette------- bir çok karar mevcuttur. Yine, boş çek yaprakları TTK'nın 780....
Zayi nedeniyle iptal davasının senet hamillerine tanınmış bir hak olduğu, bu bakımdan keşidecinin iptal davası açmasının mümkün olmadığı, ayrıca kambiyo senetlerine özgü zayi nedeniyle iptal davası açılabilmesi için zayii olan belgenin kambiyo senedi vasfını taşıması gerekir. TTK'nun 780/1. maddesinde çekin zorunlu yasal unsurları düzenlenmiş olup, ödenecek bedeli, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını içermeyen boş bir çek yaprağı kambiyo senedi vasfında değildir. Somut olayda davacının davaya konu çek yaprağında hamil olmadığı, bilakis çek hesap sahibi olduğu ayrıca kaybolan çek yaprağının boş olması sebebiyle kambiyo vasfını taşımadığı anlaşılmakla davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Şubesi ile çalıştıklarını ve bankadan çek karnelerinde ..., ..., ... nolu çek yapraklarını yazımı esnasında kendileri tarafından yapılan yazım hatası sebebiyle kendisi tarafından iptal ve imha edildiğini, o tarihte yürürlükte olan çek yasasında bugünkü kulanım kurallarının bulunmadığını, banka tarafından iş bu 3 adet çek yaprağının mahkemece iptal edilmesinin istendiğini, bu nedenlerle ... Bankası ... Şubesi tarafından verilen ..., ..., ... nolu çek yaprağının iptal edilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Çek iptali davası poliçe hakkında düzenlenen hükümlere tabi olup, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 757 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir....
Keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmamaktadır.Somut olayda; Davacı tarafından davaya konu edilen-----Şubesi, ---- seri nolu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi istemiyle huzurdaki dava açılmış ise de; davacı vekili dilekçesinde davaya konu çekin keşidecisinin davacı olduğu, çek keşidecisi davacının TTK'nın 757 vd. maddeleri gereğince iptal davası açma hakkı bulunmadığı, bu kapsamda davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığı gibi boş çek yaprağının kıymetli evrak vasfında da bulunmadığı anlaşılmakla, Dava şartı gerçekleşmediğinden davanın reddine dair aşağıdaki karar verilmiştir....
Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar. Bu itibarla davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı da yoktur." Somut olay değerlendirildiğinde; davanın Muhattap banka tarafından açıldığı, çekin incelenmesinde davacı bankanın dava konusu çekin muhatabı olduğu, yetkili hamili olmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
