Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacının eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur. Ayrıca, çek yaprağının imzasız olarak kaybedilmesi nedeniyle de, çek parağının kıymetli evrak niteliğini kazanmamış olması nedeniyle de iptal talep etmekte hukuki yarar bulunmamaktadır. Davacı, ileride çeke dayalı alacak talep eden olursa, onlara karşı menfi tespit davası açma hakkına sahiptir. Açıklanan bu gerekçeyle, HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar. Bu itibarla davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı da yoktur." Somut olay değerlendirildiğinde; Davaya konu çekin incelenmesinde davacının çekin keşidecisi olduğu, çek iptali davası açma hakkının sadece yetkili hamile ait olduğu, davacının çekin yetkili hamili olmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar. Bu itibarla davacının işbu davayı açmakta hukuki yararı da yoktur." Somut olay değerlendirildiğinde; Davaya konu çekin incelenmesinde davacının çekin keşidecisi olduğu, çek iptali davası açma hakkının sadece yetkili hamile ait olduğu, davacının çekin yetkili hamili olmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; iş bu davanın çek iptali davası olması nedeni ile verilecek iptal kararının ilgilinin borçluluğunu saptamayacağı ve kesin hüküm teşkil etmeyeceği, borçlunun iptal kararına karşı iptal kararı alan kişinin hak sahibi olmadığını öne sürebileceği (bu yönde ------ esas ve karar sayılı kararı), davacının mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delili sunmasının yeterli olduğu, aksinin kabulü ile davacının daha fazlasını ispata zorlanmasının zayi nedeni ile çek ve bono iptali hükümlerinin uygulanmasının imkansız hale getireceği , kaldı ki dava sırasında yapılan ilamlar sonucunda hak sahiplerinin ortaya çıkabileceği ve kendilerine karşı istirdat davası açılabileceği , ayrıca hak sahipleri tarafından hasımlı olarak açılacak bir dava ile çek iptali kararının iptal edilebileceği-----talebe konu olayda TTK.nun 762....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, keşidecinin zayi davası açma yetkisi bulunmadığını, davacının iş bu davayı çek hamili sıfatıyla değil çekin keşidecisi sıfatı ile açtığını, zayi nedeniyle çek iptali davasını ancak çek hamilinin açabileceğini, keşidecinin dava açma (aktif husumet) hakkı bulunmadığından, davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf yoluna başvuran davacı vekili; kanun koyucu hak sahibi olan kişilerin çekin iptalini isteyebileceğini, keşidecinin çek iptal davası açamayacağına ilişkin bir hüküm getirmediğini, çekin kötü niyetli 3....
Öncelikle dava hasımsız dava niteliğinde olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652) iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, seneti ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. Kıymetli evrak iptali davasının kanunda düzenlenen şartları ve amacı değerlendirildiğinde, davacının keşideci konumunda bulunacağı çek yapraklarının iptali için dava açmasında hukuki yararı bulunmamaktadır....
Şubesi'nin ... no'lu hesabına ait ... no'lu 30/03/2013 keşide tarihli, keşide yeri ... ve keşidecisi ... olan 2.500,00 TL bedelli çekin bankaya ibraz edildiğine dair dosya içerisinde herhangi bir bilgi ve belge olmadığından mahkemece, bu çek yönünden iptal kararı verilmesi gerekirken; çekin ibraz edildiği ve çek hamilinin bilinir hale geldiği bu nedenle iptal şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir. 2- Çek iptali istemlerinde, yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, mahkemece çek iptali isteminde bulunan talep edene, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması için süre verilmeli ve istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığı düşünülerek esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına; açılmaması halinde ise, çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulması gerekirken, yargılama sırasında ilgili bankalara ibraz olunan üç adet çek yönünden yazılı gerekçeyle...
Hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı alacak hakkının çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 757 ve devamı maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil, hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir çek tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle aşağıdaki şekilde davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Bursa Özlüce Şubesine ait ... seri numaralı çek bankaya ibraz edilemediğinden; vekil eden yeni çek defteri alamadığını, söz konusu çeklerin kayıp olmasından ötürü vekil edenin ticari hayatı ve itibarı tehlikeye düştüğünü belirterek dava konusu çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İptal hükümleri TTK'nun 757. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Boş çek yaprağı borçlandırıcı işlemede konu edilemez. Bu durumda, davacının, davanın açılmasında hukuki yararı bulunmadığı açıktır. Davacı vekilinin dilekçesinden anlaşıldığı üzere, davacı tarafın tarafın iptali talep olunan çekin keşidecisi olduğu, TTK'nun 757. Ve devamı maddeleri uyarınca keşidecisinin iptal isteminde bulunamayacağı, ayrıca boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğine sahip olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Davacı vekili dava dilekçesinde ve 29/08/2022 tarihli beyan dilekçelerinde davaya konu çek yapraklarının çek koçanından üzeri doldurulmamış olarak zayi olduğunu beyan etmiş olup, bu açıklamalardan iptali talep edilen çek olarak yapraklarının boş çek yaprakları olduğu, TTK.nun 780 ve 781.maddesinde düzenlenen unsurları taşımadığı ve kambiyo senedi vasfı taşımadığı anlaşılmıştır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi ile dava şartlarından olarak sayılmış olup keşideci olan davacının boş çek yaprakları için iptal talebinde hukuki yararı bulunmamaktadır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamil olduğundan çek keşidecisi olan davacının zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı da bulunmadığından belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilerek aşağıda belirtilen şekilde hüküm kurulmuştur....
