Yukarıda anlatılanlar ışığında ayrı bir iş mahkemesinin bulunmadığı mahalde Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen hükümle ilgilid görevsizlik kararı verilemeyeceğinden iş mahkemesi sıfatıyla kararın verilmesi gerekip gerekmediğinin de İş Kanunun'dan kaynaklanan uyuşmazlıklarda görevli istinaf dairesi tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1'inci maddesi uyarınca, İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında, iş akdinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yeri iş mahkemeleridir. İstinaf incelemesine konu uyuşmazlıkta davanın işveren tarafından işçi aleyhine iş ilişkisinin olduğu dönemdeki alacak iddiasından kaynaklı açılmış olması iş mahkemesinin görevli olmayacağı sonucunu doğurmayacaktır....
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2021/680 KARAR NO : 2022/1622 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : AFŞİN İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 05/01/2021 NUMARASI : 2019/91 ESAS - 2021/3 KARAR DAVA KONUSU : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : Afşin İş Mahkemesinin yukarıda esas ve karar numarası yazılı kararına ilişkin olarak davalı tarafından istinaf yoluna başvurulduğundan dosya incelendi. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının iş güvenliği uzmanlığından alınarak düz işçi olarak çalıştırılmaya başladığını iddia ederek maaş (ücret) farkı alacağının tahsilini talep etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARAR ÖZETİ : Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 21/10/2019 NUMARASI : 2017/654 ESAS- 2019/440 KARAR DAVA KONUSU : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün istinaf incelenmesi davalı Aras Elektrik vekilince istenilmekle, istinaf isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü....
- K A R A R - Davacı vekili, dava dışı işçi tarafından müvekkili aleyhine açılan işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak davasının yargılamasının sonunda davanın kabulüne karar verildiğini, icra takibi yapıldığını ve dosya borcunun müvekkili bakanlık tarafından üst işveren sıfatıyla ödendiğini ancak yasal sorumluluğun davalı şirkete ait olduğunu öne sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 3.186,24 TL'nin davalıdan rücuen tahsilini talep ve dava etmiştir. Mahkemece davanın iflastan sonra doğan alacak davası olduğu, genel alacak davası şeklinde görülmesi gerektiği, davanın bu niteliği itibari ile görevli ve yetkili mahkeme.......olduğu ancak göreve ilişkin hususun Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 12.10.2016 tarih, 2015/11392 Esas, 2016/16352 Karar sayılı ilamı ile kesinleştiği gerekçesiyle davanın yetki yönünden usulden reddi ile yetkili....... gönderilmesine karar verilmiştir. Kararı davacı vekili temyiz etmiştir....
İş ilişkisinden kaynaklanan ve işin yerine getirilmesinde tabi olunan hak ve borçların tümü, “çalışma koşulları” olarak değerlendirilmelidir. 4857 sayılı İş Kanununun 22 nci maddesindeki, “işveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir” şeklindeki düzenleme, çalışma koşullarındaki değişikliğin normatif dayanağını oluşturur....
Maddesi gereğince istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık halleri gözetilerek yapılan istinaf incelemesinde; Dava, işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir. Davacı, işyerinde aşçı olarak çalışmıştır, iş sözleşmesinin belirli süreli olarak yapılmasını gerektirir objektif neden bulunmamaktadır. Davacının davalı Bakanlığa ait öğretmenevinde yemek yardımcı işinde değişen alt işverenler bünyesinde aşçı olarak çalıştığı, 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 2/6.maddesi kapsamında dava dışı alt işverenlerle davalı arasında geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu, bu ilişkide asıl işveren davalının alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumluluğunun bulunması nedeniyle davalı tarafın husumet itirazının yerinde olmadığı anlaşılmıştır....
Hizm. . .. ve ....., ....ni temsilen iflas idare memurları Av..., Av.Ş...., . ., . ...i ve ....aleyhine aleyhine açtığı davada, dava dışı Hasan Bütüner tarafından ... ve davalılar aleyhine İzmir 1.İş Mahkemesi'nde açılan işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan davada davanın kabulüne karar verildiğini, Belediye tarafından temyiz edilen kararın Yargıtay incelemesinden geçerek onandığını, bahsi geçen karar uyarınca icra dosyasına ödeme yaptıklarını, davalı şirketler ile sözleşme gereği işten çıkarma neticesindeki yasal sorumluluğun şirkete ait olduğunu ileri sürerek, toplam 17.352,59-TL'nin işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan son işveren olmaları sebebiyle ....'nin (iş ortaklığı şeklinde) ayrı ayrı sorumlu olmak üzere tamamından, toplam ödenen meblağın kıdem tazminatı ve fer'ilerine isabet eden kısmından dava dışı işçi .. . çalıştıkları süre ve ücretle sınırlı olarak sorumlu oldukları için, diğer davalılar ...i.nin 5.607,48-TL, ...i'nin 32,68-TL ve ....'...
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, öncelikle, mevcut, işçi ile işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak davasının açılması ile ilgili, dava şartı niteliğindeki, arabuluculuk prosedürünün, kanunda belirtilen şekli ile usulüne uygun olarak, yerine getirilip getirilmediği noktasında toplanmaktadır....
İş ilişkisinden kaynaklanan ve işin yerine getirilmesinde tabi olunan hak ve borçların tümü, “çalışma koşulları” olarak değerlendirilmelidir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22’nci maddesindeki, “işveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir” şeklindeki düzenleme, çalışma koşullarındaki değişikliğin normatif dayanağını oluşturur....
İş hukuku, işçi hakları yönünden sürekli ileriye yönelik gelişimci bir karaktere sahiptir. Bu anlayıştan hareket edildiğinde, işçinin haklarının iş ilişkisinin devamı sırasında daha ileriye götürülmesi, iş hukukunun temel amaçları arasındadır. Çalışma koşulları bakımından geriye gidişin işçinin rızası hilafına yapılamaması gerekir. İş ilişkisinden kaynaklanan ve işin yerine getirilmesinde tabi olunan hak ve borçların tümü, “çalışma koşulları” olarak değerlendirilmelidir. 4857 sayılı İş Kanununun 22 nci maddesindeki, “işveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz....
